Diolch, Ddirprwy Lywydd, ac rwy'n ddiolchgar i'r holl Aelodau sydd wedi cyfrannu at y ddadl hon. Credaf fod ehangder y drafodaeth yn dangos pa mor bwysig yw'r materion hyn i Aelodau ar draws y Siambr ac nid i Aelodau ein pwyllgor yn unig. Wrth gwrs, nid oes gennyf amser i ymateb i sylwadau pawb, ond ceisiaf nodi rhai o'r prif rai.

Credaf fod sylwadau David Melding am y risg o lwythgarwch yn y cyfryngau cymdeithasol, sut y byddwn yn clywed yr hyn rydym eisiau ei glywed yn y pen draw; hynod bwysig, ac mae hynny'n atgyfnerthu'r angen am newyddiaduraeth brofedig, ac fel y dywedodd, newyddiadurwyr sy'n byw yn eu cymunedau, yn deall eu cymunedau. Ac wrth gwrs, heb wasg rydd a heb wybodaeth gywir, mae'n llygad ei le fod democratiaeth yn amhosibl, ac mae hwnnw'n bwynt y cyfeiriwyd ato gan sawl Aelod.

Rwyf am dreulio ychydig funudau'n ymateb i Hefin David, a oedd, yn fy marn i, yn gwneud rhai pwyntiau da iawn. Rwy'n defnyddio llawer ar Senedd Home hefyd ac nid wyf bob amser yn cytuno â'r hyn y mae'n ei ddweud, ond mae'n hynod o fanwl, ac yn y pwyllgor, credaf inni wneud argymhellion ar hyn, ynglŷn â'r mathau hynny o wefannau'n gallu cael arian sy'n dod drwy hysbysiadau cyhoeddus; fod ganddynt rôl hollbwysig i'w chwarae, ac mae honno, fel y dywed Hefin David, yn ffordd effeithiol iawn i'r sector cyhoeddus gefnogi newyddiaduraeth leol—neu newyddiaduraeth genedlaethol yn wir yn yr achos hwn, Senedd Home—ond heb y math o risgiau y mae'n tynnu sylw'n briodol atynt a ddaw yn sgil cyllid uniongyrchol, ond dof yn ôl at hynny mewn munud.

Mae'n ddiddorol, mewn sesiwn arall a gawsom, fod y Caerphilly Observer wedi'i ddisgrifio i ni fel enghraifft dda iawn o sut y gallodd rhywfaint o gyllid sbarduno drwy newyddiaduraeth leol gychwyn pethau a'i bod bellach yn fenter fasnachol lwyddiannus. Er hynny, dywedwyd wrthym yn y sesiwn honno hefyd na fyddai hynny'n gweithio ym mhob cymuned, a bod angen unigolyn arbennig arnoch i'w yrru.

Felly, dyna un model, o fath. Ond cawsom ein hargyhoeddi gan y dystiolaeth y bydd angen mwy o gymorth cyhoeddus uniongyrchol, a daw hynny'n ôl at bwynt y Gweinidog ynglŷn â'r angen i wneud hynny hyd braich. Wrth gwrs, mae yna gynsail: mae Llywodraeth Cymru yn gwneud hynny ar gyfer Golwg360. Nid yw'n swm enfawr o arian, ond fe wnaeth helpu i'w gael yn weithredol a'i wneud yn gynaliadwy. Credaf mai un o'r pethau a ddaeth drwodd oedd yr angen am amrywiaeth o fodelau, a phwynt Hefin David am fodelau tanysgrifio ar gyfer newyddiaduraeth ar-lein. Yn ein trafodaethau gyda Reach, roeddent yn amheus ynglŷn â hynny, ond credaf ein bod ni fel pwyllgor yn teimlo y dylent ei archwilio ymhellach. Roeddwn yn mynd i ddweud nad oeddent wedi ymdrechu'n ddigon caled, ond mae'n debyg nad yw hynny'n deg. Ond y dylid ymchwilio ymhellach i hynny, ac wrth gwrs, mae arloeswyr yn y sector yng Nghymru yn edrych ar yr union fath hwnnw o fodel ar gyfer newyddiaduraeth genedlaethol. Felly, hoffwn ddiolch yn fawr iawn i Hefin David am ei gyfraniad oherwydd rwy'n credu ei fod yn un gwerthfawr iawn.

Diolch i Siân Gwenllian hefyd. Mae hi'n iawn i dynnu sylw at y ffaith nad yw'r heriau hyn i'r sector yn newydd ond fel y clywsom yn ein tystiolaeth, tynnodd y pandemig sylw atynt a'u gwneud yn waeth. Roeddwn yn meddwl bod y pwynt a wnaeth yn benodol ar fynediad i ystod ehangach o bobl ifanc at gyfleoedd proffesiynol mewn newyddiaduraeth yn un da iawn ac efallai fod hynny'n rhywbeth y mae angen inni fynd ar ei drywydd.

Roedd Mick Antoniw yn iawn i'n hatgoffa fod gwybodaeth yn bŵer, ac mae ei frwdfrydedd dros radio cymunedol yn hirsefydlog ac yn gwbl deilwng. Ac unwaith eto, y pwyntiau ynglŷn â sut y gallwn ddefnyddio hysbysebu sector cyhoeddus.

Fe ddof â fy ymatebion i ben cyn gynted ag y gallaf, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n ddiolchgar i'r Gweinidog am dderbyn y rhan fwyaf o'n hargymhellion. Rwy'n falch ei fod yn bwriadu cael y trafodaethau hynny gyda Cymru Greadigol ynglŷn â sut y gallent greu math o fodel hyd braich i ddarparu cymorth, yn enwedig cymorth efallai i gael newyddiaduraeth leol yn weithredol. Rwy'n gobeithio y bydd yn gallu dod yn ôl at y pwyllgor yn fuan ar hynny, oherwydd yr hyn a glywsom yn ein tystiolaeth oedd bod gwasanaethau'n diflannu, mae newyddiadurwyr yn diflannu o un wythnos i'r llall ac mae angen inni fynd i'r afael â hynny ar frys. Mae'n amlwg fod hwn yn fater y bydd y pwyllgor yn parhau i fod eisiau ei adolygu.

A dof i ben drwy ddweud, Ddirprwy Lywydd, fod un peth y gall pob un ohonom ei wneud wrth gwrs, a gallwn brynu ein papur lleol. Gallwn ni, y rhai ohonom sy'n gallu ei fforddio, danysgrifio i wasanaethau sy'n gwneud hynny'n bosibl ac roedd y gwaith hwn yn sicr yn fy atgoffa na ddylwn bob amser fynd ar WalesOnline a dylwn fod yn prynu'r Western Mail. Felly, diolch i bawb unwaith eto am gymryd rhan yn yr ymchwiliad ac yn y ddadl hon, ac mae'r rhain yn faterion y gwn y byddwn yn dychwelyd atynt. Rwy'n cymeradwyo'r adroddiad i'r Senedd.