3. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am Frechiadau COVID-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:55 pm ar 26 Ionawr 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Angela Burns Angela Burns Conservative 2:55, 26 Ionawr 2021

(Cyfieithwyd)

Gweinidog, fe hoffwn i ddiolch i chi am eich datganiad. Fel chwithau, rwy'n gwerthfawrogi ac yn ddiolchgar iawn am waith caled pawb sy'n ceisio gweinyddu'r brechiadau hollbwysig hyn. Ond, er fy mod i'n ddiolchgar i'r rheng flaen, fe hoffwn i'n fawr allu herio rhai o'r ffigurau yr ydych chi newydd eu crybwyll, un ar ôl y llall, a gofyn ychydig o gwestiynau ichi am eich datganiad. Er mai newyddion da iawn yw clywed bod 290,000 o bobl wedi cael eu brechu, y gwir amdani yw nad oes yna ddigon o bobl dros 80 oed yn y gymuned sydd wedi cael cynnig y brechlyn. Rydych chi'n dweud bod 52.8 y cant o bobl dros 80 oed wedi cael eu brechu, ond fe fethwyd y targed yn ddifrifol iawn. Felly, Gweinidog, a wnewch chi ddweud wrthym ni pa amserlen estynedig sydd gennych chi nawr? Beth am rai o'r byrddau iechyd lleol, fel Caerdydd a'r Fro neu Hywel Dda, yn wir, sydd eisoes yn anfon llythyrau at bobl dros 70 oed? A oes gennych chi ddadansoddiad canrannol BILl ar gyfer pob grŵp blaenoriaeth?

Roeddech chi'n dweud bod rhai o'r canolfannau ar gau oherwydd yr eira. A wnewch chi roi gwybod inni faint o ganolfannau a gaewyd neu nifer y brechlynnau arfaethedig a ohiriwyd, oherwydd er fy mod yn deall bod gan y tywydd ran yn hyn, a ydych chi'n dweud mewn gwirionedd na chafodd 42,115 o bobl dros 80 oed eu brechu oherwydd y tywydd? Y gwir amdani yw mai targed dyddiol o ryw 22,000 yw hynny, ond dim ond tair gwaith y gwireddwyd hynny yn y gorffennol, felly rwyf i o'r farn fod yna broblemau eraill hefyd.

O'r mewnflwch sydd gennyf i, fe wn, ac o fewnflychau Aelodau eraill y Senedd, mae yna lawer o bobl dros 80 oed nad ydyn nhw wedi clywed hyd yn oed, heb eu gwahodd am frechlyn hyd yn oed, heb sôn am fod wedi gorfod aildrefnu. Mae un o'm hetholwyr i, gwraig 96 oed sy'n byw ar ei phen ei hun yng Nghilgeti—heb glywed dim siw na miw gan neb ynghylch pryd y bydd hi'n cael y brechlyn—96 oed. Ac eto i gyd, mewn rhannau eraill o Gymru rydym ni eisoes yn ystyried brechu pobl dros 70 oed. Mae'n fratiog iawn, ac fe fyddai'n dda iawn gennyf gael gwybod sut y gallwch chi dynnu hyn at ei gilydd fel nad oes gennym loteri cod post, fel y dywedodd Andrew R.T. Davies yn y cwestiynau i'r Prif Weinidog.

Mae pobl dros 80 oed yn grŵp agored iawn i niwed. Felly, Gweinidog, fe fyddwn i'n ddiolchgar iawn pe gallech chi ddweud wrthym pa gynnydd sydd wedi bod o ran cael timau symudol i ymweld â'r rhai mwyaf agored i niwed yn eu cartrefi.

Wrth edrych i'r dyfodol, ac, yn anffodus, mae'n debygol y bydd angen addasu'r brechlynnau yn lled reolaidd oherwydd yr amrywiolion newydd sy'n codi eu pennau, a wnewch chi roi gwybodaeth inni am ba ran all fod gan Gymru wrth ddatblygu unrhyw frechlynnau newydd yn y dyfodol?

Yn olaf, Gweinidog, tybed a wnewch chi ddweud wrthym ni beth sy'n cael ei roi ar waith i reoli anghysondebau mewn pentrefi a threfi ar y ffin, lle gall cleifion fyw yng Nghymru ond fod wedi eu cofrestru gyda meddygfa yn Lloegr neu i'r gwrthwyneb. Mae'r bobl hyn sy'n gymdogion i'w gilydd yn gweld wythnosau o wahaniaeth o ran cael eu gwahodd am frechlyn, ac rwy'n gwybod bod hynny'n achosi rhywfaint o anfodlonrwydd. Da o beth fyddai cael yr wybodaeth ddiweddaraf.

Mae gennyf i restr faith arall o gwestiynau. Rwy'n ymwybodol o'r amser, felly rwyf am achub ar y cyfle i ofyn fy nghwestiynau eraill ichi yn ystod dadl y Ceidwadwyr Cymreig ar frechlynnau yfory. Diolch.