1. Yn sgil y datganiad ar frechlyn COVID-19 gan Pfizer, pa drafodaethau y mae Llywodraeth Cymru wedi'u cael gyda Llywodraeth y DU ynghylch strategaeth ar gyfer cyflwyno'r brechlyn ledled Cymru? TQ503

A gawn ni agor meicroffon y Gweinidog, os gwelwch yn dda? Iawn.

Fel arall rownd yw hi fel arfer. Fel y bydd yr Aelod yn gwybod o'r ddau gwestiwn a atebais yr wythnos diwethaf i'w gyd-Aelod Nick Ramsay a'r Aelod dros Islwyn, Rhianon Passmore, mae Llywodraeth Cymru wedi bod yn gweithio'n agos ers misoedd lawer gyda Llywodraeth y DU, gwledydd datganoledig eraill, ac ar sail Cymru gyfan gyda rhanddeiliaid allweddol megis Iechyd Cyhoeddus Cymru, byrddau iechyd, ymddiriedolaethau ac awdurdodau lleol ar ein cynlluniau i ddosbarthu brechlyn yng Nghymru.

Diolch am yr ateb hwnnw, Weinidog. A gaf fi ofyn am sicrwydd gennych ar ddau beth, a rhywfaint o'r cynllunio sydd ar gael hyd yma? Ddoe, yn y cwestiynau i'r Prif Weinidog, tynnodd y Prif Weinidog sylw at y ffaith bod y prif swyddog meddygol wedi bod mewn trafodaethau ers mis Mehefin, ac yna mewn trafodaethau uniongyrchol gyda'r byrddau iechyd o fis Gorffennaf ymlaen, ynghylch argaeledd a dosbarthiad y brechlyn yma yng Nghymru. A gaf fi ofyn i'r trafodaethau hynny gael eu darparu a bod canlyniadau'r trafodaethau hynny ar gael i Aelodau'r Cynulliad eu gweld, fel y gallwn ddeall pa mor barod yw Cymru i sicrhau bod y logisteg ar waith pan fydd y brechlyn ar gael? A ydych yn ddigon hyderus i fod mewn sefyllfa, fel y gwnaeth Ysgrifennydd iechyd y DU ddoe yn Nhŷ'r Cyffredin, i ymrwymo y bydd GIG Cymru, o 1 Rhagfyr ymlaen, mewn sefyllfa, ni waeth pryd y daw'r brechlyn, i allu dosbarthu a gweinyddu'r brechlyn yma yng Nghymru?

Ar y pwynt ynglŷn â pha bryd y byddwn yn barod yng Nghymru, rydym wedi cael senarios cynllunio fel y gallwn sicrhau, os daw brechlyn—ac mae'n dal yn 'os'—ar gael cyn diwedd eleni, y byddwn yn gallu cyflawni'r rhaglen honno yma yng Nghymru. A phe bai hynny'n digwydd erbyn 1 Rhagfyr, yna gallem wneud hynny. Ond mae hynny'n dibynnu ar nifer o ffactorau. Mae'n dibynnu i bwy y byddem yn rhoi'r brechlyn, ac mae'n dibynnu ar ddyrannu hynny a'r ddealltwriaeth o'r cyngor y byddem ni a phob gwlad arall yn y DU wedi'i gael gan y Cyd-bwyllgor ar Imiwneiddio a Brechu, y pwyllgor arbenigol sy'n ein cynghori ar effeithiolrwydd a blaenoriaethau yn y boblogaeth ar gyfer unrhyw frechlyn newydd. Mae hefyd, wrth gwrs, yn dibynnu ar fod y brechlyn ar gael. Er bod y treialon yn addawol, nid yw'n barod ac ar gael i ni. Mae hefyd yn dibynnu ar briodoleddau penodol y brechlyn hwn, sy'n galw am ddau frechiad, ac sydd hefyd angen ei storio ar lefelau isel iawn. Felly, gallaf roi'r sicrwydd a roddais yr wythnos diwethaf hefyd, os ydym mewn sefyllfa i gael brechlyn wedi'i ddosbarthu i ni, gallwn ei ddarparu a'i ddosbarthu ledled Cymru ym mis Rhagfyr eleni.

O ran y sgyrsiau a'r ystod o sgyrsiau sy'n digwydd gyda'r prif swyddog meddygol ac eraill, yr hyn a fyddai'n fwy defnyddiol yn fy marn i fyddai pe bawn yn rhoi nodyn i'r Aelodau'n fwy cyffredinol, yn hytrach na dim ond rhyddhau data, i amlinellu natur y trefniadau sydd gennym. A byddwn yn hapus i ddarparu datganiad ysgrifenedig yn y dyddiau nesaf i nodi natur ein cynlluniau a ble rydym arni gyda phob un o'n sefydliadau. A bydd yr Aelod, wrth gwrs, yn deall bod y sgyrsiau hynny, fel y dywedais yn gynharach, yn dibynnu ar briodoleddau penodol pob brechlyn, a'r brechlyn hwn yn benodol, gyda'r angen i'w storio ar dymheredd isel iawn. 

