Part of 2. Cwestiynau i’r Gweinidog Iechyd Meddwl, Llesiant a’r Gymraeg – Senedd Cymru am 2:56 pm ar 20 Ionawr 2021.
Rwy'n ddiolchgar i chi am eich ateb, Weinidog, ond yn ystod y tair wythnos diwethaf cysylltodd nifer o etholwyr â mi, pobl yn nwyrain sir Gaerfyrddin, yn Llanelli a'r cymunedau cyfagos, ac rwy'n pryderu'n fawr am yr hyn a oedd ganddynt i'w ddweud. Roedd un yn sôn am y diffyg cymorth i oroeswyr camdriniaeth rywiol, a lle ceir cymorth, roedd rhaid aros yn hir iawn amdano; dywedwyd wrth un etholwr a oedd yn cael meddyliau hunanladdol am fynd i'r adran ddamweiniau ac achosion brys ac roedd disgwyl iddynt wneud eu ffordd eu hunain yno; pobl yn aros dros flwyddyn am gwnsela drwy therapïau siarad, pan ydym yn gwybod pa mor bwysig y gall hynny fod; a dim cymorth ar gyfer therapïau siarad drwy gyfrwng y Gymraeg, a all fod yn arbennig o bwysig yma. Os oes gan rywun broblem iechyd meddwl, mae'n hollbwysig eu bod yn gallu mynegi eu hunain mewn perthynas â'r problemau hynny yn eu dewis iaith neu yn eu hiaith gyntaf.
Byddai pawb ohonom yn cydnabod bod Llywodraeth Cymru wedi gwneud rhai buddsoddiadau ariannol mawr ym maes iechyd meddwl, ond rwy'n awgrymu i chi fod y materion sy'n codi yn Llanelli a'r cymunedau cyfagos yn awgrymu bod gwir angen inni edrych yn ofalus iawn ar sut y mae'r adnoddau hynny'n cael eu defnyddio. Ac mae gennyf bryder penodol am y diffyg cefnogaeth arbenigol i oroeswyr camdriniaeth rywiol, ac am y diffyg mynediad at therapïau siarad. Yn y pen draw, Weinidog, gallwn wario llawer o arian yn y cymunedau hyn ar therapïau cyffuriau, ond nid yw'r rheini'n datrys problemau pobl; nid ydynt ond yn eu helpu i'w rheoli. Felly, os ysgrifennaf atoch mewn perthynas â'r achosion hyn—ac nid wyf eisiau crybwyll enwau neu amgylchiadau unigolion yma—a wnewch chi ymrwymo i gysylltu â'r bwrdd iechyd i edrych ar yr hyn sy'n digwydd? Efallai fod y rhain yn broblemau sy'n cael eu gwaethygu gan y sefyllfa COVID wrth gwrs, ond mae'r rhain yn bobl sydd mewn trallod difrifol ac ni ddylent gael eu trin fel hyn.