Part of 1. Cwestiynau i'r Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd – Senedd Cymru am 2:14 pm ar 25 Tachwedd 2020.
Wel, dau beth pwysig yma. Mae'r cyntaf yn ymwneud â'r cyllid o £10.8 miliwn y nodwyd y gellid ei addasu at ddibenion gwahanol. Cyllid cyfalaf yn unig yw hwnnw—nid oedd yn refeniw—ac mae £9.5 miliwn ohono'n ymwneud ag atal ymbelydredd a llygredd. Mae'n ymwneud â llithriant eleni mewn perthynas â chynllun ansawdd aer glân cyngor Caerdydd i gadw at derfynau cyfreithiol ar gyfer nitrogen deuocsid o dan y cyfarwyddiadau ansawdd aer yr amgylchedd a roddwyd i gyngor Caerdydd a chyngor Caerffili. Amcangyfrifir fod llithriannau'r cynghorau hynny oddeutu £9.5 miliwn, ac mae hynny o ganlyniad i’r pandemig, a olygodd na fu modd bwrw ymlaen â gwaith ar yr un cyflymder.
Roedd yr £1.3 miliwn arall tuag at alluogi adnoddau naturiol yng Nghymru, sef grant a ganolbwyntiai ar weithgareddau a chamau gweithredu cydweithredol i ddarparu gwelliant a gwytnwch amgylcheddol. Unwaith eto, oherwydd y pandemig coronafeirws, bu’n rhaid atal y prosiectau hynny yn ystod y cyfyngiadau symud. Felly, mae'r rhain i raddau helaeth yn ganlyniadau effaith y pandemig yn hytrach na dewisiadau bwriadol i oedi gwaith o fewn y portffolio pwysig hwnnw. Credaf fod yn rhaid inni gydnabod bod y pandemig wedi effeithio ar ein gallu i gyflawni mewn sawl maes, ac rydym wedi gallu addasu cyllid at ddibenion gwahanol. Fe fyddwch yn gyfarwydd â'r pecyn £320 miliwn a gyhoeddais yn ddiweddar iawn ar gyfer canolbwyntio ar geisio cychwyn ein hadferiad.
Ond os ydym am sôn am fethiannau difrifol mewn perthynas â chyllid i ffermydd, cadarnhaodd y Canghellor heddiw mai £242 miliwn yn unig y bydd Cymru yn ei gael o gyllid yn lle’r polisi amaethyddol cyffredin, a golyga hyn fod Cymru £137 miliwn yn brin o'r cyllid roeddem yn disgwyl ei gael, sy'n dangos eu bod yn bradychu cefn gwlad Cymru. Wrth gwrs, yn eu maniffesto ar gyfer etholiad cyffredinol 2019, ymrwymodd Llywodraeth y DU i ddarparu cyllid llawn i ffermwyr wedi inni adael yr UE, a byddai Cymru fel arfer yn derbyn oddeutu £337 miliwn y flwyddyn drwy’r polisi amaethyddol cyffredin. Felly, os ydych yn chwilio am fethiant difrifol i reoli cyllid ac os ydych yn chwilio am enghraifft o fradychu’r diwydiant ffermio, rwy'n credu y gallwch ei weld yn yr union fan honno.