Eitem 6 ar ein hagenda y prynhawn yma yw datganiad gan y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol ar flwyddyn 4 y rhaglen tai arloesol—dulliau adeiladu modern/ modiwlar arbennig. Galwaf ar y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol, Julie James.

Diolch, Dirprwy Lywydd. Rwyf i'n falch iawn o roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau am flwyddyn 4 y rhaglen tai arloesol, sydd wedi canolbwyntio ar gyflwyno mwy o gartrefi sydd wedi'u hadeiladu trwy ddefnyddio dulliau adeiladu modern, neu gartrefi MMC, fel y'u gelwir.

Eleni, yn fwy nag erioed, bydd y rhaglen tai arloesol ar flaen y gad o ran adeiladu cannoedd o gartrefi i gefnogi ein hadferiad gwyrdd, gan fuddsoddi mewn busnesau bach a chanolig yng Nghymru, cadwyni cyflenwi yng Nghymru a swyddi lleol yng Nghymru. Dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, mae'r rhaglen wedi arwain y ffordd o ran gweddnewid trefn arferol adeiladu tai ledled y DU. Eleni, mae'r rhaglen wedi ei chynllunio i herio sut yr ydym ni'n adeiladu cartrefi yn draddodiadol—mewn caeau mwdlyd, gwlyb—drwy eu hadeiladu mewn ffatrïoedd diogel, sych yn hytrach.

Rwyf i felly wedi creu'r ymadrodd 'MMC/modwlar arbennig' i grynhoi thema'r rhaglen ar gyfer eleni. Yn ymarferol, mae'n golygu bod y rhaglen yn gronfa fuddsoddi wedi ei thargedu, sy'n profi prosesau gweithgynhyrchu tai fforddiadwy ar raddfa a chyflymdra cynyddol. Eleni, yn fwy nag mewn unrhyw flwyddyn arall, rydym ni'n cydnabod y cyfraniad hanfodol a ddaw i'n cymunedau yn sgil adeiladu tai gwyrdd wedi eu hariannu'n gyhoeddus. I'r perwyl hwn, rwyf i'n falch o ddweud ein bod ni wedi llwyddo i sicrhau cyllid ychwanegol ar gyfer cartrefi MMC yn rhan o'n cynlluniau adfer cenedlaethol ar ôl y pandemig.

Rydym ni'n benderfynol y bydd cartrefi a ariennir drwy'r rhaglen yn ymdrechu i sicrhau'r manteision cymdeithasol, economaidd a lles mwyaf posibl o bob un bunt y mae'r rhaglen yn ei buddsoddi. Un ffordd o gyflawni hyn yw sicrhau bod fy MMC arbennig yn creu sicrwydd llyfrau archebion i gynhyrchwyr o Gymru. Mae hyn yn hanfodol os yw'r busnesau hyn am fuddsoddi'n hyderus mewn creu mwy o swyddi—mwy o swyddi lleol—mwy o brentisiaethau a mwy o gyfleoedd hyfforddi. Bydd traweffeithiau buddsoddiad y rhaglen yn cael eu teimlo mewn cadwyni cyflenwi adeiladu a gweithgynhyrchu lleol yng Nghymru, gan gefnogi economi sylfaenol Cymru a chadw buddion cadarnhaol ein buddsoddiad yn ein cymunedau.

Gan droi at geisiadau eleni, mae'r rhaglen tai arloesol wedi ei gordanysgrifio yn sylweddol unwaith eto, sy'n dangos yr awydd cryf sy'n parhau gan landlordiaid cymdeithasol i adeiladu cynlluniau tai fforddiadwy gyda MMC ym mhob cwr o Gymru. Eleni, bydd £35 miliwn o fuddsoddiad drwy'r rhaglen yn darparu 400 o gartrefi fforddiadwy MMC newydd, gan ychwanegu at y 1,400 o gartrefi sydd wedi eu hariannu drwy'r rhaglen hyd yn hyn. Yng Nghymru, rydym yn ffodus o gael cadwyn cyflenwi MMC a gwaith adeiladu profiadol a medrus i adeiladu'r cartrefi sydd eu hangen arnom ni. Felly, rwyf i wrth fy modd yn arbennig bod yr holl gynlluniau llwyddiannus y rhaglen tai arloesol eleni yn cefnogi busnesau Cymru trwy ddefnyddio cynhyrchwyr MMC o Gymru a'u cadwyni cyflenwi lleol i ddarparu cartrefi'r rhaglen.

