Credaf ei bod yn bwysig deall bod proses barhaus yn mynd rhagddi. Mae'r bwrdd iechyd wedi apelio yn erbyn y penderfyniad i ryddhau'r adroddiad yn llawn, yn hytrach na'r crynodeb sydd eisoes wedi'i ddarparu ganddynt, gan gynnwys yr argymhellion sydd eisoes wedi'u cyhoeddi. Mae hynny ar y sail fod y bwrdd iechyd yn dymuno diogelu staff sydd wedi mynegi pryderon ac wedi cyfrannu at yr adroddiad.

Os caf gymryd cam yn ôl oddi wrth yr unigolion a meddwl yn fwy cyffredinol am fy mywyd blaenorol, pan oeddwn, fel cyfreithiwr cyflogaeth, yn edrych ar amrywiaeth o faterion ac yn meddwl am fuddiannau ein hundebau llafur a'r staff y maent yn eu cynrychioli, mae pob un ohonom yn dymuno cael proses lle mae pobl yn gwrando ar chwythwyr chwiban, lle caiff eu safbwyntiau eu parchu a lle caiff camau eu cymryd o ddifrif i ymchwilio i bryderon a godir ganddynt. Er mwyn rhoi hyder i bobl y gallent ac y dylent godi pryderon, mae diwylliant unrhyw sefydliad, gan gynnwys y gweithle neu'r gweithleoedd penodol y mae pobl yn gweithio ynddynt, yn rhan hynod bwysig o hynny.

Gwyddom fod rhai pobl yn ofni y bydd eu cwynion yn arwain at gymryd camau yn eu herbyn, ond mae'n ymwneud â’r ffordd y caiff enwau pobl eu datgelu ar sail ehangach hefyd. Mae'n bwysig fod chwythwyr chwiban sy’n dymuno codi cwynion neu bryderon yn anhysbys—y rheini sydd am gyfrannu at adroddiadau ond nad ydynt yn disgwyl i'w henwau ddod yn gyhoeddus—yn cael cyfle i wneud hynny fel ein bod yn dysgu oddi wrthynt go iawn ac yn deall beth mae pobl yn ei wneud yn eu gweithleoedd a'r pryderon sydd ganddynt.

Mater o daro cydbwysedd yw hyn. Ni chredaf fod yna ateb syml a chyflym—mai dim ond un ateb cywir neu anghywir sydd i’w gael, oherwydd ni fyddwn am fynnu cael llwybr gweithredu a allai atal pobl rhag chwythu'r chwiban yn y dyfodol.