A gaf fi ddiolch i'r pwyllgor economi a sgiliau am gynhyrchu'r adroddiad rhagorol hwn a'i ymgais i ddadansoddi beth yw'r economi sylfaenol? Hoffwn nodi hefyd ymateb cyffredinol gadarnhaol y Llywodraeth i'r argymhellion a wnaed. Credaf mai'r hyn sy'n amlwg o'r adroddiad hwn yw'r angen clir i ddiffinio beth yw'r economi sylfaenol. Efallai y gellid dweud mai un disgrifiad teg yw'r gweithgareddau sy'n darparu'r nwyddau a'r gwasanaethau sy'n hanfodol i gynnal bywyd bob dydd, ni waeth beth fo statws cymdeithasol y defnyddwyr. Byddai'r swyddogaethau cyflenwi'n cael eu cyflawni gan nifer o gyfranogwyr lleol—awdurdodau lleol, iechyd, addysg, gwasanaethau lles a phrosiectau seilwaith lleol—ynghyd â darparwyr cyfleustodau. Dylai pob un ohonynt fod yn cyfrannu'n sylweddol at yr economi sylfaenol. Os ychwanegwn gynhyrchu a phrosesu bwyd at y rhain, ynghyd â manwerthu a dosbarthu bwyd, efallai fod gennym ddarlun cyflawn o'r hyn y byddem yn ei alw'n economi sylfaenol. Felly, sut rydym yn sicrhau bod y rhannau cyfansoddol hyn yn cael eu dwyn ynghyd i gynnal ardal benodol? Wel, mae hyn ynddo'i hun yn codi'r cwestiwn ynglŷn â pha ffurf a fyddai i unrhyw ardal benodol—ardaloedd awdurdodau lleol, rhanbarthau lleol, neu ryw endid daearyddol arall wedi'i ddiffinio'n ofalus?

Un o'r gwirioneddau amlwg a nodwyd yn yr adroddiad yw prinder y sgiliau sydd eu hangen o fewn yr awdurdodau lleol mewn perthynas â gweithredu polisïau caffael lleol. A yw hyn yn golygu y dylem symud at endidau mwy o faint er mwyn sicrhau'r sgiliau hyn, neu a yw'r Llywodraeth yn creu'r cyllid fel y gall awdurdodau lleol brynu'r sgiliau o'r tu allan neu eu datblygu'n fewnol? Ffactorau eraill sy'n effeithio ar strategaeth gaffael leol wedi'i strwythuro'n dda yw'r anawsterau wrth fesur canlyniadau a rhannu arferion gorau. Felly, a fydd byrddau gwasanaethau cyhoeddus yn allweddol wrth sefydlu'r egwyddorion sy'n rheoli'r meini prawf ar gyfer mabwysiadu gan sefydliadau angori lleol ac yn arwain y gwaith o sefydlu byrddau craffu i gasglu a dadansoddi data ar gyfer yr economi sylfaenol?

Nid oes fawr o amheuaeth fod caffael lleol gan y sector cyhoeddus yn mynd i chwarae, neu i raddau helaeth eisoes yn chwarae, rôl bwysig yn creu economi sylfaenol leol. Er y bydd y sector cyhoeddus yn darparu cymorth angori i'r economi sylfaenol, bydd cadwyni gweithgynhyrchu a chyflenwi bwyd hefyd yn chwarae rhan sylweddol yn y gwaith o wneud iddo weithio. Mae bwyd lleol nid yn unig yn ddymunol yn economaidd, dylai hefyd gael y fantais o fod yn ffres ac wrth gwrs, byddai'n osgoi costau cludo o bell. Mae gweithgynhyrchu ar sail leol yn fwy cymhleth oherwydd yr angen i gael arbedion maint. Gellir goresgyn y rhain yn rhannol wrth gwrs drwy gael marchnad i Gymru gyfan neu farchnad allforio i Loegr a gweddill y DU efallai, a hyd yn oed allforion tramor. Nid oes amheuaeth na allai ehangu'r economi sylfaenol ddod â llawer o fanteision yn ei sgil, yn enwedig i gymunedau sydd wedi'u caethiwo'n rhy hir o lawer gan dwf economaidd gwan. Rwy'n argyhoeddedig fod y Gweinidog a Dirprwy Weinidog yr economi wedi ymrwymo i wella perfformiad economi Cymru, ond mae'n bryd i Lywodraeth Cymru ddechrau cyflawni'r addewidion niferus a wnaed dros yr 20 mlynedd diwethaf. Mae'r cyhoedd yng Nghymru yn mynnu hynny.