Mae'r math o gynlluniau yr ydym yn eu hariannu yn cynnwys £3.5 miliwn i Tai Tarian. Byddan nhw'n adeiladu 55 o gartrefi newydd ac yn ôl-ffitio 72 o gartrefi presennol ym Mhort Talbot i gynyddu effeithlonrwydd ynni a lleihau biliau tanwydd tenantiaid. Bydd y cartrefi newydd yn cael eu hadeiladu'n lleol yng Nghastell-nedd Port Talbot gan eu partner MMC lleol sy'n gwmni teuluol. Mewn mannau eraill, mae £3 miliwn o gyllid y rhaglen wedi ei ddyfarnu i Grŵp Pobl i adeiladu dros 90 o gartrefi cymdeithasol ym Mlaenau Gwent gan gynhyrchydd MMC sydd wedi ei leoli yn y Cymoedd, sy'n defnyddio dyluniad ffrâm bren ac yn cynnwys mesurau i sicrhau y bydd y tai yn ddi-garbon.

Rwyf i'n teimlo cyffro arbennig o gael cyhoeddi cyllid ar gyfer cais cydweithredol gan gonsortiwm o landlordiaid cymdeithasol i ddarparu dros 100 o gartrefi cymdeithasol newydd y mae mawr eu hangen ar draws pedwar safle yn y gogledd. Mae'r cais hwn yn bodloni ein huchelgais ar gyfer adferiad gwyrdd a arweinir gan dai, gan ddefnyddio coed Cymru a gwneuthurwr MMC o Gymru, gan arwain at gyfleoedd i greu swyddi lleol ac ehangu busnesau. Mae hon yn enghraifft berffaith o sut y bydd awydd y Llywodraeth hon i adeiladu'n ôl yn wyrddach yn darparu gwaith gwarantedig i fusnesau, yn creu swyddi medrus newydd mewn rhannau o Gymru wledig ac yn cyfrannu at ein huchelgeisiau o ran llesiant cenedlaethau'r dyfodol.

Yn ei grynswth, cyflwynodd landlordiaid cymdeithasol geisiadau i'r rhaglen tai arloesol yn cynnwys dros 850 o gartrefi MMC. Mae hyn yn cynrychioli lefel o alw am dai a allai dorri tir newydd yn y diwydiant MMC yng Nghymru. Felly, gyda golwg ar fanteisio ar gyfleoedd cyllid yn y dyfodol, bydd swyddogion yn gweithio dros y misoedd nesaf gyda chynigwyr aflwyddiannus i ddatblygu eu cynlluniau ac i gyflawni mwy o dai MMC. Mae sicrhau bod cartrefi MMC yn yr arfaeth yn bwysig. Mae gweithgynhyrchu cartrefi mewn ffatrïoedd yn golygu bod modd parhau i adeiladu cartrefi fforddiadwy newydd, er gwaethaf tywydd Cymru neu effaith pandemig, gan sicrhau bod cyflenwad sefydlog o gartrefi yn cael ei ddarparu mewn cyfnod economaidd ansefydlog.

Rydym ni'n gweld newid oddi wrth wneud pethau fel yr ydym ni wedi eu gwneud erioed a herio'r norm: meddylfryd y mae'r rhaglen tai fforddiadwy wedi ei hyrwyddo dros y blynyddoedd. Fy mwriad i yw rhoi MMC yn y brif ffrwd a'i normaleiddio yn rhan sylfaenol sydd wedi profi ei hun o gynlluniau datblygu safonol yn y dyfodol. A dyma sy'n gwneud yr 'MMC arbennig' hwn yn arbennig iawn, gan fod adeiladu mwy o MMC yn gwella ein gallu i gaffael a chadw mwy o'r manteision cymdeithasol ac economaidd yn sgil adeiladu tai yng Nghymru, yn ogystal â helpu i adeiladu cartrefi gwyrddach, sy'n well i'n pobl ac yn well i'n planed. Diolch.

Diolch am y datganiad, Gweinidog. O ran adeiladu modiwlar, er bod bron i 50 y cant o gleientiaid y diwydiant adeiladu yn disgwyl cynnydd yn nefnydd adeiladu oddi ar y safle  yn ystod y pum mlynedd nesaf, mae'n drueni bod y nifer sy'n manteisio ar gyfleoedd newydd wedi'i gyfyngu gan y diffyg cyffredinol o ran adeiladu tai. Mae'r DU bellach ar ei hôl hi o'i chymharu â Sweden, yr Almaen a'r Iseldiroedd o ran cyfuno gweithgynhyrchu ac adeiladu, ac yn Japan mae mwy na 15 y cant o gartrefi newydd a gaiff eu hadeiladu bob blwyddyn yn rhannol barod o leiaf.

