9. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y gostyngiad yng nghyfanswm y dyraniad refeniw a chyfalaf ar gyfer portffolio'r amgylchedd, ynni a materion gwledig yn yr ail gyllideb atodol ar gyfer 2020-21? OQ55909

Yn yr ail gyllideb atodol, gostyngodd cyllideb cyfalaf y portffolio amgylchedd, ynni a materion gwledig £10.8 miliwn o ganlyniad i'r ymarfer i nodi'r cyllidebau cyfalaf a oedd yn debygol o danwario eleni oherwydd yr argyfwng coronafeirws ac y gellid, yn y lle cyntaf, eu haddasu at ddibenion gwahanol.

Weinidog, mae'n ddrwg gennyf, ond credaf ei bod yn echrydus ac yn siomedig iawn eich bod wedi cytuno i ostyngiad o bron i £11 miliwn yn y dyraniad refeniw a chyfalaf ar gyfer yr amgylchedd a materion gwledig. Hoffwn gyfeirio at sefyllfa hyd yn oed yn waeth sy'n peri cryn bryder i mi a'r sector amaethyddol. Fel y gwyddoch, mae gan yr amgylchedd, ynni a materion gwledig adnoddau cronnus o £97 miliwn. Mae hyn yn cynnwys incwm o'r UE i gefnogi ffermwyr a chymunedau gwledig yng Nghymru. Mae ymdriniaeth hanesyddol Llywodraeth Cymru o arian ar gyfer cymorth i ffermwyr yn fethiant difrifol. Mewn gwirionedd, efallai eich bod yn cofio mai £828 miliwn oedd y gyllideb ar gyfer y cynllun datblygu gwledig yng Nghymru ar gyfer 2014-20. Nawr, er fy mod yn cydnabod y gellir gwario yn ystod y tair blynedd ar ôl cyfnod y rhaglen, roedd y cyllid hwnnw ar gyfer 2014-20 yn unig. Pam, felly, fod oddeutu £160 miliwn heb ei wario o hyd, a pha gamau y bydd Llywodraeth Cymru yn eu cymryd ar frys i fynd i’r afael â’r camreoli cyllidebol hwn a’r methiant i fonitro, er mwyn sicrhau bod yr holl arian ar gael, ac ar gael yn awr, i’n holl ffermwyr sydd cymaint o angen cefnogaeth? Diolch.

Wel, dau beth pwysig yma. Mae'r cyntaf yn ymwneud â'r cyllid o £10.8 miliwn y nodwyd y gellid ei addasu at ddibenion gwahanol. Cyllid cyfalaf yn unig yw hwnnw—nid oedd yn refeniw—ac mae £9.5 miliwn ohono'n ymwneud ag atal ymbelydredd a llygredd. Mae'n ymwneud â llithriant eleni mewn perthynas â chynllun ansawdd aer glân cyngor Caerdydd i gadw at derfynau cyfreithiol ar gyfer nitrogen deuocsid o dan y cyfarwyddiadau ansawdd aer yr amgylchedd a roddwyd i gyngor Caerdydd a chyngor Caerffili. Amcangyfrifir fod llithriannau'r cynghorau hynny oddeutu £9.5 miliwn, ac mae hynny o ganlyniad i’r pandemig, a olygodd na fu modd bwrw ymlaen â gwaith ar yr un cyflymder.

Roedd yr £1.3 miliwn arall tuag at alluogi adnoddau naturiol yng Nghymru, sef grant a ganolbwyntiai ar weithgareddau a chamau gweithredu cydweithredol i ddarparu gwelliant a gwytnwch amgylcheddol. Unwaith eto, oherwydd y pandemig coronafeirws, bu’n rhaid atal y prosiectau hynny yn ystod y cyfyngiadau symud. Felly, mae'r rhain i raddau helaeth yn ganlyniadau effaith y pandemig yn hytrach na dewisiadau bwriadol i oedi gwaith o fewn y portffolio pwysig hwnnw. Credaf fod yn rhaid inni gydnabod bod y pandemig wedi effeithio ar ein gallu i gyflawni mewn sawl maes, ac rydym wedi gallu addasu cyllid at ddibenion gwahanol. Fe fyddwch yn gyfarwydd â'r pecyn £320 miliwn a gyhoeddais yn ddiweddar iawn ar gyfer canolbwyntio ar geisio cychwyn ein hadferiad.

Ond os ydym am sôn am fethiannau difrifol mewn perthynas â chyllid i ffermydd, cadarnhaodd y Canghellor heddiw mai £242 miliwn yn unig y bydd Cymru yn ei gael o gyllid yn lle’r polisi amaethyddol cyffredin, a golyga hyn fod Cymru £137 miliwn yn brin o'r cyllid roeddem yn disgwyl ei gael, sy'n dangos eu bod yn bradychu cefn gwlad Cymru. Wrth gwrs, yn eu maniffesto ar gyfer etholiad cyffredinol 2019, ymrwymodd Llywodraeth y DU i ddarparu cyllid llawn i ffermwyr wedi inni adael yr UE, a byddai Cymru fel arfer yn derbyn oddeutu £337 miliwn y flwyddyn drwy’r polisi amaethyddol cyffredin. Felly, os ydych yn chwilio am fethiant difrifol i reoli cyllid ac os ydych yn chwilio am enghraifft o fradychu’r diwydiant ffermio, rwy'n credu y gallwch ei weld yn yr union fan honno.

Diolch i'r Gweinidog cyllid.