Meicroffon Rhun ap Iorwerth, a allwch—? Ie, dyna ni.

Diolch yn fawr iawn. Diolch am yr ateb yna. Mi gawson ni gyfle yn y pwyllgor iechyd y bore yma, a dweud y gwir, i holi aelodau o'r grŵp cynghori technegol ynglŷn â'r camau nesaf. Tybed a allwch chi ddweud ychydig bach mwy wrthym ni, Weinidog, ynglŷn â pha bryd fydd y cyfleon sy'n cael eu cynnig gan y brechiad yn cael eu cynnwys mewn modelu ar gyfer patrwm tebygol y pandemig dros y misoedd i ddod? Dim ond datblygiad ydy hyn yr wythnos yma, wrth gwrs. Rydym ni'n falch o'i gael o, ond rydym ni ymhell iawn, fel rydych chi'n ei ddweud, o fod mewn sefyllfa lle bydd y brechlyn ar gael i'w roi i bobl. Ond hyd yn hyn, wrth gwrs, dydyn ni ddim yn gwybod beth ydy effaith disgwyliadwy cyflwyniad brechlyn ar batrwm y lledaeniad mewn misoedd i ddod. Felly tybed a oes yna ragor o fanylion ynglŷn â hynny, a rhagor o sicrwydd, os gallwch chi ei roi inni, ynglŷn â'r guarantee y bydd Cymru yn cael o leiaf ei siâr poblogaeth wrth i'r brechiad gael ei rannu, pa bynnag bryd fydd hynny?

Iawn, rwy'n hapus i ateb y pwynt olaf yn gyntaf, fel petai, ynglŷn â Chymru'n cael ei chyfran deg. Mae hynny'n bendant yn mynd i ddigwydd. Felly, o ran caffael hwn ymlaen llaw gan Lywodraeth y DU, mae cytundeb eisoes ynglŷn â sut y caiff ei ddosbarthu a cheir cytundeb ysgrifenedig clir rhwng y gwledydd ar hynny, a bydd Cymru, fel gwledydd eraill y DU, yn cael cyfran Barnett ar sail poblogaeth. Felly, byddwn yn cael 4.78 y cant o gyfanswm y stoc. Wedyn ein cyfrifoldeb ni a'n dewis ni fydd sut y caiff ei ddosbarthu i bobl yma yng Nghymru. 

Ar eich pwynt cyntaf, rwy'n credu ei bod yn ddefnyddiol, unwaith eto, inni gymryd cam yn ôl ac atgoffa ein hunain nad yw'r brechlyn ar gael heddiw, ac mae llawer o frechlynnau eraill yn cael eu datblygu hefyd. Felly, mae'n bosibl y gallai fod rhwystr posibl i'r brechlyn hwn rhag cael ei gymeradwyo gan y rheoleiddwyr, ac mae hynny'n wirioneddol bwysig. Felly, ni allwn fodelu ar sail hynny eto, oherwydd nid ydym yn gwybod ei fod ar gael. Ac felly fe fydd diogelwch ac effeithiolrwydd eu data diogelwch—bydd yn rhaid cyhoeddi hwnnw—yna bydd ein rheoleiddiwr meddyginiaethau yn gallu gwneud dewisiadau a phenderfyniadau ynghylch pryd neu os yw'n mynd i allu bod ar gael.

Wedyn bydd angen i ni geisio modelu beth fydd hynny'n ei olygu. Bydd angen i ni gael dealltwriaeth wedi'i modelu o sut rydym yn mynd ati nid yn unig i'w ddarparu, ond yr effaith bosibl ar y boblogaeth. Ond unwaith eto, mae hynny'n dibynnu ar union briodoleddau'r brechlyn, nad ydym yn eu deall eto. Gallai fod yn bosibl fod y brechlyn hwn yn effeithiol iawn yn ein grwpiau sy'n wynebu'r perygl mwyaf. Mae hefyd yn bosibl y gallai'r brechlyn fod yn llai effeithiol yn y grwpiau sy'n fwyaf tebygol o wynebu'r niwed mwyaf. Felly, mae angen inni wybod yr holl bethau hynny cyn inni ddarparu rhyw fath o dystiolaeth wedi'i modelu. Ond gan ein bod yn darparu sesiynau briffio wythnosol i'r Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon a hefyd yn darparu cyfleoedd gwybodaeth rheolaidd, gallaf ddweud y byddwn yn sicrhau, wrth i ni ddatblygu hynny ac wrth i ni gael mwy o sicrwydd i'w ddarparu, y byddwn yn rhannu hynny gydag Aelodau a chyda'r cyhoedd. Nid ydym yn ceisio cadw effeithiau posibl brechlyn yn gyfrinachol, ond mae angen i bob un ohonom ystyried y ffaith bod rhai misoedd i fynd o hyd cyn y byddai'n cael effaith.

