A gaf fi ychwanegu fy llais at y rhai sydd wedi dweud ein bod, wrth gwrs, yn deall difrifoldeb y sefyllfa yng Nghymru? Rydym yn siarad â'n byrddau iechyd ac rydym yn darllen y dystiolaeth—pan gawn ei gweld. Deallwn hefyd nad yw penderfyniadau i reoli'r feirws hwn yn hawdd i'w gwneud, ond ein dyletswydd ni yw dwyn y Llywodraeth i gyfrif pan gredwn eu bod wedi gwneud y penderfyniad anghywir, a dyna a wnawn. Roedd ymateb y Prif Weinidog i gwestiwn Laura Anne Jones ddoe mor bell ohoni fel ei fod yn fy nharo fel arwydd o'r lludded yn Llywodraeth Cymru ar hyn o bryd, a phan fydd pobl wedi blino'n lân, gallant wneud camgymeriadau.

Nawr, Alun Davies, byddech am i ni gredu y byddai'r Ceidwadwyr Cymreig yn taflu poblogaeth gyfan Cymru i bwll calch er mwyn cael pennawd. Rwy'n credu bod angen i chi ystyried y cyhuddiad hwnnw, oherwydd er ei fod yn amlwg yn anghywir wrth gwrs, mae'n safbwynt peryglus iawn i blaid sy'n Llywodraeth ei arddel pan fo'n ceisio perswadio pobl Cymru fod y Llywodraeth honno'n haeddu parch ac ymddiriedaeth. Mae unrhyw blaid sy'n Llywodraeth sy'n dweud ei bod yn amharod i dderbyn bod eu penderfyniadau'n agored i graffu yn cymryd y risg honno.

Rwy'n cydnabod y rhwystredigaeth. Mae'r Llywodraeth wedi rhoi cynnig ar bob math o ffyrdd ymlaen, a'r rhan fwyaf ohonynt wedi cael cefnogaeth, ac eto mae'r feirws yn parhau i ledaenu. Heb roi pob un ohonom dan glo hyd nes y daw ein hapwyntiad brechu drwodd, ni fyddwn yn ei guro. Gan ein bod i gyd yn cydnabod na allwn fyw yn y ffordd honno, rhaid inni fyw gyda'r feirws mewn ffordd sy'n cydbwyso'r risg o haint gyda'n hiechyd meddwl, ein bywoliaeth, addysg barhaus ein plant a'r modd o greu cyfoeth i gadw ein gwasanaethau cyhoeddus i fynd. Bydd etholwyr yn derbyn rheoliadau pan welant y cysylltiad rhwng gweithredu a diben—cadw pawb yn ddiogel. Cafwyd penderfyniadau y maent wedi'u derbyn yn ddigalon, ond y maent yn credu ynddynt. Ond ers hynny cawsom y rheol 5 milltir, y cyhoeddiad am nwyddau nad ydynt yn hanfodol, amseroedd cau ar hap, y cyfyngiadau cyffredinol pan nad yw'r feirws yn ymddwyn yn yr un ffordd ledled Cymru, ac yn awr, wrth gwrs, hurtrwydd y gwaharddiad ar werthu alcohol, oherwydd mae'n debyg fod un gwydraid o seidr amser cinio yn ddigon grymus i'ch amddifadu o'ch pwyll, tra bod gwydraid o lemonêd yn creu rhyw fath o faes grym sy'n cadw eich dwylo'n lân a 2m oddi wrth eich ffrindiau. Nid yw hynny'n swnio'n wyddonol iawn i mi.

