5. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am weithredu'r cwricwlwm newydd? OQ55941

Diolch, David. Cyhoeddais ddogfen 'Y daith i 2022' fis diwethaf i helpu ysgolion i baratoi ar gyfer cynllunio a gweithredu'r cwricwlwm newydd. Bwriadaf gyhoeddi cynllun gweithredu'r cwricwlwm yn gynnar yn 2021 i nodi'r camau ehangach y byddwn yn eu cymryd i gefnogi ysgolion.

Diolch i'r Gweinidog am yr ateb hwnnw, ond rwy'n siŵr y bydd yn cytuno â mi fod rôl athrawon yn hollbwysig wrth weithredu'r cwricwlwm hwn. Felly, a yw'n wir, Weinidog, mai 30 y cant yn unig o'r athrawon a weithredodd y treial cwricwlwm newydd a'i cefnogai? Mae'r rhan fwyaf o'r athrawon rwyf wedi siarad â hwy'n dweud, os yw'r cwricwlwm yn cael ei lywio'n gyfan gwbl gan y pedwar diben, fod llawer o'r cynnwys sy'n gysylltiedig â phynciau traddodiadol yr ysgol yn y meysydd dysgu a phrofiad yn ddiangen i raddau helaeth. Os bydd athrawon, ar y llaw arall, yn blaenoriaethu'r meysydd dysgu a phrofiad, mae'r pedwar diben yn annhebygol o gael eu hateb. Felly, a all y Gweinidog roi sylwadau ar y broblem ymddangosiadol honno? Ac a allai'r Gweinidog ddweud wrthyf a yw'n bwriadu ymgynghori â'r cyhoedd ynglŷn â'r elfen addysg rhyw o fewn y cwricwlwm newydd?

Yn gyntaf oll, a gaf fi awgrymu bod yr Aelod yn darllen y Bil cwricwlwm ac asesu drafft os nad yw eisoes wedi gwneud hynny? Nid oes unrhyw broblem o gwbl. Ni all athrawon flaenoriaethu meysydd dysgu a phrofiad unigol, ac ni fydd ysgolion yn gallu gwneud hynny, oherwydd bod iddynt statws cyfartal o fewn y gyfraith. O ran ymgynghori, mae'n rhaid i mi ddweud eto wrth yr Aelod fod digon o gyfleoedd wedi bod i wneud sylwadau ar y Papur Gwyn sydd wedi arwain at y Bil, ac mae ymgynghoriadau penodol wedi bod mewn perthynas  ag addysg rhyw a chydberthynas—nifer ohonynt, mewn gwirionedd, a mwy nag y byddwn yn ei hoffi, mae'n debyg. Felly, mae digon o gyfleoedd wedi bod i bobl gyfrannu at y broses hon.

Rwy'n cydnabod, i rai athrawon—yn enwedig y rheini sydd dim ond wedi dysgu o dan egwyddorion cwricwlwm cenedlaethol, lle mae'r hyn sy'n rhaid iddynt ei addysgu wedi'i bennu ar eu cyfer, p'un a ydynt yn teimlo bod hynny er budd gorau'r plant sydd o'u blaenau neu beidio—gallai'r cwricwlwm newydd hwn fod yn her. Dyna pam fod y Llywodraeth hon yn buddsoddi'r symiau mwyaf erioed yn natblygiad proffesiynol ein hathrawon i'w paratoi ar gyfer newidiadau'r cwricwlwm. Nid wyf yn gwybod pa athrawon y mae'n cyfarfod â hwy, ond rwy'n siarad â phenaethiaid bob wythnos pan fyddaf yn gwneud y gwaith hwn, ac mae'n rhaid i mi ddweud wrtho fod cyffro mawr ynglŷn â chyflwyno'r cwricwlwm newydd hwn.

Weinidog, bydd llwyddiant y cwricwlwm newydd yn dibynnu'n helaeth ar ba mor dda y mae athrawon ac aelodau eraill o staff ysgolion wedi gallu paratoi ar gyfer ei gyflwyno. O gofio bod bron i hanner blwyddyn academaidd wedi'i cholli yn gynharach eleni, a'n bod bellach yn gweld grwpiau blwyddyn cyfan yn cael eu tynnu o'r ysgol ar raddfa fawr—. Er enghraifft, gellid dadlau bod tynnu 1,000 o ddisgyblion o Ysgol Gyfun Caerllion ar hyn o bryd mewn grwpiau blwyddyn cyfan—7, 8, 9, 12 a 13—yn ddiangen, pan fo cynghorau eraill yn defnyddio systemau olrhain yn fwy effeithiol, ac nid yw hyn yn anghyffredin mewn rhannau eraill o ranbarth de-ddwyrain Cymru. Pa asesiad rydych wedi'i wneud o golli amser ysgol ar baratoadau ar gyfer cyflwyno'r cwricwlwm newydd, ac a ydych yn pryderu ynglŷn ag adroddiadau fod rhai undebau athrawon a chynghorau bellach yn trafod cau ysgolion wythnos yn gynnar i alluogi cyfnod ynysu o bythefnos cyn y Nadolig o gofio mai blaenoriaeth y Llywodraeth hon, yn amlwg, yw cadw plant yn yr ysgol gymaint â phosibl?