Yr hyn na ddylem ei wneud, o ystyried yr holl waith caled a'r aberth rydym newydd fynd drwyddo gyda'r cyfnod atal byr, yw difa hynny o bosibl drwy weithredu fel pe bai'r brechlyn yma heddiw. Bydd ein hymddygiad heddiw ac yn yr wythnosau nesaf yn penderfynu faint ohonom sydd yma i ddathlu gyda'n gilydd ar ddiwedd y flwyddyn hon ac i mewn i'r flwyddyn newydd. Efallai y bydd brechlyn yn cael effaith wrth fynd i mewn i'r flwyddyn newydd, ond ar hyn o bryd, mae'n bwysig iawn ein bod yn parhau i ymddwyn ac yn parhau i newid ein hymddygiad er mwyn cadw ein gilydd yn ddiogel, ac unwaith eto, fel rydym wedi dweud droeon o'r blaen, i feddwl nawr am yr hyn y dylem ei wneud i gadw ein gilydd yn ddiogel.

Weinidog, mae'r newyddion am y brechlyn Pfizer yn addawol, ac rwy'n gobeithio y bydd yn cyflawni ei botensial. Fodd bynnag, bydd cryn amser cyn y gallwn sicrhau'r bron i 6 miliwn dos sydd eu hangen. Gan droi at ymarferoldeb cyflwyno'r rhaglen, os yw'r brechlyn hwn a brechlynnau eraill yn bodloni safonau diogelwch ac effeithiolrwydd, cafwyd adroddiadau yn y cyfryngau a chylchlythyrau meddygon teulu y bydd gwasanaethau meddygon teulu eraill yn cael eu gohirio er mwyn gwneud lle i'r rhaglen frechu. Weinidog, a wnewch chi sicrhau'r cyhoedd yng Nghymru na fydd hyn yn digwydd, ac na fydd gwasanaethau'n cael eu gohirio mewn lleoliadau gofal sylfaenol yng Nghymru? Diolch.

Nid ydym eto wedi cwblhau ein trafodaethau gyda gofal sylfaenol ynglŷn â darparu unrhyw frechlyn, ac unwaith eto mae'n bwysig cofio 'unrhyw frechlyn', oherwydd mae brechlynnau eraill yn cael eu datblygu, nid dim ond yr un gan Pfizer, nad yw eto wedi'i gymeradwyo ar hyn o bryd. A bydd hynny'n effeithio ar sut y byddem yn darparu'r brechlynnau hynny, oherwydd yn ôl yr hyn rwy'n ei gofio byddai angen storio'r brechlyn hwn ar dymheredd is na -75 gradd canradd ac ychydig iawn o gyfleusterau sy'n gallu gwneud hynny. Nid ydych yn dod o hyd i gyfleusterau felly ym mhob practis nac ym mhob canolfan iechyd gymunedol. Felly, mae'n rhaid inni feddwl am fodel gwahanol a'r gallu i ddosbarthu'r brechlyn yn dibynnu ar ei briodoleddau, a bydd hynny wedyn yn helpu i benderfynu pwy sy'n ei ddarparu a ble maent yn ei ddarparu.

Felly, mae amrywiaeth o bethau i weithio drwyddynt a bydd yn rhaid inni edrych arno'n gytbwys wedyn. Os ceir brechlyn sy'n effeithiol ac a fydd yn osgoi'r niwed sylweddol rydym eisoes wedi gweld coronafeirws yn ei achosi, ac y gallai ei achos eto i raddau sylweddol drwy'r gaeaf hwn, mae angen inni ffurfio barn gytbwys ynghylch cynnig y brechlyn hwnnw a'i gynnig i'r cyhoedd gyda'r grwpiau sydd mewn perygl yn dod gyntaf, a deall effaith hynny ar wasanaethau iechyd a gofal eraill. Felly, dyna pam ei bod mor bwysig peidio â mynd ar goll yn ein hawydd i gael cynllun manwl a chyflym nawr ar gyfer brechlyn nad yw ar gael eto, a bydd pob brechlyn yn cyflwyno heriau gwahanol hefyd wrth gwrs, yn ogystal â chyfleoedd gwahanol i helpu i ddiogelu'r cyhoedd.

Diolch i'r Gweinidog.