Nawr, mae rhai prosiectau adeiladu tai arloesol rhagorol ar y gweill, fel Cartrefi Conwy yma yn y gogledd, ond mae angen i ni weld mwy o atebion wedi'u sbarduno gan dechnoleg a chynnydd yn natblygiad cartrefi oddi ar y safle. A wnewch chi roi rhagor o fanylion o ran sut yr ydych chi'n gweithio i gynorthwyo'r nod rhesymol o symud adeiladu cartrefi oddi wrth gaeau gwlyb a mwdlyd? Mae'r cynllun hwn yn gweld rhai prosiectau sylweddol, megis 55, 72 a 90 o gartrefi. Fodd bynnag, beth am gynlluniau llai neu ddatblygiadau un uned? Rydych chi wedi dweud bod adeiladu 100 o gartrefi cymdeithasol newydd ar bedwar safle yn y gogledd yn bodloni eich uchelgais ar gyfer adferiad gwyrdd a arweinir gan dai, gan ddefnyddio pren Cymru a gwneuthurwr dulliau adeiladu modern o Gymru, ond beth am gynnwys deunyddiau eraill o Gymru, megis llechi a gwlân? Dylai 400 o dai dulliau adeiladu modern fforddiadwy gael eu cyflenwi eleni, ond rwy'n deall bod landlordiaid cymdeithasol wedi cyflwyno ceisiadau rhaglen tai arloesol yn cynnwys dros 850 o gartrefi dulliau adeiladu modern. Felly, a ydw i'n iawn Gweinidog, i ddeall nad ydych chi felly ddim ond yn cefnogi llai na hanner y cartrefi hynny, ac os felly, pam nad yw nifer y ceisiadau llwyddiannus yn uwch?

Mae'n dda eich bod chi'n buddsoddi mewn gwahanol ddulliau adeiladu tai. Rwyf innau o'r farn mai dyna'r ffordd ymlaen hefyd, ond mae'r angen yn parhau i ni adeiladu mwy o gartrefi. Mae ystadegau C3 yn dangos, yma yng Nghymru, y bu gostyngiad o 17 y cant o ran nifer y cartrefi newydd a gofrestrwyd o'i gymharu â'r un cyfnod y llynedd, ac y bu gostyngiad o 5 y cant ar gyfer cwblhau cartrefi newydd wrth gymharu o flwyddyn i flwyddyn. Felly, sut yr ydych chi'n mynd i ymdrin â hyn? A allai'r uchelgais, fod efallai, eich bod yn cefnogi pob un o'r 850 o gartrefi dulliau adeiladu modern? Fel y gwyddoch chi, mae'r grant rhaglen tai arloesol ar gael i adeiladau, yn amodol ar newid defnydd, nad ydyn nhw wedi'u defnyddio fel eiddo preswyl o'r blaen. Yn nhrydydd chwarter 2020, cynyddodd cyfraddau gwacter Cymru i 18 y cant o 15.9 y cant yn C2. Gan werthfawrogi na allai canolfannau siopa, sydd wedi dioddef waethaf, ddefnyddio'r grant, pa ystyriaeth ydych chi wedi ei rhoi i ganiatáu i landlordiaid preifat fanteisio ar y rhaglen tai arloesol, er mwyn helpu i fynd ar drywydd newid defnydd ac efallai creu rhai swyddi lleol? Gwyddom ni i gyd fod y pandemig wedi achosi anawsterau difrifol o ran gallu dod o o hyd i grefftwyr. Felly, a wnewch chi gyflwyno rhywfaint o hyblygrwydd i'r gofyniad bod yn rhaid i bob cais gadw at y dyddiad dechrau ar y safle, erbyn 30 Ebrill 2021 fan bellaf?

Yn olaf, mae'r pandemig yn effeithio'n wael iawn ar ein hoedolion ifanc a'n prentisiaid. Fe wnaethoch chi sôn am gefnogi busnesau i greu mwy o brentisiaethau. Mae Sefydliad Tai Siartredig Cymru wedi galw am strategaeth gweithlu i ddiogelu'r sector tai yn y dyfodol—a wnewch chi gyflawni ar hyn? Diolch. Diolch.

Diolch, Janet. Rwy'n credu ein bod ni'n cytuno'n fras gyda'n gilydd ei fod yn ddatblygiad arloesol da iawn o gael tai wedi'u hadeiladu mewn ffatrïoedd sy'n garbon niwtral neu'n oddefol, ac roeddem ni'n sicr yn argyhoeddedig ill dwy o ran y syniad nad oedd adeiladu tai mewn cae gwlyb, mwdlyd yn ddelfrydol

Byddwn ni'n cyhoeddi argymhellion y panel asesu annibynnol ar y ceisiadau rhaglen tai arloesol ar ôl i bob ymgeisydd gael gwybod beth yw'r penderfyniadau a'n bod ni wedi gallu mynd ymlaen â nhw. Ac fel y dywedais yn y datganiad, byddwn ni wedyn yn gweithio gyda'r holl geisiadau aflwyddiannus i sicrhau ein bod yn gallu eu codi i'r safon yr ydym ni'n ei ddisgwyl er mwyn iddyn nhw lwyddo. Felly, nid yw'n fater o ni ddim yn dymuno adeiladu'r tai eraill, mae'n fater o sicrhau bod y ceisiadau, fel y maen nhw'n cael eu cyflwyno, yn bosibl eu cyflawni mewn gwirionedd, ac wedi eu hadeiladu i'r safon gywir ac yn y blaen, ac mewn gwirionedd, eu bod nhw yn y mannau cywir hefyd, oherwydd nid yw'n ymwneud dim ond gydag adeiladu tai mewn unrhyw le. Rwy'n credu eich bod chi'n cytuno â mi ei fod yn ymwneud ag adeiladu'r tŷ cywir yn y lle cywir i'r unigolyn cywir.

