Mae hyn i gyd i'w groesawu'n fawr, gan fy mod wedi bod yn dadlau'r achos dros brydau ysgol am ddim i bawb mewn rhyw ffordd neu'i gilydd ers cryn amser. Felly, rwy'n croesawu'n fawr lefel y cytundeb ar draws y tair plaid ar bwysigrwydd y mater hwn. Mae rhywfaint o anghytundeb ar yr ymylon, y gallem gael gwared arno maes o law. Ond rwy'n credu, i fynd ar ôl rhai o'r pwyntiau sydd eisoes wedi'u gwneud—er enghraifft, mae Suzy Davies yn cwestiynu a ddylai rhieni nad ydynt yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim dalu am y gofal cofleidiol y maent yn ei gael i bob pwrpas drwy alluogi eu plant i fynychu'r brecwast am ddim mewn ysgolion. Credaf fod angen inni gydnabod bod llawer o rieni'n ei ddefnyddio fel gofal plant, ond yn yr un ffordd, mae'r gofal cofleidiol y mae'r brecwast am ddim mewn ysgolion yn ei ddarparu hefyd yn eu galluogi i fynd allan i'r gwaith. Yn aml, dyna'r ffactor fydd yn eu galluogi i gael swyddi a bod yn well eu byd. 

Felly, rwy'n credu bod llawer iawn o rinweddau yn yr hyn a ddywedwyd yn flaenorol, ond rwy'n credu bod angen gwneud llawer o waith i wneud i hyn ddigwydd mewn gwirionedd, oherwydd nid yw'n fater syml o agor y tap dros nos, ac mae angen inni baratoi ein gwasanaethau caffael cyhoeddus i weld faint yn union sydd ei angen ar ba ysgol, yn ogystal â sicrhau bod gennym gogyddion medrus wedi'u hyfforddi i goginio'r prydau bwyd ffres a maethlon y rhagdybir y byddem yn eu gweld wedyn, oherwydd nid oes diben cael prydau ysgol am ddim i bob plentyn ysgol gynradd, er enghraifft, os yw ansawdd y prydau mor wael fel bod llawer ohonynt yn dewis peidio â'u cael.  

Fel y dywedodd Siân Gwenllian eisoes, mae galluogi pawb i gael pryd ysgol am ddim yn dileu'r stigma sydd ar hyn o bryd yn atal llawer o bobl sydd â hawl i gael prydau ysgol am ddim rhag manteisio arni. Ac nid yw eraill yn ymwybodol o'r manteision y byddai ganddynt hawl iddynt pe gallent ymddiried digon mewn pobl i ddatgelu cyn lleied y maent yn byw arno. Ac nid oes amheuaeth nad yw'r tlodi a welwn o'n cwmpas yn mynd i waethygu o ganlyniad i'r pandemig a'r aflonyddwch a achosir drwy adael yr Undeb Ewropeaidd mor ddisyfyd.

Hoffwn sôn am y cynlluniau peilot i ddarparu prydau ysgol am ddim i bawb a ddigwyddodd yn Lloegr, oherwydd ar ôl ei wneud, gwelir ei fod yn cadarnhau manteision hyn. Felly, Islington oedd yr arloeswr, lle roeddwn yn arfer bod yn gynghorydd flynyddoedd lawer yn ôl, gyda llaw. Ond ysbrydolodd hynny Lywodraeth Lafur y DU i ddechrau cynlluniau peilot i roi prydau ysgol am ddim i bob disgybl ysgol gynradd yn Newham yn Llundain, yn Wolverhampton, ac yn Durham. Ac yn Newham a Durham, roedd y canlyniadau'n wirioneddol arwyddocaol, oherwydd cododd nifer y rhai sy'n manteisio ar brydau ysgol o ychydig o dan 50 y cant i 87 y cant nawr mewn un ardal, ac 85 y cant yn Durham. Fel y byddech yn disgwyl, roedd llawer mwy o blant yn bwyta llysiau amser cinio. Roedd wedi codi un rhan o bump. Ac roedd gostyngiad serth yn yr eitemau sy'n gysylltiedig â phecyn cinio, h.y. brechdanau, diodydd meddal a chreision. Mae brechdanau'n dal i fod yn bob math o bethau; gallant fod yn faethlon iawn, neu gallant fod yn gyfan gwbl fel arall. Ond nid oes gan ddiodydd meddal a chreision y nesaf peth i ddim gwerth maethol o gwbl.

Ond rwy'n credu, yn academaidd, yr hyn oedd yn ddiddorol iawn oedd bod myfyrwyr ar gyfartaledd ddeufis ar y blaen i'w cyfoedion mewn ysgolion nad oeddent yn cael y fantais hon. A chafodd fwy o effaith ar lefelau llythrennedd na chyflwyno'r awr lythrennedd orfodol ym 1998. Felly, cafodd effaith enfawr ar gyrhaeddiad llythrennedd plant, ac roedd y gwelliannau'n fwyaf amlwg ymhlith plant o'r teuluoedd llai cefnog. Ond yn ogystal â hynny, gwelodd welliant mawr mewn perfformiad academaidd ar draws pob pwnc, ac nid yw hyn yn syndod, oherwydd ni all plant ganolbwyntio os ydynt yn llwglyd. Ac mae gan bob un ohonom straeon am blant sy'n llwglyd iawn pan fyddant yn cyrraedd yr ysgol fore Llun, ac angen eu bwydo, ac yn cael eu bwydo gan athrawon sy'n eu cymryd o ddifrif.

Rwy'n credu mai'r peth y mae gwir angen inni ganolbwyntio arno yw'r gost. Oherwydd mae Cymdeithas y Pridd wedi cyfrifo, pe baem yn rhagdybio bod cost pryd yn £1.76, ar gyfer disgyblion rhwng pump a 10 oed, byddai'n costio tua £82 miliwn am brydau ysgol am ddim i bawb, ond yn ôl cyfrifiad arall byddai dros £100 miliwn. Rhaid inni gyfrifo hyn yn iawn mewn gwirionedd, ond os oes gan bob un ohonom ymrwymiad i gyflwyno prydau ysgol am ddim i bawb ar gyfer pob ysgol gynradd yn y Senedd nesaf, rwy'n credu y byddem yn sicrhau ei fod yn cael ei gyflwyno, yn raddol ac yn unol â'r economi sylfaenol a Deddf lles cenedlaethau'r dyfodol.