Brechlyn COVID-19

Part of 4. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 4:13 pm ar 11 Tachwedd 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 4:13, 11 Tachwedd 2020

(Cyfieithwyd)

Iawn, rwy'n hapus i ateb y pwynt olaf yn gyntaf, fel petai, ynglŷn â Chymru'n cael ei chyfran deg. Mae hynny'n bendant yn mynd i ddigwydd. Felly, o ran caffael hwn ymlaen llaw gan Lywodraeth y DU, mae cytundeb eisoes ynglŷn â sut y caiff ei ddosbarthu a cheir cytundeb ysgrifenedig clir rhwng y gwledydd ar hynny, a bydd Cymru, fel gwledydd eraill y DU, yn cael cyfran Barnett ar sail poblogaeth. Felly, byddwn yn cael 4.78 y cant o gyfanswm y stoc. Wedyn ein cyfrifoldeb ni a'n dewis ni fydd sut y caiff ei ddosbarthu i bobl yma yng Nghymru. 

Ar eich pwynt cyntaf, rwy'n credu ei bod yn ddefnyddiol, unwaith eto, inni gymryd cam yn ôl ac atgoffa ein hunain nad yw'r brechlyn ar gael heddiw, ac mae llawer o frechlynnau eraill yn cael eu datblygu hefyd. Felly, mae'n bosibl y gallai fod rhwystr posibl i'r brechlyn hwn rhag cael ei gymeradwyo gan y rheoleiddwyr, ac mae hynny'n wirioneddol bwysig. Felly, ni allwn fodelu ar sail hynny eto, oherwydd nid ydym yn gwybod ei fod ar gael. Ac felly fe fydd diogelwch ac effeithiolrwydd eu data diogelwch—bydd yn rhaid cyhoeddi hwnnw—yna bydd ein rheoleiddiwr meddyginiaethau yn gallu gwneud dewisiadau a phenderfyniadau ynghylch pryd neu os yw'n mynd i allu bod ar gael.

Wedyn bydd angen i ni geisio modelu beth fydd hynny'n ei olygu. Bydd angen i ni gael dealltwriaeth wedi'i modelu o sut rydym yn mynd ati nid yn unig i'w ddarparu, ond yr effaith bosibl ar y boblogaeth. Ond unwaith eto, mae hynny'n dibynnu ar union briodoleddau'r brechlyn, nad ydym yn eu deall eto. Gallai fod yn bosibl fod y brechlyn hwn yn effeithiol iawn yn ein grwpiau sy'n wynebu'r perygl mwyaf. Mae hefyd yn bosibl y gallai'r brechlyn fod yn llai effeithiol yn y grwpiau sy'n fwyaf tebygol o wynebu'r niwed mwyaf. Felly, mae angen inni wybod yr holl bethau hynny cyn inni ddarparu rhyw fath o dystiolaeth wedi'i modelu. Ond gan ein bod yn darparu sesiynau briffio wythnosol i'r Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon a hefyd yn darparu cyfleoedd gwybodaeth rheolaidd, gallaf ddweud y byddwn yn sicrhau, wrth i ni ddatblygu hynny ac wrth i ni gael mwy o sicrwydd i'w ddarparu, y byddwn yn rhannu hynny gydag Aelodau a chyda'r cyhoedd. Nid ydym yn ceisio cadw effeithiau posibl brechlyn yn gyfrinachol, ond mae angen i bob un ohonom ystyried y ffaith bod rhai misoedd i fynd o hyd cyn y byddai'n cael effaith.

Yr hyn na ddylem ei wneud, o ystyried yr holl waith caled a'r aberth rydym newydd fynd drwyddo gyda'r cyfnod atal byr, yw difa hynny o bosibl drwy weithredu fel pe bai'r brechlyn yma heddiw. Bydd ein hymddygiad heddiw ac yn yr wythnosau nesaf yn penderfynu faint ohonom sydd yma i ddathlu gyda'n gilydd ar ddiwedd y flwyddyn hon ac i mewn i'r flwyddyn newydd. Efallai y bydd brechlyn yn cael effaith wrth fynd i mewn i'r flwyddyn newydd, ond ar hyn o bryd, mae'n bwysig iawn ein bod yn parhau i ymddwyn ac yn parhau i newid ein hymddygiad er mwyn cadw ein gilydd yn ddiogel, ac unwaith eto, fel rydym wedi dweud droeon o'r blaen, i feddwl nawr am yr hyn y dylem ei wneud i gadw ein gilydd yn ddiogel.