Fe wnaethoch chi ofyn yn benodol hefyd am gadwyni cyflenwi Cymru ar gyfer deunyddiau eraill, ac wrth gwrs rydym ni'n edrych ar hynny. Rwy'n awyddus iawn i ddefnyddio llechi Cymru a gwlân Cymru a nifer o gynhyrchion eraill, mewn gwirionedd. Mae hefyd modd ail-lunio cryn dipyn o ddeunyddiau ailgylchu a gynhyrchir yng Nghymru i fod yn ddeunyddiau inswleiddio neu ddewisiadau eraill yn hytrach na sment ac yn y blaen. Felly, rydym ni'n awyddus iawn i sicrhau bod holl ganfyddiadau'r Rhaglen Tai Arloesol o flynyddoedd blaenorol yn ogystal ag ar gyfer yr un bresennol yn defnyddio'r holl gadwyni cyflenwi lleol hynny er mwyn i ni allu gwneud y mwyaf o'r math o waith economi sylfaenol hwnnw yr ydym ni'n ei ystyried. Felly, gallaf eich sicrhau ein bod yn gweithio'n galed iawn i wneud hynny. Rydym ni hefyd wedi bod yn gwneud dadansoddiad o'r gadwyn gyflenwi ar gyfer y Raglen Tai Arloesol gyfan i sicrhau, pan fo pethau sy'n dod o'r tu allan i gadwyn gyflenwi Cymru, ein bod ni'n deall ble mae hynny a'n bod ni'n deall pa un a allwn ni gael busnes newydd neu fusnes bach i gamu i mewn i'r gofod hwnnw. Felly, mae hyn i gyd yn ymwneud â sicrhau bod y tai carbon goddefol, carbon niwtral, hyfryd hyn hefyd yn cael eu hadeiladu gan ddefnyddio cadwyni llafur lleol a chadwyni cyflenwi lleol i'r graddau y mae hynny'n bosibl. Felly, rwy'n credu ein bod ni'n rhannu'r holl uchelgeisiau hynny—yn sicr.

Felly, rydym ni'n gweithio'n galed iawn gydag amrywiaeth o wahanol LCCau a chynghorau ledled Cymru i sicrhau eu bod yn deall beth oedd canfyddiadau'r cynlluniau rhaglen tai arloesol wreiddiol a beth yw'r adborth fel y gallwn ni eu helpu nhw i gyflwyno'r ceisiadau newydd fel ein bod ni'n cyflwyno yr hyn sydd wedi'i ddysgu ym mlynyddoedd cynharach y rhaglen. Un o'r pethau braf am y rhaglen hon yw ein bod ni'n gallu adeiladu hyn ar raddfa fawr erbyn hyn. Ac mae hyn ar raddfa sylweddol, o'i gymharu â'r ddau neu dri a oedd yn cael eu hadeiladu mewn mannau eraill, oherwydd mae gennym ni ddata yn dod yn ôl o'r tai hynny o'r blynyddoedd cyntaf hynny a gwyddom eu bod nhw'n gwneud yr hyn a ddywedasant y bydden nhw'n ei wneud—wel, mae bron pob un ohonyn nhw wedi gwneud yr hyn a ddywedasant y bydden nhw'n ei wneud. Felly, mae hynny'n wych hefyd. Mae'n wir yn stori o lwyddiant mawr iawn ac rwyf i'n bendant eisiau gwneud yn siŵr ein bod ni'n gweithio gyda chymaint o bobl berthnasol ag y gallwn ni i sicrhau bod y diwydiant hwnnw'n goroesi a bod y diwydiant hwnnw'n tyfu. 