Oes, mae yna bobl sy'n diystyru'r rheolau—weithiau'n fwriadol, weithiau ddim. Mae pobl wedi blino, fel y mae'r Prif Weinidog wedi deall wrth iddo geisio egluro lledaeniad y clefyd. Ond mae angen i chi feddwl nawr sut i fynd i'r afael â dau fygythiad newydd, sef anghrediniaeth a drwgdeimlad. Nawr, wrth gwrs, roedd etholwyr yn anghrediniol ynglŷn â'r gwaharddiad ar alcohol, nid am ein bod yn genedl o yfwyr, ond oherwydd bod y brif ffynhonnell elw wedi'i thorri i fusnesau bach sydd eisoes wedi cael eu taro, a hynny heb gyfiawnhad gwyddonol, tra'n gwobrwyo'r archfarchnadoedd unwaith eto. Ni welwyd pwl o sobreiddiwch a chadw pellter cymdeithasol o ganlyniad—yn hytrach, cafwyd newid herfeiddiol braidd i gyfarfod dan do â ffrindiau na ddylent fod yno, driphlith-draphlith, a'r alcohol lleiaf poblogaidd yn y tŷ fydd y glanweithydd.

Yna ceir y drwgdeimlad. Mae'n amlwg fod y gair 'cosb' wedi peri anifyrrwch i'r Prif Weinidog ddoe, ac rwy'n siŵr nad yw'n bwriadu cosbi neb. Gadewch imi wneud hynny'n glir. Ond ni cheir cydnabyddiaeth wirioneddol i sut y mae etholwyr yn teimlo am yr hyn y maent bellach yn ei weld fel datgysylltiad rhwng nod, gweithrediad a chyflawniad. Ac nid dim ond y rhai sydd wedi gwneud eu gorau i ddilyn y rheolau, er eu bod wedi'u hamddifadu o'r cyswllt sydd wedi golygu cymaint iddynt, ond yn benodol y busnesau lletygarwch sy'n cydymffurfio â mesurau COVID y mae eraill eisoes wedi sôn amdanynt heddiw. Weinidog, gwn y byddwch yn cyfeirio at y cymorth ariannol yn eich ymateb. Mae'n sicr yn cael ei werthfawrogi, ond fel y clywsom eisoes, nid yw'n ddigon, ac nid dyna beth y mae'r busnesau hyn a'u cleientiaid yn credu sy'n gweithio nawr. Maent am allu cyflogi pobl a masnachu'n ddiogel.

Rwyf am sôn am un dafarn yn fy rhanbarth, tafarn a brynwyd gan ei pherchnogion gydag arian diswyddo'r gŵr a morgais pan gaeodd ei bwll glo. Nid yw'n lle mawr crand, ond maent wedi gwario arian arno, ac wrth gwrs maent wedi sicrhau ei fod yn cydymffurfio â mesurau COVID 100 y cant. Mae'n dafarn leol sy'n boblogaidd gyda'i mynychwyr rheolaidd hŷn, a llawer ohonynt yn byw ar eu pennau eu hunain. Credaf fod Helen Mary Jones wedi sôn am bobl mewn sefyllfa debyg. Maent wedi cael un grant, ac roeddent yn ddiolchgar amdano. Maent wedi gwneud cais am gyllid y gronfa cadernid economaidd ac maent yn dal i aros i glywed a ydynt yn mynd i'w gael. Maent wedi gofyn am gyllid dewisol gan y cyngor lleol, ond mae enw gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn lleol am fod yn hwyrfrydig ac am eu gofynion rhwystrol ar gyfer y math hwn o ryddhad. Maent wedi defnyddio eu cynilion, a nawr maent ar gau am nad ydych chi'n gadael iddynt werthu eu cynnyrch. Nid ydynt yn hyderus eu bod yn mynd i ailagor. A'r dafarn hon yw eu cartref hefyd. Felly, beth sy'n digwydd os bydd y banc yn blaen-gau? Beth sy'n mynd i ddigwydd i'r pâr hwn yn eu chwedegau? Dyna pam y credaf fod y cydbwysedd yn anghywir yma, Weinidog. Nid ydym eisiau i bobl ledaenu COVID—wrth gwrs nad ydym—ond nid ydym eisiau iddynt gael eu gwneud yn ddigartref chwaith.

Llawn yw uffern o fwriadau da, ac os arhoswch gyda hyn, mae pobl yn mynd i roi'r gorau i wrando arnoch, bydd y gwelyau GIG yn parhau i lenwi a, Lynne, ni fydd iechyd y cyhoedd yn cael ei ddiogelu.