2. Cwestiynau i'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru ar 16 Rhagfyr 2020.
1. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am reoleiddio gosodiadau gwyliau tymor byr? OQ56042
Fel y gŵyr yr Aelod, mae hwn yn un o nifer o faterion sy'n cael eu hystyried gan y gweithgor trawsbleidiol, a hefyd yn cael eu hystyried gan swyddogion, yn gysylltiedig â phryderon ynghylch ail gartrefi mewn rhai cymunedau. Byddwn yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r grŵp trawsbleidiol yn y flwyddyn newydd.
Mae Cyngor Gwynedd wedi cyhoeddi cynllun tai newydd i'r sir efo chyllideb o bron i £80 miliwn. Pwrpas y cynllun ydy ymateb i'r argyfwng cynyddol sydd yna yn y maes tai yng Ngwynedd, gan roi'r pwyslais ar gartrefi i bobl leol, pobl sydd mewn angen, a buddsoddi yn y stoc tai lleol i'r dyfodol. Ond fel cam arall i ymateb i'r argyfwng, mae Plaid Cymru am weld pob uned wyliau tymor byr yn sicrhau trwydded cyn dechrau gosod, a sicrhau caniatâd cynllunio mewn rhai ardaloedd. Mae'r Alban ar fin cael y pwerau hynny drwy eu trosglwyddo nhw i'r awdurdodau lleol. Ydych chi'n cytuno efo fi bod angen cynllun tebyg yma yng Nghymru i atal colli mwy o'r stoc tai o ddwylo lleol? Mae Cyngor Gwynedd wedi canfod bod 92 y cant o bobl Abersoch wedi cael eu prisio allan o'r farchnad dai.
Fe fyddwch yn gwybod y byddwn yn monitro effeithiau newidiadau a wnaed i ddeddfwriaeth sylfaenol yn yr Alban drwy Ddeddf Cynllunio (Yr Alban) 2019, sy'n ei gwneud yn ofynnol i gofrestru pob eiddo gosod tymor byr ac sy'n caniatáu i awdurdod cynllunio ddynodi ardal gyfan neu ran ohoni fel ardal rheoli eiddo gosod tymor byr. Mewn ardaloedd dynodedig—fel y gwyddoch, mae'n siŵr—byddai defnyddio'r tŷ annedd ar gyfer gosod tymor byr yn newid defnydd sylweddol. Ond rydym yn deall nad yw'r prosesau sy'n gysylltiedig â'r newidiadau hyn yn dod i rym yn llawn tan 2024, ac felly nid ydynt yn ateb cyflym o bell ffordd.
Roeddwn hefyd yn ymwybodol iawn fod pwyllgor craffu Cyngor Gwynedd wedi'i drefnu i gyfarfod ar 10 Rhagfyr i edrych ar bapur ymchwil rydych newydd gyfeirio ato—rwy'n credu mai dyna'r papur rydych newydd gyfeirio ato, 'Rheoli'r defnydd o dai fel cartrefi gwyliau'—ac rydym yn awyddus iawn i weithio gyda hwy ar yr argymhellion a gyflwynwyd ganddynt, ond mae hwnnw at ei gilydd yn ei gwneud yn ofynnol i Lywodraeth Cymru yn hytrach na'r awdurdod lleol wneud pethau, a bydd hynny i gyd yn cynnwys rhyw fath o ddeddfwriaeth sylfaenol. Ond rydym yn hapus iawn i edrych ar hynny fel rhan o'r gweithgor trawsbleidiol hefyd.
Rwy'n hapus iawn i edrych gyda Gwynedd ar adolygu nifer o faterion eraill y gallai'r awdurdod lleol eu gwneud ac rydym yn awyddus i ddatblygu'r hyn y gellir ei wneud heb ddefnyddio deddfwriaeth sylfaenol. Bydd Siân yn ymwybodol—yn ogystal â'r holl Aelodau eraill o'r Senedd—o'r anhawster i gael unrhyw ddeddfwriaeth drwodd yn ystod y Senedd hon nawr o ganlyniad i bwysau ar adnoddau yn sgil COVID-19, Brexit a diffyg amser. Ond rwy'n hapus iawn i edrych gyda'r grŵp trawsbleidiol ar argymhellion yr adroddiad yng Ngwynedd. Rwyf yr un mor awyddus â hithau i wneud rhywbeth am anawsterau cynyddol rhannau o Gymru lle—wyddoch chi, maent yn hardd iawn, onid ydynt? Felly, mae mwy a mwy o bobl am ddod i fyw yno neu i aros yno ar sail fwy hirdymor.
Wedi dweud hynny, wrth gwrs ein bod am sicrhau bod y diwydiant twristiaeth, sy'n bwysig iawn i Gymru, hefyd yn wydn ac yn gynaliadwy, yn enwedig ar ôl yr ergydion y maent i gyd wedi'u cael eleni. Felly, mae'n fater o gydbwysedd fel bob amser, ond rwy'n derbyn yn llwyr fod gan Wynedd yn arbennig broblem wirioneddol gyda nifer y bobl sy'n dod i mewn i'r sir i chwilio am wyliau hyfryd.