Ac yna, o ran y sgiliau, rydych chi'n hollol gywir. Fe wnaethoch chi asesu'n gywir mai'r hyn y bydd angen i ni ei wneud yw sicrhau ein bod yn gweithio gyda'n holl ddarparwyr hyfforddiant a Thai Cymunedol Cymru a'r gweddill ohonynt i sicrhau ein bod ni'n cyflwyno'r sgiliau hynny yn ôl yr angen er mwyn i ni sicrhau bod y genhedlaeth nesaf o grefftwyr yn fedrus wrth i ni fynd ymlaen, fel y gallwn ni gyflwyno hyn i farchnad y sector preifat hefyd. Ar hyn o bryd, adeiladu cymdeithasol yw hi i raddau helaeth a phobl gyfoethog iawn. Un o'r pethau eraill yr ydym ni'n ei wneud yw sicrhau ein bod yn dad-beryglu hyn i'r pwynt lle mae'r benthycwyr a'r yswirwyr yn hapus i roi morgais i chi neu i yswirio eich tŷ, er ei fod wedi ei adeiladu gyda'r dechneg adeiladu newydd iawn hon, ac mae hynny'n bwysig iawn hefyd, fel y gall Mr a Mrs Jones cyffredin ddefnyddio'r dechneg hon hefyd i adeiladu eu tŷ yn y dyfodol. Felly, dyna lle'r ydym ni'n bwriadu mynd gydag ef.

Felly, rwy'n credu, yn fras, ein bod ni ar yr un dudalen ac rwy'n fwy na hapus, ar ôl i ni gael y sgwrs iawn gyda'r holl ymgeiswyr a fu'n llwyddiannus ac yn aflwyddiannus, i gyhoeddi'r adroddiad fel y gallwch chi weld ble'r ydym ni ag â phwy rydym ni'n gweithio wrth i ni symud ymlaen.

Diolch, Gweinidog, am y datganiad. 

Rydym ni'n amlwg yn croesawu adeiladu mwy o dai cymdeithasol a dulliau mwy arloesol o wneud hynny. Mae llawer yn y datganiad yr ydym ni'n ei groesawu. Rwyf i hefyd yn falch o weld bod hwn wedi'i ddefnyddio wrth ôl-ffitio, gan fod hwnnw hefyd yn faes pwysig iawn i fynd iddo. Efallai, Gweinidog, y gallech chi amlinellu pa un a fyddai modd defnyddio dull tebyg i sicrhau bod cartrefi gwag yn cael eu defnyddio unwaith eto a'u gwneud yn addas i bobl fyw ynddyn nhw. Mae hynny'n dal yn ffynhonnell o gyflenwad tai sydd heb ei wireddu ac rwy'n siŵr y byddwch yn cytuno â mi ynglŷn â hynny.

Nawr, mae rhai cynlluniau lleol addawol yn parhau i fodoli, ond siawns mai'r hyn y mae arnom ni ei angen yn awr yw cynllun i gynyddu cynhyrchu er mwyn sicrhau lefelau uwch o dai cymdeithasol, a allai olygu bod angen swyddogaeth gryfach i Lywodraeth Cymru. A allwch chi amlinellu pa un a oes gan Lywodraeth Cymru gynllun o'r fath, yn ogystal â'r hyn yr ydych chi eisoes wedi'i ddweud, a nodi'r niferoedd y gallech chi eu disgwyl o hwnnw? Ond, wrth gwrs, mae'r niferoedd yn bwysig, ond mae ansawdd y tai hefyd yn bwysig iawn, a gwn fod hynny'n rhywbeth yr ydym ni eisoes wedi bod yn ei glywed. Rydych chi wedi cytuno y gallai rhai o'r ystadau sydd wedi'u hadeiladu yn ystod y blynyddoedd diweddar fod yn getoau'r dyfodol, a byddwch chi'n ymwybodol o'n barn ein hunain ar y system gynllunio—mae wedi codi yn eithaf aml mewn trafodaethau diweddar. A allwch chi roi sicrwydd i ni mai dim ond i brosiectau lle mae'n debygol y bydd yr ansawdd a safonau amgylcheddol o'r lefel uchaf bosibl y caiff cyllid ei roi ac na fydd unrhyw gyfaddawdu ar hynny?

Ac yn olaf, Gweinidog, mae'n gysylltiedig â'r pwynt yna: rwy'n credu ei bod yn bwysig ein bod ni, yn y rhuthr i gynyddu tai cymdeithasol, a hynny'n gwbl briodol, hefyd yn mabwysiadu dulliau adeiladu mwy arloesol—unwaith eto yn ychwanegol i'r hyn sydd wedi ei ddweud—ac nad ydym ni eisiau gwneud yr un camgymeriadau ag yn y gorffennol. Sut ydych chi'n sicrhau bod yr ystadau newydd hyn o fewn cyd-destun cymunedau cymysg o bob deiliadaeth a'u bod yn cael eu cefnogi'n dda gan wasanaethau cyhoeddus?

