8. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am gynigion Llywodraeth Cymru ar gyfer datblygiadau cyfansoddiadol yng Nghymru? OQ56160

Llywydd, nodais ein cynigion ar gyfer trefniadau cyfansoddiadol Cymru yn y papur 'Diwygio ein Undeb' a gyhoeddwyd ddiwedd y llynedd. Rydym ni wedi bod yn eglur mai'r ffordd orau o sicrhau dyfodol Cymru yw drwy setliad datganoli grymus a sefydledig, o fewn Teyrnas Unedig lwyddiannus.

Mae'n ddogfen ddiddorol iawn, ond, Prif Weinidog, rydym ni'n gweld ar hyn o bryd effaith datganoli brechiadau. Sut byddai pethau pe byddech chi, fel yr ydych chi eisiau, hefyd yn cael eich dwylo ar gyfiawnder neu'n gallu benthyg arian heb unrhyw ataliad? Pan fydd datganoli yn broses nad yw ond byth yn symud i un cyfeiriad—tuag at annibyniaeth—sut gall pobl ddod yn gyfforddus gydag ef? Os nad oes setliad datganoli, os nad yw'n sefydlog, oni fydd yn rhaid i ni ddewis yn hwyr neu'n hwyrach rhwng diddymu'r lle hwn neu gerdded yn ein cwsg i annibyniaeth?

Llywydd, gan Aelod sydd, rwy'n credu, yn y bumed blaid wleidyddol y mae wedi ymuno â hi ers yr etholiad diwethaf erbyn hyn, mae pregethau ar sefydlogrwydd yn ymddangos braidd yn annhebygol. Y ffordd i drafod dyfodol cyfansoddiadol Cymru yw gwneud gwahanol gynigion, eu cyflwyno i'r cyhoedd, gwneud dadleuon o'u plaid. Bydd Plaid Lafur Cymru a'r Llywodraeth yr wyf i'n ei chynrychioli yn parhau i ddadlau mai'r ffordd orau o sicrhau dyfodol cyfansoddiadol Cymru yw drwy ffurf ar ffederaliaeth radical, lle y cydnabyddir dosbarthiad sofraniaeth i bedair gwahanol Senedd, a etholir yn uniongyrchol yn y Deyrnas Unedig, ond lle'r ydym ni'n dewis cyfuno'r sofraniaeth honno er mwyn sicrhau nodau cyffredin yn fwy effeithiol—setliad datganoli sefydledig ar gyfer Teyrnas Unedig lwyddiannus.

Dyna'r tir y mae Plaid Lafur Cymru yn ei feddiannu, nid cenedlaetholdeb Seisnig gynyddol y Blaid Geidwadol yma yng Nghymru, a'r ymgeiswyr hynny y mae'n ymddangos eu bod hi'n barod i'w dewis ar y sail y byddan nhw, i ddyfynnu un ohonyn nhw, yn 'defnyddio gordd ar y Senedd', ac yn dod yma i ymgyrchu dros ddinistrio datganoli. Mae'n ymddangos mai dyna safbwynt y Blaid Geidwadol fodern yng Nghymru, ond ni fyddwn ychwaith yn cefnogi'r syniad o annibyniaeth—syniad o'r bedwaredd ganrif ar bymtheg ar gyfer problem yr unfed ganrif ar hugain. Y dyfodol gwirioneddol, y dyfodol cyfansoddiadol y mae'r rhan fwyaf o bobl yng Nghymru eisiau ei weld yw datganoli priodol, grymus, sefydledig gyda'r manteision y mae aelodaeth barhaus o'r Deyrnas Unedig yn eu cynnig i Gymru.