Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:22 pm ar 2 Rhagfyr 2020.
Cyn yr adolygiad hwn o wariant, ysgrifennais lythyr brys at Ysgrifennydd Gwladol Cymru, yn egluro fy marn y dylai Llywodraeth y DU gadw at yr ymrwymiad maniffesto i warantu'r gyllideb flynyddol bresennol i ffermwyr ar gyfer pob blwyddyn o'r Senedd nesaf. Rhoddodd ymateb yr Ysgrifennydd Gwladol lawer o eglurder i mi, a gadewch inni fod yn glir: nid yw'r ymrwymiad maniffesto hwn wedi cael ei dorri. Yr amlen flynyddol gyffredinol yw £337 miliwn i Gymru. Fodd bynnag, mae Llywodraeth y DU wedi rhoi sicrwydd ynghylch ariannu yn y dyfodol mewn dwy ffordd. Yn gyntaf, mae'r cytundeb ymadael yn nodi y bydd y DU yn parhau i gymryd rhan ym mhob un o raglenni'r UE a ariennir gan fframwaith ariannol amlflwydd 2014-2020 hyd nes eu bod yn cau. Mae hyn yn sicrhau mynediad parhaus at gyllid yr UE i sawl rhaglen wledig, gan gynnwys y polisi amaethyddol cyffredin, colofn 2, cronfa'r môr a physgodfeydd Ewrop a chronfa datblygu rhanbarthol Ewrop hyd nes iddynt gael eu cwblhau. Mae Llywodraeth y DU yn cadw at ei hymrwymiad i ariannu gweddill ymrwymiadau colofn 2 y polisi amaethyddol cyffredin sydd y tu hwnt i gwmpas y cytundeb ymadael.
Yn ail, mae Trysorlys Ei Mawrhydi wedi mabwysiadu dull cyson, gan ychwanegu cyllid trysorlys at dderbyniadau'r UE hyd at lefel yr ymrwymiad maniffesto. Mae'r sgandal go iawn yma. Mae gan Lywodraeth Cymru oddeutu £160 miliwn heb ei wario o gynlluniau datblygu gwledig 2014 i 2020. Nawr, fy nghwestiwn i, Weinidog, yw: er fy mod yn derbyn yr hyblygrwydd +3, a wnewch chi ddatgan pam na wariwyd cyllideb y cynllun datblygu gwledig rhwng 2014 a 2020? Beth sydd gennych i'w ddweud wrth ein ffermwyr sydd, ers 2014, wedi canfod bod y cyfnodau ymgeisio wedi bod yn ysbeidiol a heb ddigon o adnoddau, ac sydd wedi gorfod troi at dalu cynghorwyr ac ymgynghorwyr i gynorthwyo, a hyd yn oed y rhai hynny y mae eu ceisiadau am gymorth wedi'u gwrthod, oherwydd eich bod, yn syml, yn cronni'r cyllid hwn?
Hyd at ddiwedd mis Awst 2019, 41 y cant yn unig o gyllid y cynllun datblygu gwledig a wariwyd. Roedd yn rhywfaint o syndod, felly, i Archwilydd Cyffredinol Cymru pan ganfu fod Llywodraeth Cymru wedi dyfarnu £53 miliwn o gronfeydd datblygu gwledig heb sicrhau y byddai'r grantiau'n sicrhau gwerth am arian hyd yn oed. Rydych wedi methu rheoli'r gyllideb yn effeithiol, ac o'r herwydd, a wnewch chi gytuno yn awr i adolygiad annibynnol brys o'r cynllun datblygu gwledig? Rwy'n falch iawn fod Plaid Cymru, a Llyr Gruffydd yn arbennig, yn adleisio galwadau'r Ceidwadwyr Cymreig am adolygiad annibynnol o'r cynllun datblygu gwledig. Diolch, Lywydd.