Diolch, Delyth. Yn sicr, rydych chi'n iawn, mae nifer o bethau yr ydym ni eisiau amlygu eu gwendidau i ddechrau. Felly, yn gyntaf oll, rydym ni eisiau chwalu'r holl gamargraffiadau ynghylch ansawdd a defnyddioldeb pren Cymru ar gyfer adeiladu. Felly, siaredir llawer o lol ynglŷn â nad yw pren Cymru yn iawn ar gyfer adeiladu tai ac yn y blaen, a'r hyn y mae'r rhaglen hon wedi'i ddangos yw nad yw hynny'n wir. Felly, tai yw'r rhain sy'n cael eu hadeiladu gyda fframiau pren o Gymru a phaneli pren o Gymru a phren o Gymru wedi'u rwygo fel deunydd inswleiddio, ac unrhyw faint o bren y gallech chi ei ddychmygu o Gymru. Felly, gallwch chi weld bron pob defnydd o bren y gallwch ei ddychmygu wrth adeiladu'r gwahanol fathau o gartref.

Mae gennym ni obsesiwn llwyr, mewn gwirionedd, i'r tai hyn fod o'r ansawdd uchaf. Felly, rwyf i wrth fy modd yn dweud wrth y bobl sy'n symud i mewn iddyn nhw, fel tenantiaid cymdeithasol yng Nghymru, eu bod yn byw yn y tai gorau yn Ewrop ac o bosibl y byd. Nid yw hyn mewn unrhyw ffordd yn arbrawf ail orau ac yn y blaen. Rwy'n meddwl, wedi dweud hynny, fod rhai o'r cartrefi yn fwy arbrofol nag eraill—mae ganddyn nhw systemau gwresogi unigryw iawn ac yn y blaen—ac felly mae'n rhaid i chi sicrhau bod y tenant cywir yn mynd i mewn iddyn nhw, tenant sy'n barod i edrych ar sut i fyw ei fywyd gyda'r mathau hynny o wres ac yn y blaen, oherwydd nid yw’r un fath â dim ond troi eich rheiddiadur ymlaen—mae'n rhaid i chi ddod i arfer ag ef. Ond rydym ni'n gweithio'n galed gyda LCCau a chynghorau i sicrhau bod gennym ni denantiaid sy'n hapus iawn i wneud hynny. Yn wir, rwyf i wedi siarad â llawer ohonyn nhw sy'n falch iawn o'r hyn sydd ganddyn nhw. Yn ddiweddar iawn yn etholaeth Rebecca Evans, siaradais â nifer o bobl sy'n byw mewn byngalos wedi'u hôl-ffitio a oedd wedi mynd o fod yn rhan o'r stoc dai dlotaf a oedd gennym i ran o'r stoc dai orau, a oedd wedi'u hinswleiddio, wedi'u gosod â phaneli solar, wedi'u ffitio â phympiau gwres o'r ddaear a batris Tesla, ac a oedd bellach â biliau a oedd yn llai mewn blwyddyn nag yr oedden nhw wedi bod yn eu talu mewn mis o'r blaen. Roedd y bobl hynny wir wrth eu boddau. Yn wir, mae'n gwneud i mi wenu dim ond wrth feddwl am y sgwrs a gawsom ni gyda nhw am ba mor falch yr oedden nhw â hynny. Felly, yr ydym ni'n bendant yn ei ddefnyddio ar gyfer ôl-ffitio hefyd, ac rydym ni'n dysgu o'r rhaglen drwy'r amser—yr hyn sy'n gweithio, yr hyn nad yw'n gweithio, sut y gallwn ni adeiladu tai newydd a gwneud yr ôl-ffitio.

Ac, wrth gwrs, rydym ni hefyd yn gwneud yn siŵr, fel yr oeddwn ni'n ei ddweud mewn ymateb i Janet Finch-Saunders, bod y tai yn y man cywir. Felly, yn sicr, rydym ni'n dysgu o gamgymeriadau'r gorffennol. Rydym ni eisiau adeiladu tai cymdeithasol ar raddfa fawr a chyflymder, ond fe wyddom hefyd fod arnom ni angen ystadau deiliadaeth gymysg da gyda chysylltiadau teithio llesol ar eu cyfer, seilwaith gwyrdd da, agosrwydd at ysgolion, gwaith ac iechyd, ac yn y blaen. Felly, mae gennym ni nifer o safleoedd enghreifftiol ledled Cymru lle'r ydym ni'n dangos yr hyn y mae'n bosibl ei wneud drwy ddad-beryglu rhywfaint o hynny gydag arian y Llywodraeth, oherwydd mae'n angenrheidiol gwneud hynny hefyd, ac annog adeiladwyr BBaChau i ddod ar y safleoedd hynny a dysgu gyda ni yr hyn y mae'n bosibl ei wneud a dysgu'r premiwm a gewch chi yn y sector preifat i adeiladu rhai o'r cartrefi hynny hefyd. Rwyf i wedi bod i rai mannau lle y byddwn i wir yn rhoi fy mraich dde i fod ar y rhestr o bobl sy'n mynd i fyw yno wedyn, oherwydd maen nhw wir yn hardd iawn ac wedi'u hadeiladu gyda chadwyni cyflenwi Cymru. Felly, mae llawer i'w ddweud am hynny.

