4. A wnaiff y Dirprwy Weinidog ddatganiad am effaith pandemig y coronafeirws ar y gymuned Sipsiwn a Theithwyr? OQ55880

Rydym ni wedi gweithio i gynorthwyo cymunedau Sipsiwn a Theithwyr yn ystod y pandemig i fynd i'r afael â materion yn ymwneud â chyflogaeth, addysg, allgáu digidol, gofal iechyd, darpariaeth cyfleustodau a chyfathrebu.

Mae'r adroddiad diweddaraf ar effaith COVID ar y gymuned Romani a Theithwyr y mis hwn, o'r enw 'Moving for Change', yn tynnu sylw at ddioddefaint y gymuned hon, gan mai teuluoedd incwm isel ydyn nhw yn bennaf sy'n dibynnu'n drwm ar waith ym maes adeiladu—ar safleoedd adeiladu yn ogystal ag ar gartrefi pobl, gwneud gwaith atgyweirio toeau, gosod tarmac, a garddio tirlun, ac ati. Wrth gwrs, nid nhw yw'r unig gymuned hunangyflogedig sydd wedi dioddef yn ariannol—mae gyrwyr tacsi, cerddorion a gweithwyr theatr yn wynebu ansefydlogrwydd tebyg, a dweud y gwir, gan mai dim ond y rhai sydd mewn cyflogaeth sydd wedi bod yn gymwys ar gyfer y cynllun cadw swyddi. Hefyd, mae lefelau llythrennedd isel a chysylltedd rhyngrwyd gwael ar safleoedd Teithwyr yn ei gwneud yn anodd iawn i'r gymuned Sipsiwn a Theithwyr ddeall yr hyn y gallen nhw fod yn gymwys i'w dderbyn o ran cymorth hunangyflogedig o gronfa cadernid economaidd Llywodraeth Cymru. Beth mae Llywodraeth Cymru wedi ei wneud i estyn allan at y gymuned hon sydd ymhlith y mwyaf difreintiedig?

Diolchaf i Jenny Rathbone am y cwestiwn yna. Ac rwy'n croesawu adroddiad y Cwmni Diwylliannol a Chelfyddydau Romani, 'The impact of the novel coronavirus pandemic upon Romani and Traveller communities in Wales 2020', a llawer o wybodaeth ac argymhellion o'r adroddiad hwnnw yr ydym ni'n eu hystyried erbyn hyn, ochr yn ochr â thystiolaeth arall, i lywio gwaith—sy'n berthnasol iawn hefyd i'n cynllun gweithredu ar gydraddoldeb hiliol.

Felly, rydym ni'n bwriadu nawr—ariannwyd y Cwmni Diwylliannol a Chelfyddydau Romani gennym i ymgysylltu yn fwy â'r gymuned i gynorthwyo datblygiad y cynllun ac i wneud yn siŵr ein bod ni'n ymgysylltu â safbwyntiau'r gymuned. Ond rwy'n credu bod Llywodraeth Cymru yn parhau i ariannu'r prosiect Teithio Ymlaen i ddarparu amrywiaeth o wasanaethau i gymunedau Sipsiwn, Roma a Theithwyr yng Nghymru yn hanfodol. Ac maen nhw wedi helpu'r rhai mewn hunangyflogaeth i gael mynediad at gynlluniau Llywodraeth y DU, gan gynnwys y cynllun cymorth incwm hunangyflogaeth coronafeirws, a hefyd y rhai sy'n wynebu caledi ariannol eithafol, yr ydych chi'n ei gydnabod, wrth gwrs, yn y gymuned honno. Mae'r cynghorwyr wedi cynorthwyo i gwblhau ceisiadau i'r gronfa cymorth dewisol, a ddisgrifiwyd yn gynharach, wrth gwrs, gan y Prif Weinidog. Ac rydym ni wedi sicrhau bod y rhai sydd â'r arbenigedd a'r mynediad at gymunedau Sipsiwn, Roma a Theithwyr yn ymgysylltu â nhw.

Ond rwy'n falch iawn hefyd ein bod ni wedi ariannu, drwy gronfa argyfwng y gwasanaethau gwirfoddol, linell gymorth i ddarparu man cyswllt cyntaf hygyrch ar gyfer gwybodaeth—llinell gymorth COVID-19 BAME—ar amrywiaeth o faterion, gan gynnwys cyflogaeth a lles, addysg, tai, diogelwch personol a materion iechyd. Ac, wrth gwrs, y byddwn hefyd—yn cysylltu â chymunedau Sipsiwn, Roma a Theithwyr i wneud yn siŵr bod awdurdodau lleol hefyd yn cymryd eu cyfrifoldebau o ddifrif o ran mynediad at ddysgu ac, yn wir, gwelliannau i sicrhau bod band eang ar gael.

Mae cwestiwn 5 [OQ55873] wedi ei dynnu yn ôl. Felly, diolch i'r Dirprwy Weinidog.