Part of 1. Cwestiynau i'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol – Senedd Cymru am 1:58 pm ar 20 Ionawr 2021.
Rwy'n deall bod pryder gwirioneddol gan bawb sy'n weithiwr iechyd a gofal rheng flaen, ond ni chredaf ei bod yn gymwys i Huw Edwards hyrwyddo, ar y cyfryngau cymdeithasol, y sylw tanllyd hwnnw nad oes iddo unrhyw sail yn y cyngor iechyd cyhoeddus rydym wedi'i dderbyn ac yn ei ddilyn.
Efallai y byddai'n ddefnyddiol pe bawn yn egluro i'r Aelod sut rydym yn cyrraedd y pwynt hwn unwaith eto. Felly, eglurais yn gynharach mai dim ond pan fydd y rheoleiddiwr annibynnol yn rhoi cymeradwyaeth i’w defnyddio y caiff brechlynnau eu cymeradwyo. Mae’n rhaid i'r cyngor rydym yn ei ddilyn, felly, ar ddarparu’r brechlynnau hynny gydymffurfio â'r amodau a osodwyd ganddynt. Wedyn, mae hefyd yn mynd drwy'r Cyd-bwyllgor ar Imiwneiddio a Brechu er mwyn cynghori pedair Llywodraeth y DU sut i wneud y defnydd gorau o'r brechlynnau hynny.
Eu cyngor, sydd wedi'i gymeradwyo gan y pedwar prif swyddog meddygol yn y DU, gan gynnwys ein prif swyddog meddygol ein hunain, Frank Atherton wrth gwrs, yw mai'r peth iawn i'w wneud yw darparu'r amddiffyniad y mae'r brechlyn yn ei gynnig gyda’r dos cyntaf i gynifer o bobl â phosibl cyn gynted â phosibl ac i feddwl amdano yn y ffyrdd hyn: os oes gennych ddau ddos o'r brechlyn ar gael a dau feddyg neu nyrs, gallech ddewis rhoi'r ddau ddos hynny, o fewn cyfnod o amser, i un meddyg neu un nyrs, ac yna byddai'n rhaid i'r llall aros hyd nes bod mwy o gyflenwadau ar gael yn llawer hwyrach. Felly, byddai'r unigolyn hwnnw'n gweithio heb unrhyw amddiffyniad. Y newyddion da yw bod y ddau frechlyn sydd ar gael gennym yn darparu lefel uchel o amddiffyniad gyda'u dos cyntaf. Felly, mae gennych ddewis rhwng darparu amddiffyniad da i gymaint o bobl â phosibl mor gyflym ac mor eang â phosibl, neu gallwch ddarparu amddiffyniad rhagorol, a gadael i bobl eraill wynebu risg wahanol drwy fod heb unrhyw amddiffyniad o gwbl. Credaf ei bod yn hawdd iawn deall cyngor iechyd y cyhoedd—wedi'i gymeradwyo gan Iechyd Cyhoeddus Cymru hefyd. Dyna'r cyngor rwyf wedi’i gael fel Gweinidog.
Mae wedi bod yn amlwg iawn hefyd y byddai peidio â dilyn y cyngor hwnnw nid yn unig yn golygu y byddwn yn anwybyddu cyngor uniongyrchol y prif swyddog meddygol a chyngor uniongyrchol y Cyd-bwyllgor ar Imiwneiddio a Brechu, ond byddwn yn gwneud hynny ar sail y ddealltwriaeth, a'r cyngor a roddwyd i mi, y byddai hynny'n arwain at gannoedd o farwolaethau y gellir eu hosgoi. Felly, rydym yn gwneud y peth iawn o ran y cyngor iechyd y cyhoedd rydym wedi'i dderbyn, ac rydym wedi dweud hynny'n glir ar sawl achlysur. A dyna'r cyngor rwyf wedi penderfynu ei ddilyn, yn yr un modd ag y mae Gweinidog iechyd Unoliaethwyr Ulster wedi’i wneud yng Ngogledd Iwerddon, Gweinidog iechyd Plaid Genedlaethol yr Alban wedi’i wneud yn yr Alban, a Gweinidog iechyd Ceidwadol wedi’i wneud yn Lloegr. Mae hwn yn gyngor iechyd y cyhoedd syml, a dyma'r ffordd rydym yn mynd i gyflwyno'r rhaglen hon i amddiffyn cymaint o bobl â phosibl, gan gynnwys staff y GIG a'r staff gofal cymdeithasol sy'n gweithio ar y rheng flaen, ac rwy'n hynod ddiolchgar am bopeth y maent wedi’i wneud drosom ac y byddant yn parhau i'w wneud wrth i'r argyfwng hwn ddatblygu a dod i ben yn y pen draw.