Rwy'n credu bod hon yn ddadl o safon uchel, ac a gaf i gymeradwyo cyfraniadau dau Gadeirydd rhagorol y pwyllgorau yr wyf i'n aelod ohonyn nhw, Mick Antoniw a David Rees? Maen nhw wedi gosod y materion yn daclus ger ein bron, oherwydd mae gan Fil Masnach y DU lawer o ddiffygion, yn bennaf ei fod yn gofyn llawer gan y Seneddau datganoledig ond eto'n methu â chydnabod ein hawl ddemocrataidd i gymeradwyo cytundebau masnach sydd wedi'u gwneud ar ein rhan ac y byddem ni'n llywodraethu eu gweithredu. Mae'n rhaid ceisio cymeradwyaeth Seneddau Datganoledig a'r hawl i roi feto arnyn nhw, ond ni fydd y Bil hwn yn rhoi'r hawl honno i ni. O ganlyniad, bydd Plaid Cymru yn pleidleisio yn erbyn y cynnig cydsyniad deddfwriaethol hwn.

Mae argyfwng COVID-19 wedi profi bod angen i ni gymryd agwedd newydd at bolisi masnach ar gyfer ein gwlad. Mae'n rhaid i ni ystyried nid yn unig ein blaenoriaethau rhyngwladol a'n hymrwymiad dwfn i'n hamgylchedd ond hefyd fuddiannau ein cymunedau, ein busnesau a'n sefydliadau. Er mwyn cyflawni hyn, mae'n rhaid i bolisi masnach ddod yn nes at adref. Mae'n rhaid bod mwy o rôl i'n Senedd i'w gwneud yn bolisi masnach i ni, yn fwy cadarn a gydag ymrwymiadau cryfach i weithredu ar yr hinsawdd. Nid yw Bil Masnach y DU sydd dan sylw heddiw yn gwneud hynny. Mae San Steffan yn dal i lynu wrth ei pholisi sy'n addas i bawb, yr un sy'n gweddu i dde-ddwyrain Lloegr. Y dull gweithredu hwn sydd wedi creu'r anghydraddoldebau rhanbarthol mwyaf yn Ewrop, ac sydd wedi cynyddu'r rhaniadau rhwng cenhedloedd y Deyrnas Unedig.

Gyda gwerth allforion nwyddau o Gymru yn unig yn dod i gyfanswm o £17.7 biliwn ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ym mis Mehefin 2019, masnach ryngwladol yw anadl einioes ein heconomi, sy'n caniatáu i gwmnïau, sefydliadau a chyrff cyhoeddus o Gymru gael mynediad i farchnad fyd-eang sy'n denu buddsoddiad, incwm a swyddi. Ac eto, mae Llywodraeth y DU, er gwaethaf ei record echrydus o ran negodi â'r UE—yr allforiodd Cymru £10 biliwn o nwyddau a gwasanaethau iddo yn 2019—yn gwadu'r hawl i'n Senedd ni gymeradwyo cytundebau masnach sydd wedi eu gwneud yn ein henw ni. Ein swyddogaeth, mae'n ymddangos, yw dim ond ceisio rheoli canlyniadau'r cytundebau masnach hyn; mae'n rhaid i ni eu dioddef.

Nid yw'r Bil hwn yn mynd i'r afael â'r pryderon y gallai masnach effeithio'n negyddol ar yr hinsawdd a'r amgylchedd. Yn wir, gwrthododd Llywodraeth y DU greu safonau masnach sy'n ymrwymo yn gyfreithiol i ddiogelu cynhyrchu ac ansawdd mewn meysydd fel amaethyddiaeth, fel yr ydym ni wedi clywed. Dylem ni fod yn cymryd camau cryfach i sicrhau nad yw masnach yn dod ar draul y byd naturiol drwy gynnwys amodau cytundebau masnach sy'n ymwneud â diogelu ecosystemau a thargedau hinsawdd. Ynghyd â mwy o ganolbwyntio ar ddatblygu economi gylchol ddomestig i leihau'r galw am ddeunyddiau crai wedi'u mewnforio, gallai mesurau fel y rhain leihau ôl troed carbon masnach Cymru yn sylweddol. Mae'n rhaid i'n Senedd ni gael dweud ei dweud os ydym ni eisiau bod ag unrhyw obaith o drafod cytundebau masnach sy'n mynd i'r afael â'r bwlch cynyddol yn ein cymdeithas sy'n ymateb i fusnesau Cymru ac yn eu hannog ni i allforio a sicrhau y gall ein heconomi ddomestig wella o COVID-19. Mae unrhyw beth heblaw am ran gyfartal yn rhagor o dystiolaeth nad yw'r DU wedi dysgu dim gan raniadau'r blynyddoedd diwethaf a'i bod yn anwybyddu eu hachosion yn fwriadol.

Er hynny, mae agwedd Llywodraeth Cymru tuag at y Bil hwn, a sicrhau diddordeb Cymru, wedi bod yn frawychus o annigonol. Yn wir, gwrthododd y Gweinidog dros gysylltiadau rhyngwladol ar y pryd, fel yr ydym ni wedi clywed, a oedd gynt yn gyfrifol am y Bil hwn, lawer o'r argymhellion a gafodd eu cyflwyno gan y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad yn ei adroddiad cyntaf ar y memorandwm cydsyniad deddfwriaethol hwn a'r daith arteithiol y bu arno. Un o'r rhesymau a gafodd ei roi am hyn oedd bod y Gweinidog o'r farn bod Llywodraeth y DU mewn sefyllfa gryfach gyda'i mwyafrif o 80 sedd ers etholiad mis Rhagfyr. Yr oedd, felly—ac rwy'n dyfynnu'n uniongyrchol yma—yn

'eithriadol o annhebygol y byddai unrhyw sylwadau y byddem yn eu cyflwyno i Lywodraeth y DU ar y mater hwn yn cael eu hystyried o ddifrif.'

Felly, ni wnaethon ni drafferthu i'w gwneud. Dyna ni, mewn du a gwyn: Llafur Cymru yn codi'r faner wen cyn hyd yn oed gwneud unrhyw ymdrech i ymladd yn ôl yn erbyn San Steffan i sefyll dros fuddiannau Cymru. Pa hysbyseb well ar gyfer annibyniaeth i Gymru?

Nawr, mae'r Cwnsler Cyffredinol yn cyfaddef yn y memorandwm cydsyniad deddfwriaethol atodol—ac rwy'n dyfynnu eto—

'Gallai trefniadau masnachu yn y dyfodol effeithio’n sylweddol ar feysydd datganoledig'.

Os felly, pam mae Llywodraeth Cymru yn fodlon sicrhau ymrwymiadau, fel yr ydym ni wedi clywed gan Lywodraeth y DU, hynny yw, yng ngeiriau Llywodraeth Cymru ei hun, yn aneddfwriaethol ac yn anghyfrwymol? Mae'n amlwg bod confensiwn Sewel yn cael ei anwybyddu, nid yw cytundebau rhynglywodraethol ac addewidion ar lafar yn Nhŷ'r Cyffredin yn werth dim byd, fel y dywedodd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad a phwyllgorau materion allanol, ac rydym ni wedi clywed yn y cyflwyniadau huawdl gan y ddau Gadeirydd y prynhawn yma. Am faint yn hwy y bydd Llafur Cymru yn parhau i roi eu ffydd yn y Torïaid a San Steffan, y mae eu hanes o dorri addewidion yno i bawb ei weld? Bydd Plaid Cymru yn pleidleisio yn erbyn cydsyniad deddfwriaethol ar y Bil Masnach. Diolch yn fawr.