Codaf i gefnogi'r hyn y mae'r ddeiseb yn ei ddweud, oherwydd rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn fod yr ymarfer gwersi a ddysgwyd wedi'i gwblhau a'i fod yn ystyried yr holl agweddau y mae trigolion, busnesau a phawb yr effeithiwyd arnynt gan y llifogydd ofnadwy hyn ym mis Chwefror 2020, a digwyddiadau llifogydd eraill a'i dilynodd, yn cael eu dysgu, oherwydd roedd maint y llifogydd yn wahanol i ddim a welwyd cyn hynny. Gallaf gofio ymweld ag ardaloedd amrywiol a gweld dinistr llwyr, boed yn eiddo domestig, boed yn fusnesau, neu ddim ond y rhandiroedd y gallwch eu gweld oddi ar yr A48 yn etholaeth Pontypridd, wedi'u golchi ymaith yn llwyr, gan ddangos grym y dŵr a maint y difrod. Ac nid dŵr yn unig sy'n taro'r eiddo preswyl hynny ond y carthion amrwd sy'n codi drwy'r draeniau ac sy'n difetha'r eiddo fel na ellir byw ynddo hyd nes eu bod yn cael eu trwsio a'u hatgyweirio'n drylwyr.

Yn amlwg, yr hyn sydd gennym yma yw llawer o sefydliadau yn y sector cyhoeddus sydd wedi gwneud eu gorau; heb amheuaeth, maent wedi gwneud eu gorau yn y cyfnod a ddilynodd i wneud yr hyn a allent i helpu'r cymunedau yr effeithiwyd arnynt, boed hynny yn y Rhondda neu unrhyw ran arall o Ganol De Cymru, ond mae gwersi i'w dysgu yma. Methodd y system rybuddio mewn llawer o achosion, fel y gwyddom o rai o'r adroddiadau cynnar gan Cyfoeth Naturiol Cymru, ac os na allwch gael y system rybuddio sylfaenol yn iawn, pa obaith sydd gennych o sicrhau bod y newidiadau mwy strwythurol y mae angen i chi eu gwneud i fesurau atal llifogydd yn cael eu rhoi ar waith, megis glanhau'r ffosydd a sicrhau bod y dyfrffyrdd yn glir? Dyma rai o'r pethau sylfaenol roedd asiantaethau a byrddau afonydd yn arfer eu gwneud pan oeddent yn bodoli tua 20, 30 mlynedd yn ôl, pethau a gâi eu cymryd yn ganiataol ar y pryd, a phethau a oedd yn caniatáu i ddŵr lifo'n gymharol rydd.

Mae'n ffaith y byddwn yn gweld mwy o ddigwyddiadau fel hyn. Mae'n ffaith bod llifogydd wedi bod yn digwydd erioed ond mae'n bosibl nad yw llawer o'r cymunedau yr effeithiwyd arnynt gan y digwyddiadau ym mis Chwefror, a digwyddiadau eraill drwy 2020, erioed wedi gweld llifogydd o'r blaen. Felly, ceir rhai materion gweinyddol y mae angen eu harchwilio, gwaith dilynol sydd angen ei wneud, ac ymchwiliad yw'r unig beth a fydd yn mynd at wraidd y materion hynny, a'r Llywodraeth sydd â'r pŵer i greu'r ymchwiliad hwnnw, a holi a dwyn ynghyd y cyrff cyhoeddus hynny o'r awdurdodau lleol, y byrddau iechyd, Cyfoeth Naturiol Cymru a'r effaith economaidd, yn enwedig yn y cymunedau hynny lle cafodd busnesau eu dinistrio i'r fath raddau, yn ogystal â'r mannau byw domestig a gafodd eu hysgubo ymaith i lawer o unigolion a theuluoedd. Gallwn i gyd gofio llun y tirlithriad a ddigwyddodd, ac mae llawer o waith i'w wneud o hyd yn yr ardal benodol honno, a dyna lle mae angen i'r ddwy Lywodraeth, Llywodraeth San Steffan a Llywodraeth Cymru, gydweithio i fynd i'r afael â'r mater penodol hwnnw.

Felly, dyna pam rwy'n codi i gefnogi'r alwad am ymchwiliad cyhoeddus, oherwydd credaf mai ymchwiliad cyhoeddus, a phwysau adroddiad yr ymchwiliad cyhoeddus hwnnw, yw'r unig ffordd y gallwn wneud y newidiadau y bydd eu hangen, myfyrio ar yr hyn a wnaeth weithio, ond yn ddieithriad, gallwn ystyried ac unioni'r pethau na weithiodd. Felly, rwy'n gobeithio y bydd y Llywodraeth yn fwy cadarnhaol, yn hytrach na dim ond dweud eu bod yn dal i aros am wahanol adroddiadau gweinyddol gan yr holl sefydliadau amrywiol sy'n marcio eu gwaith cartref eu hunain. Ni fydd hynny'n ddigon da i'r trigolion rwy'n eu cynrychioli yng Nghanol De Cymru, a galwaf ar y Llywodraeth i weithredu'n fwy cadarnhaol mewn ymateb i'r cais hwn gan y ddeiseb heddiw.