Part of the debate – Senedd Cymru am 3:41 pm ar 26 Ionawr 2021.
A gaf i ddiolch i'r grŵp cynghori dylunio a chyflawni hefyd? Dydw i ddim yn tybio eu bod wedi disgwyl gwneud y gwaith hwn. Credaf fod yr angen am eich cyhoeddiad yr wythnos diwethaf a'r datganiad hwn heddiw, Gweinidog, yn dangos pa mor agos ydym ni at y dibyn gydag addysg ar hyn o bryd, ac rwy'n gwybod eich bod yn gwneud penderfyniadau y byddai'n well gennych beidio â'u gwneud. Felly, nid yw fy nghwestiynau heddiw yn adlewyrchiad o athrawon a darlithwyr, sydd, mae'n rhaid imi ddweud, yn parhau i'm syfrdanu yn ystod y cyfnod hwn. Ond mae'r datganiad yna heddiw yn dystiolaeth nad yw dysgu ar-lein yn cyrraedd ei nod ac, rwy'n credu, erbyn hanner tymor, y byddem i gyd yn disgwyl i chi ddweud wrthym ni beth yw eich cynllun A, eich cynllun B a'ch cynllun C ar gyfer agor ysgolion erbyn diwedd y mis nesaf.
Yr hydref diwethaf, roedd Cymwysterau Cymru yn bendant na fyddai'n bosib creu a chyflwyno system gymedroli ddibynadwy ar gyfer yr hyn a oedd, bryd hynny, yn raddau wedi eu hasesu gan ganolfannau. Ni all y fframwaith yr ydych chi'n sôn amdano heddiw ond bod yn ddynwarediad gwan o rywbeth a oedd yn amhosib chwe mis yn ôl. Felly, pa mor agos at fethu â chydymffurfio â'i ddyletswyddau statudol y mae'r penderfyniad hwn wedi gwthio Cymwysterau Cymru, ac, yn hynny o beth, CBAC? A pha mor ffyddiog ydych chi y bydd y ffordd newydd hon ymlaen yn sicrhau bod gan y cyhoedd ffydd yng nghyflawniad ein pobl ifanc, yn ogystal ag amddiffyn athrawon rhag cyhuddiadau o ragfarn anymwybodol, waeth pa mor ddi-sail yw'r rheini?
Os gall CBAC gynnig papurau blaenorol wedi'u haddasu i ysgolion—fe wnaethoch chi sôn amdanyn nhw heddiw, ac mae awgrym cryf yn y fan yna, onid oes, y dylid troi atyn nhw a'u defnyddio ar gyfer profion mewnol, wedi'u graddio yn unol â chanllawiau defnyddiol CBAC—pam y mae hi mor anodd i CBAC osod y papurau hyn yn ffurfiol ym mis Mai neu fis Mehefin, a'u marcio, gan gyflwyno arwydd clir ac allanol o gysondeb a thrylwyredd i'r system? Beth allwch chi ei ddweud wrthym ni ynghylch sut y gall CBAC sicrhau ansawdd proses fewnol pob ysgol neu goleg unigol ar gyfer asesu mewn pryd? Os yw'n penderfynu bod gan rai ysgolion broses gref eisoes, sy'n dod o fewn eu canllawiau, sut y bydd hynny'n grymuso person ifanc i herio ysgol ar ei phroses? Yn bwysicach na hynny, beth petai ysgol nad yw CBAC wedi'i gweld eto yn honni bod ei phroses yn gyfwerth neu'n well na fersiwn a gymeradwywyd gan CBAC?
Fe wnaethoch chi sôn am ddysgu proffesiynol. Pa ymarferwyr ydych chi'n rhagweld bydd angen yr hyfforddiant graddio hwn arnyn nhw? Ni allwch chi ddisgwyl o ddifrif i bob athro neu ddarlithydd ym mlynyddoedd 10 i 13 fod angen hynny. Ac o ran asesiadau nad ydyn nhw yn arholiadau, ni fyddan nhw eisoes yn cael eu cymedroli, ond rydych chi yn annog ysgolion i barhau i'w gwneud. Beth ydych chi'n ei gredu bydd canlyniad hyn? Ai ysgolion fydd yn gwneud y defnydd gorau ohonyn nhw, os yw'r pwysoliad a roddir iddyn nhw yn y fframwaith newydd yn annog hynny, neu ysgolion a cholegau yn defnyddio llai arnyn nhw i wneud mwy o addysgu er mwyn profi a chynyddu'r dystiolaeth o waith wedi'i raddio? Oherwydd nid pob ysgol sydd wedi bod yn ddigon hirben i gynnal profion pwnc rheolaidd eleni.
Ac yna, yn fyr gennyf fi, Safon Uwch Gyfrannol. Pam na fyddan nhw'n cyfrif tuag at radd derfynol myfyriwr? Naill ai mae gennych chi ffydd yn y system neu does gennych chi ddim. Credaf efallai y dylech chi ystyried cynnig y dewis iddyn nhw—y myfyrwyr sy'n gwneud Safon Uwch Gyfrannol eleni—boed hynny i fancio eu gradd neu beidio. Ac, os oes gennych chi eiliad, efallai y gallwch chi roi syniad i ni o'r amserlen pan fyddwn efallai'n clywed mwy o wybodaeth am ymgeiswyr preifat a'r cymwysterau galwedigaethol ar gyfer y DU gyfan. Diolch.