4. Datganiad gan Ddirprwy Weinidog yr Economi a Thrafnidiaeth: Llwybr Newydd — Strategaeth Drafnidiaeth Newydd i Gymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:58 pm ar 17 Tachwedd 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lee Waters Lee Waters Labour 4:58, 17 Tachwedd 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn. Cytunaf yn llwyr ag ef fod lleoli pencadlys Trafnidiaeth Cymru ym Mhontypridd yn cynnig cyfle gwirioneddol i adfywio'r dref, a chredaf ei bod yn enghraifft dda iawn o'r egwyddor 'canol trefi yn gyntaf', y mae'r Llywodraeth wedi'i mabwysiadu ar gyfer lleoli swyddfeydd yn y sector cyhoeddus. Mae'n anffodus bod y swyddfeydd yn barod ar adeg pan nad yw pobl yn defnyddio swyddfeydd, ond credaf ei fod yn dangos y potensial gwirioneddol, unwaith y bydd pobl yn dechrau dychwelyd—a rhaid imi dalu teyrnged iddo am y ffordd y mae wedi ymgyrchu i droi canolfan siopa a oedd yn hen adeilad hyll yn adeilad o'r radd flaenaf, sydd wedi rhoi hwb i un o'r prif drefi yn ei etholaeth.

Rwyf hefyd yn yr un modd yn cymeradwyo ei waith yn ymgyrchu dros ailagor y rheilffordd i Lantrisant. Fel y dywedodd, mae'r astudiaeth yn mynd ymlaen yn rhan o hynny. Dyna pam yr ydym ni wedi bod yn awyddus iawn i sicrhau—. Un o'r rhesymau pam rydym ni wedi gwneud y contract rheilffordd yn un mewnol, yn hytrach na dilyn model Lloegr, yw i geisio cynnal datblygiad y metro sydd wedi bod ar waith. Er bod pobl yn cadw draw o'r rheilffyrdd yn y tymor byr, credwn y byddai'n hynod o annoeth inni lyffetheirio buddsoddiad yn natblygiad y metro, a fydd yno yn y blynyddoedd i ddod, pan fydd pobl yn dychwelyd at y rheilffyrdd. Mae hynny'n creu her ariannol tymor byr, ond credaf ei fod yn fuddsoddiad strategol allweddol.

Mae'n llygad ei le i dynnu sylw at y rhan sydd gan dacsis i'w chwarae, ac rydym ni yn amlinellu cynllun bach o fewn y cynllun trafnidiaeth cenedlaethol ar gyfer tacsis a cherbydau gwasanaeth cyhoeddus, gan dynnu sylw at y ffaith ein bod yn gweld tacsis fel rhan allweddol o rwydwaith trafnidiaeth integredig. Mae'n dweud yn y cynllun bach ein bod yn gobeithio datblygu safonau cenedlaethol ar gyfer tacsis ac ar gyfer ymdrin â materion fel cerbydau llogi cyhoeddus, addasrwydd ymgeiswyr, mesurau cerbydau diogelwch, profi cerbydau, hyfforddi gyrwyr. Mae agenda ddiwygio enfawr yr oeddem ni wedi gobeithio ei datblygu mewn deddfwriaeth y tymor hwn. Byddwn nawr yn ceisio gwneud hynny yn y tymor nesaf os ydym yn y sefyllfa i ffurfio Llywodraeth. Symleiddio'r system drwyddedu yw un o ofynion allweddol gyrwyr tacsi a'u hundebau, mi wn, ac mae hynny'n rhan allweddol o'r hyn yr ydym ni eisiau ei gyflawni. Felly, cytunaf yn llwyr ag ef fod tacsis yn asgwrn cefn gwirioneddol bwysig, a gwyddom fod gyrwyr tacsi'n cael amser caled iawn ar hyn o bryd, gan nad yw llawer o'u cwsmeriaid yn defnyddio eu gwasanaethau. Mae cymorth economaidd ar gael iddyn nhw drwy'r gronfa cadernid economaidd, ond credaf fod angen gwneud mwy o waith i'w helpu nhw i ddeall sut i gael gafael ar hwnnw. Gwn fod Ken Skates, y Gweinidog, wedi cyfarfod ag undebau trafnidiaeth y bore yma i drafod pa gymorth y gallwn ei roi i'r diwydiant tacsis yn y cyfnod hynod anodd hwn.

Ac un neu ddau o bwyntiau yn olaf. Codi tâl ar ddefnyddwyr ffyrdd: nid ydym ni eisiau iddo gael ei gyflwyno fel treth ar y Cymoedd, fel y dywedodd, a dyna pam rydym ni wedi annog ymateb rhanbarthol, a pham, drwy gyhoeddi'r adroddiad hwn heddiw, rydym ni eisiau gweld hynny yn rhan o fframwaith cenedlaethol. Os gwneir hyn, caiff ei wneud mewn ffordd drefnus a synhwyrol.

A phwynt i orffen ar y sail ddeddfwriaethol. Rhagwelwn y bydd y diwydiant rheilffyrdd dan fesurau brys am beth amser i ddod. Fel y dywedais, nid sefyllfa yng Nghymru yn unig yw hon; mae'n sefyllfa yn y DU gyfan. Credwn fod angen i'r ddeddfwriaeth newid er mwyn i ni wedyn roi'r sail y rhoddwyd y diwydiant rheilffyrdd arni yn y tymor byr ar sylfaen tymor hwy, a bydd hynny'n gofyn am ddeddfwriaeth yn San Steffan, ac mae hynny'n rhywbeth yr ydym ni'n gobeithio ei drafod gyda Llywodraeth y DU.