Ac yna o ran y raddfa, fel y dywedasoch chi, wrth gwrs ein bod ni eisiau gweithredu yn gyflym ar raddfa fawr hefyd, ond mae'n rhaid i ni hefyd fod yn siŵr bod y tai o'r ansawdd cywir. A'r hyn sy'n hyfryd, os edrychwch chi ar y rhaglen tai arloesol dros bedair blynedd ei bodolaeth, yw ein bod yn ei gwylio'n gwneud hynny'n union. Felly, rydym ni'n adeiladu ar bob ton. Bob tro y mae gennym ni dechnoleg sydd wedi profi y gall wneud yr hyn sydd wedi'i honni ar ei chyfer, rydym ni'n cynyddu hynny yn y flwyddyn nesaf ac yn y blaen. Felly, rydym ni'n cynyddu'n gyflym. Felly, y bedwaredd flwyddyn hon yw graddfa fwyaf hynny ac mae'r cyflwyno wedi bod yn wych iawn, ac, fel yr oeddwn i'n ei ddweud yn gynharach, mae wedi'i ordanysgrifio. Rydym ni'n mynd i weithio gyda'r holl bobl sy'n cyflwyno ceisiadau nad ydyn nhw wedi llwyddo i sicrhau y gallwn ni ddeall yr hyn sydd ei angen iddyn nhw ei wneud i gael y rheini i fod yn llwyddiannus fel y gallwn ni gynyddu unwaith eto. Felly, rydym ni'n bendant yn y lle hwnnw hefyd.

Y peth olaf yr oeddwn i eisiau ei ddweud oedd rhywbeth yr wyf yn gwybod sy'n agos at eich calon chithau hefyd, sef, pan fyddwch chi'n mynd i weld y ffatrïoedd sy'n adeiladu'r rhain, fe welwch chi fod y cymysgedd o gyflogaeth yno yn wahanol iawn. Felly, mae mwy o fenywod yno, mae pobl ag anableddau mewn cyflogaeth â chymorth ac yn y blaen, oherwydd mae'n haws gwneud hynny mewn ffatri ddiogel a glân, nag ydyw i'w wneud ar uchder neu mewn cae mwdlyd anhygyrch. Felly, mae llawer mwy o gyfle i amrywiaeth fwy o bobl gymryd rhan, ac mae gennym ni ein darparwyr sgiliau yn cymryd rhan yn y gwaith o sicrhau bod yr hyfforddiant gennym ni hefyd.

Diolch. Yn olaf, Mike Hedges.

Diolch, Dirprwy Lywydd. A gaf i ddiolch yn gyntaf i'r Gweinidog am ei datganiad? A gaf i ddechrau gyda dau o'm safbwyntiau hirsefydlog? Mae angen mwy o dai arnom ni, yn enwedig tai cyngor, i ddiwallu'r angen, ac, yn ail, mae angen i ni ddychwelyd at safon Parker Morris neu safon debyg iawn i honno, sy'n seiliedig ar y rhagdybiaeth nad yw hi byth yn bosibl gwneud tŷ neu fflat da allan o safleoedd sy'n rhy fach. Hefyd, mae eu cartref, i lawer o bobl, bellach yn dod yn weithle iddyn nhw hefyd.

Rwy'n croesawi barn y Llywodraeth bod dyddiau cysylltu dulliau adeiladu modern gyda thai parod o safon gwael, dros dro, wedi mynd heibio. Mae dulliau adeiladu modern bellach yn cynhyrchu tai fforddiadwy dymunol o safon uchel, sy'n defnyddio ynni mewn modd effeithlon, y gall tenantiaid ymfalchïo ynddyn nhw.

Rwy'n siŵr bod y Gweinidog yn cofio, oherwydd mae wedi effeithio ar ei hetholwyr hi yn ogystal â fy etholwyr innau, tai dur ac adeiladau anhraddodiadol eraill fel sment alwmina uchel mewn ysgolion fel Olchfa a oedd naill ai'n gorfod cael eu dymchwel neu eu hadnewyddu'n llwyr oherwydd problemau gyda'r adeiladu.

Mae gennyf i ddau gwestiwn: beth yw disgwyliad oes yr adeiladau hyn a sut y cafodd hynny ei gyfrifo? Ac, yn ail, sut ydych chi'n cyfrifo effeithlonrwydd ynni tai adeiladu modiwlar?

