Rwy'n cydnabod y gall oedi o ran triniaethau gofal llygaid arwain at golli golwg yn barhaol. Felly, nid yw hyn yn ymwneud â'r gallu i wella neu fod angen triniaeth fwy radical i wella; mae’n bosibl y gall rhywun golli eu golwg, ac ni allwch ei wrthdroi. Fel y gwyddoch, cyn y pandemig, roeddem wedi dechrau ar broses ddiwygio nid yn unig mewn perthynas â’r mesurau, ond wedyn i hybu gwell ymddygiad a blaenoriaethu clinigol, a chredaf fod hyn wedi tynnu sylw at ddealltwriaeth fwy agored o'r hyn y mae ein rhestrau’n ei ddangos, oherwydd o’r blaen, gallech fod wedi cyflawni targed heb gyrraedd y bobl â'r angen mwyaf o reidrwydd, neu’r bobl yn y perygl mwyaf o golli eu golwg. Felly, mae ein bwrdd gofal wedi'i gynllunio eisoes yn dod â phobl ynghyd, gan gynnwys yr RNIB, a chredaf ei bod yn deg dweud bod yr her a wnânt yn gyhoeddus yn un y maent yn ei gwneud hefyd yn y cyfarfodydd a gânt gyda swyddogion. Mae'n bwysig iawn ein bod yn parhau i weithio gyda hwy ar wella gwasanaethau colli golwg, a bydd hon yn her sylweddol iawn drwy gydol y pandemig ac ar ei ôl hefyd.

Yn anad dim, mae'r pandemig wedi pwysleisio'r angen i ddiwygio ein system gofal iechyd gyda bwriad pendant. Y diwygiadau rydym wedi'u cychwyn, rwy’n credu, yw'r rhai cywir o hyd, ond mae'n ymwneud â sut rydym yn eu gyrru ymlaen gydag ymdeimlad hyd yn oed yn fwy o gyflymder a brys, ac mae angen i’r ysbryd brwdfrydig sydd wedi amlygu ac wedi bod yn nodwedd o ymateb y gwasanaeth iechyd gwladol yn ystod y pandemig barhau yn y cyfnod adfer. Felly, edrychaf ymlaen at barhau i weithio gyda'r RNIB, ac rwy'n siŵr y byddant yn parhau i herio drwy eu hymrwymiadau preifat yn ogystal â'u sylwebaeth gyhoeddus, fel y byddech yn ei ddisgwyl.