4. Beth yw asesiad cyfredol y Prif Weinidog o nifer yr achosion o COVID-19 yng Nghymru? OQ56000

Diolchaf i John Griffiths. Llywydd, mae nifer yr achosion yng Nghymru, a gynrychiolir gan y cyfartaledd treigl saith diwrnod, wedi bod yn cynyddu bob dydd am y 18 diwrnod diwethaf. Oni bai y gellir atal a gwrthdroi'r duedd hon, byddwn yn gweld twf cyflymach a chyflymach i goronafeirws ledled Cymru.

Prif Weinidog, mae'n sefyllfa sy'n peri pryder mawr, ac ymhlith y ffactorau dan sylw sy'n golygu ei fod yn bryder mawr yw'r cynnydd cynyddol i nifer yr achosion o COVID hir, y credaf y gallai'r gwasanaeth iechyd fod yn ymdrin ag ef am rai blynyddoedd i ddod yn anffodus. Fisoedd ar ôl dal y feirws, mae dioddefwyr yn cael amrywiaeth o symptomau, gan gynnwys diffyg anadl, niwl yr ymennydd, poen a blinder. Mae'n wanychol i lawer, ac mae ofnau yn tyfu y gallai fynd ymlaen i effeithio ar gannoedd o filoedd o bobl ledled y DU. Yn Lloegr, maen nhw'n agor clinigau arbenigol i drin COVID hir, ac yn yr Alban maen nhw'n ariannu prosiectau ymchwil cyflym ac yn llunio canllawiau triniaeth newydd. Prif Weinidog, byddwn yn ddiolchgar am eich cyngor ar gamau Llywodraeth Cymru i fynd i'r afael â'r bygythiad sylweddol hwn i iechyd ein cenedl.

Diolchaf i John Griffiths am y cwestiwn atodol pwysig yna, Llywydd. Mae gennym ni 1,100 o bobl â coronafeirws wedi ei gadarnhau mewn gwelyau ysbyty yng Nghymru heddiw. Bydd angen i dros chwarter ohonyn nhw fod yn yr ysbyty am dair wythnos neu hwy. Mae hwn yn feirws nad yw gwellhad cyflym yn ganlyniad i lawer iawn o bobl sy'n ei ddal, ac nid yn unig y mae hynny'n golygu bod mwy a mwy o bobl yn cael eu cadw mewn gwelyau ysbyty, ond bod cyfnod gwella maith i lawer o bobl. Gwn y bydd John Griffiths yn ymwybodol bod y Gweinidog iechyd wedi cyhoeddi datganiad ysgrifenedig ar hyn ar 23 Hydref. Cyhoeddwyd ein fframwaith cenedlaethol ar gyfer adsefydlu yn dilyn coronafeirws ym mis Mai eleni. Rydym yn canolbwyntio ar geisio darparu gwasanaethau i'r bobl hynny sy'n dioddef effeithiau hirdymor coronafeirws mor agos i'w cartrefi â phosibl. Nid yw'n fodel sy'n dibynnu ar bobl sydd eisoes yn sâl ac yn dioddef yr ôl-effeithiau hynny yn gorfod teithio i'r ysbyty i gael y driniaeth sydd ei hangen arnyn nhw. Felly, ein bwriad yw cael timau amlddisgyblaeth sy'n gweithredu yn y gymuned a dim ond pan fo hynny'n gwbl angenrheidiol o wasanaethau adsefydlu cleifion mewnol. Mae hwnnw'n fodel gwahanol i'r un sy'n cael ei fabwysiadu mewn rhai lleoedd eraill, ond rydym ni'n credu y bydd yn cynnig gwell gwasanaeth i fwy o bobl, yn fwy cyfleus ac yn cydweddu'n well â natur yr effaith coronafeirws y maen nhw'n ei ddioddef.

O ran treialon clinigol ac ymchwil, yna rydym ni, ein hunain, yn union fel y mae'r Alban, yn ymwneud â nifer o wahanol astudiaethau. Rydym yn cymryd rhan yn y datblygiad gan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ragoriaeth mewn Iechyd a Gofal, o ddiffiniad clinigol o COVID hir a fydd yn helpu gyda rhoi diagnosis ohono a gofal ar ei gyfer, ac rydym ni'n cymryd rhan, Llywydd, yn astudiaeth COVID-19 ôl-ysbyty y DU. Mae honno'n astudiaeth a ariennir gan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd a'r Cyngor Ymchwil Feddygol ar lefel y DU. Mae'n cynnwys 10,000 o gyfranogwyr ac fe'i disgrifiwyd fel astudiaeth sy'n arwain y byd o ran llywio datblygiad y llwybrau gofal hynny y bydd eu hangen i helpu cleifion i wella mewn modd mor llwyr â phosibl a chyn gynted â phosibl, ar ôl dioddef effaith hynod wanychol y clefyd.

Cwestiwn 5, Janet Finch-Saunders.

Mae'n ddrwg gen i, Llywydd, roedd oedi gyda'r dad-dawelu. Diolch.