Diolch, Mike. Felly, rwyf i'n sicr yn cofio'r tai dur. Byddwch chi'n gwybod, wrth gwrs, fy mod i wedi treulio llawer iawn o fy mhlentyndod mewn un, ar ystâd Gendros, ac rwy'n cofio'n dda bod fy mam-gu wrth ei bodd o fod yn symud i'r tŷ hwnnw, oherwydd bod ganddi ystafelloedd mawr, mawr a gardd hyfryd, cegin braf ac ystafell ymolchi y tu mewn i fyny'r grisiau. Rwy'n dal i allu cofio ei llawenydd di-ben-draw, mewn gwirionedd, o gael tŷ o'r fath wedi ei roi iddi. Wrth gwrs, mae'r tai hynny, er na wnaeth y rhan ddur ohonyn nhw bara, wedi para, a byddwch chi'n gwybod eu bod wedi cael eu hôl-ffitio gyda defnydd inswleiddio da ac yn y blaen, ac maen nhw'n dal i fod yn dai hyfryd, mawr ar ystadau braf, mawr gyda mannau gwyrdd yno, felly mae'n dal i fod yn lle hyfryd i fyw, mewn gwirionedd, ar ystâd dai Gendros, ble y treuliais gryn dipyn o'm blynyddoedd cynnar.

Rydych chi yn llygad eich lle o ran y safonau gofod, felly rydym ni'n bodoli'n llwyr ar DQL da fel y'i gelwir nawr, safonau gofod da, fel bod gan bobl le i fyw ac anadlu. Cefais i ymweliad safle gwych gyda'n cydweithiwr Huw Irranca-Davies yn ei etholaeth ef i edrych ar yr hyn a alwyd yn dŷ am oes yno, lle'r ydych chi'n gweld adeilad modiwlar sydd â drysau mawr llydan—gallwch chi gael pram drwyddyn nhw pan fydd teulu ifanc gennych chi; gallwch chi gael cadair olwyn drwyddynt yn ddiweddarach mewn bywyd. Gallech chi ychwanegu modiwlau ato, felly gallech chi ychwanegu ystafelloedd gwely a mwy o fan byw pan fo angen, ac yna, yn wir, gallech chi eu tynnu i ffwrdd unwaith eto pan nad oes eu hangen arnoch chi rhagor a'ch bod chi eisiau cartref llai o faint. Felly, yn llythrennol, roedd gennych chi dŷ am oes ar un safle, yn hyblyg iawn ac yn gallu cael ei addasu er mwyn i bobl aros yn y cymunedau y maen nhw yn eu caru, lle mae ganddyn nhw eu holl gysylltiadau ac yn y blaen. Dyna nod y rhaglen yn union, ein bod ni'n adeiladu tai am oes y gall pobl gael teulu sy'n tyfu ynddyn nhw, byw'r bywyd y maen nhw eisiau ei fyw, gweithio, byw, chwarae mewn ardal gyda'r holl bethau hynny. Yr hyn yr ydym ni'n ei wneud gyda'r rhaglen yw profi bod modd gwneud hynny, ac rwy'n hapus iawn i fynd gydag unrhyw Aelod o'ch dewis, oherwydd mae nhw gennym ni nhw ym mhob ran o Gymru erbyn hyn, i fynd i weld y rhai yn eich etholaethau chi, a byddwch chi'n gallu gweld llawenydd llwyr y bobl sy'n byw yno hefyd. Cafodd Huw a minnau olwg fanwl oddi mewn i'r tŷ yr oeddem ni ynddo, oni chawsom ni Huw, gyda'r grisiau mawr llydan. Rwy'n cofio yn arbennig yr holl le yn y cypyrddau dillad ac yn y blaen, felly yr oedd yn lle braf iawn i fyw ynddo.

Felly, yn sicr, Mike, rwy'n cytuno'n llwyr â chi—mae'n rhaid i ni wneud yn siŵr eu bod yn lleoedd da, o ansawdd uchel, braf i fyw ynddyn nhw a bod oes hir iddyn nhw. Mae'r rhan fwyaf ohonyn nhw yn rhagamcanu oes o 100 mlynedd o leiaf, ond mae'n anodd dweud, onid yw hi? Byddwch chi i gyd yn cofio rhai o'r tai parod yn y rhyfel a oedd i fod i bara 10 mlynedd ac mae pobl yn ymladd droson nhw yn fy etholaeth i, gan fod pobl wir eisiau byw ynddyn nhw o hyd. Felly, rydym ni'n credu y byddan nhw'n para'n hwy na hynny, ond dyna'r rhagamcan ar gyfer y rhan fwyaf ohonyn nhw, ac mae pawb yng Nghymru yn awr—cynghorau, landlordiaid cymdeithasol cofrestredig ac yn y blaen—yn eu croesawu fel y ffordd ymlaen. Felly, byddwn ni'n gallu gweld y raddfa honno a'r cyflymder hwnnw wrth symud ymlaen, ochr yn ochr â'r wybodaeth wirioneddol mai dyma'r tai gorau yn y byd.

Diolch yn fawr iawn.