Wel, Laura, rydych yn llygad eich lle—blaenoriaeth y Llywodraeth hon yw lleihau'r ymyrraeth i addysg plant yn sgil y pandemig hwn. Yn ddiau, bu'r effaith ar ysgolion yn sylweddol yn ystod y cyfnod hwn, ond fel y mae Estyn wedi'i gadarnhau, mae llawer iawn o frwdfrydedd a chefnogaeth i ddiwygio'r cwricwlwm o hyd, ac maent hefyd yn dweud bod ysgolion wedi gwneud enillion pwysig wrth gynllunio a darparu dysg. Nawr, yn amlwg, rydych hefyd yn gywir yn dweud bod llawer o hyn yn dibynnu ar sgiliau ein hathrawon, ac yn sicr bu'n rhaid cyflwyno'r rhaglen datblygiad proffesiynol mewn ffordd wahanol i'r hyn roeddem wedi'i ddisgwyl yn wreiddiol. Ond fel y dywedais, mae'r dyddiau pan oedd pawb yn teithio i Gaerdydd i gael datblygiad proffesiynol drwy eistedd mewn darlithfa i wrando ar arbenigwr ar lwyfan, cyn mynd yn ôl i'r ysgolion yn brydlon ac anwybyddu popeth roeddent wedi'i glywed y diwrnod hwnnw—. Mae'n rhaid inni wneud pethau'n wahanol, ac rydym yn gwneud pethau'n wahanol, ac unwaith eto, o siarad â phenaethiaid, mae'r ffaith ein bod wedi gorfod cynnal ein holl gyfarfodydd ar-lein yn golygu eu bod bellach yn gallu cydweithio mewn ffordd sy'n eu cadw yn eu hysgolion ac yn caniatáu iddynt gysylltu'n haws, ac oherwydd ein bod wedi cael gwared ar rywfaint o faich gwaith papur i ysgolion ar hyn o bryd, mae'n rhoi cyfle iddynt ymgysylltu o ddifrif â'r cwricwlwm newydd.

Weinidog, credaf fod y cynlluniau i bob plentyn yng Nghymru gael hawl orfodol i addysg rhyw a chydberthynas sy'n briodol i'w datblygiad yn un o gryfderau mawr y cwricwlwm newydd. A wnewch chi fanteisio ar y cyfle hwn i gytuno â mi fod cael y ddarpariaeth honno'n hanfodol o safbwynt hawliau plant, a hefyd ei bod yn allweddol er mwyn sicrhau y gall plant a phobl ifanc gadw eu hunain yn ddiogel, ni waeth beth yw eu hoed?

Lynne, rwyf mor falch eich bod wedi gofyn y cwestiwn hwnnw heddiw o bob diwrnod, Diwrnod y Rhuban Gwyn, lle mae pawb yn y Siambr, gobeithio, yn uno yn eu penderfyniad i drechu trais yn erbyn menywod. Rwy'n siŵr y byddai pob un ohonom heddiw eisiau cofio'r menywod a gollodd eu bywydau yn sgil trais erchyll a'r menywod sy'n parhau i fyw gyda chanlyniadau'r trais hwnnw o ddydd i ddydd. A dyna'n union pam y mae angen inni sicrhau bod gan bob plentyn—pob plentyn—hawl i addysg cydberthynas yn ein cwricwlwm. Mae'n rhan annatod o'r ffordd y gallwn sicrhau y cyflawnir y dibenion hynny yn y cwricwlwm, gan gynnwys unigolion iach a hyderus sy'n barod i fod yn ddinasyddion gweithgar ac i fyw bywydau hapus a llwyddiannus. Mae cyfyngu ar hynny a dweud mai i rai plant yn unig y dylai'r ddarpariaeth honno fod ar gael yn esgeuluso ein dyletswydd yn fy marn i.