Part of the debate – Senedd Cymru am 5:00 pm ar 11 Tachwedd 2020.
Rwy'n ddiolchgar am gael cyfrannu'n fyr at hyn heddiw. Nid wyf yn aelod o'r pwyllgor, ond cefais i, fel llawer o Aelodau'r Senedd, lawer o ymholiadau dros y cyfnod atal byr pythefnos o hyd hwnnw, yn sicr yn ystod yr wythnos gyntaf, ynglŷn â gwahardd archfarchnadoedd rhag gwerthu nwyddau nad ydynt yn hanfodol, felly rwy'n siarad o safbwynt hynny. Gallaf ddweud yn bendant, mewn ymateb i Huw Irranca-Davies, nad oeddwn i yn sicr yn Aelod a ddefnyddiodd unrhyw fath o iaith ymfflamychol dros y cyfnod hwnnw, ac yn sicr ni siaradais am safbwynt Llywodraeth y DU ychwaith, yn ystod y cyfnod hwnnw. Fel Aelod o'r Senedd hon, cefais fwy o ymholiadau gan etholwyr am hyn na dim byd arall dros y sawl mis diwethaf, a chredaf fod angen inni gydnabod, ar wahân i wleidyddiaeth hyn, sydd, yn fy marn i, wedi'i daflu o gwmpas o'r ddwy ochr mewn gwirionedd, i ryw raddau—credaf, ar wahân i hynny i gyd, fod yna broblem yma y dylid mynd i'r afael â hi.
Fe fyddaf yn onest—rwy'n credu, ar ddechrau hyn, fod hyn wedi dechrau fel ymgais yn llawn bwriadau da gan Lywodraeth Cymru i gael tegwch ac i sicrhau nad oedd siopau bach yn dioddef o'u cymharu ag archfarchnadoedd. Nawr, p'un a ddigwyddodd hynny'n ymarferol ai peidio, credaf y bydd adolygiad yn datgelu hynny. Rwy'n tybio mai'r hyn a ddigwyddodd mewn gwirionedd oedd mai'r rhai a gafodd fwyaf o fudd o'r broses hon oedd y defnyddwyr ar-lein, Amazons y byd hwn a'u tebyg. Dyna oedd fy mhryder, a dyna'n sicr oedd pryder yr etholwyr a gysylltodd â mi.
Huw Irranca-Davies, rydych chi'n iawn i ddweud, wrth gwrs, mai cyfnod byr oedd hwn, ac rydym yn y sefyllfa ryfedd nawr o'i drafod o gyfeiriad arall, yn y cyfnod a'i dilynodd. Wedi dweud hynny, wrth gwrs, efallai ein bod yn edrych ar gyfnod arall o gyfyngiadau, neu gyfnod atal byr fel rydym yn ei alw yma, yn y flwyddyn newydd; gobeithio na fydd angen hynny, ond efallai y byddwn. Felly, credaf mai'r hyn y mae angen inni ei wneud wrth symud ymlaen yw sicrhau ein hetholwyr fod y camau a gymerwyd yn ystod y cyfnod atal byr hwnnw—ac rwy'n cefnogi llawer ohonynt ac yn credu eu bod yn mynd i'r cyfeiriad iawn—ond i dawelu meddwl ein hetholwyr fod angen y mesurau hyn. Rydym mewn sefyllfa anarferol, mae angen i ni i gyd ddod at ein gilydd a sicrhau ein bod yn ymladd y pandemig, ond rhaid inni hefyd ddod â'r cyhoedd gyda ni. Rwy'n credu bod Llywodraeth y DU hefyd yn wynebu'r heriau hyn ac yn ei chael hi'n anodd dod â'r cyhoedd gyda hwy gyda'r cyfyngiadau y maent yn eu hwynebu, ac yn sicr yn y dyfodol, os cawn gyfyngiadau yma yn y dyfodol, bydd yn anodd i ni dawelu meddwl pobl yn llwyr fod angen y mesurau hyn. Gadewch i bawb ohonom weithio gyda'n gilydd i wneud yn siŵr fod hynny'n digwydd.
Rwy'n falch fod hyn wedi'i drafod heddiw, ac rwyf am weld adolygiad i sicrhau yn y dyfodol—. Mae'r term 'nwyddau nad ydynt yn hanfodol', er enghraifft—credaf na soniwyd am 'nwyddau cyfleus' o gwbl, ac eto mae manwerthwyr yn deall beth a olygir wrth 'nwyddau cyfleus'. Credaf fod hynny ar goll yn gynnar yn y ddadl, felly gadewch i bawb ohonom weithio gyda'n gilydd i ymladd y pandemig hwn.