Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:10 pm ar 2 Chwefror 2021.
Llywydd, diolchaf i Jenny Rathbone am y cwestiynau dilynol yna. Rwy'n ofni fy mod i'n ddigon hen i gofio pan wnaeth Cyngor Sir Swydd Amwythig, o dan reolaeth y Ceidwadwyr yn ystod cyfnod Thatcher, roi brechdanau pâst cig i'w blant prydau ysgol am ddim fel cinio Nadolig un flwyddyn. Felly, nid yw'n syndod i mi o gwbl i ganfod, pan fydd gwasanaeth cyhoeddus yn darparu rhywbeth i blant mewn angen, yna maen nhw'n cael gwell bargen na phan fydd hyn yn cael ei drosglwyddo i ffrindiau sy'n gwneud elw yn y Blaid Geidwadol.
Rwy'n cytuno â'r Aelod am adroddiad Henshaw, ac rwy'n ddiolchgar iawn i bawb a gyfrannodd ato. Cefais gyfle i gyfarfod â'r grŵp yn gynnar yn eu gwaith, ac mae'n rhoi rhai syniadau ymarferol iawn i ni o sut y gallwn ni wneud yn siŵr, wrth i ni adfer yn sgil y coronafeirws, ein bod ni'n gallu gwneud hynny mewn ffordd sy'n rhoi ein hamgylchedd, a'r lle sydd gan fwyd yn hynny, ar frig ein hagenda.
Llywydd, gofynnodd yr Aelod am rai enghreifftiau o'r hyn y gall Llywodraeth Cymru ei wneud, a dyma, yn gyflym iawn, nifer fach yn unig. Fel y dywedais, yr hyn yr ydym ni'n ceisio ei wneud yw buddsoddi mewn syniadau ac yna gwneud i'r syniadau hynny fynd ymhellach pan ganfyddir eu bod nhw'n profi i fod yn rhai da. Yn fy etholaeth i, Llywydd, mae prosiect y Dusty Forge yn brosiect gwych a oedd yn gartref i'r cynllun pantri cyntaf yng Nghymru. Mae hwnnw wedi mynd i rannau eraill o Gymru erbyn hyn, gan gynnwys, rwy'n gwybod, eglwys Glenwood yn etholaeth yr Aelod ei hun. Ychydig cyn y Nadolig, cyhoeddodd fy nghyd-Weinidog Lee Waters £100,000 i fynd â'r cynllun Blwch Mawr Bwyd a oedd wedi dechrau ym Mro Morgannwg i gymunedau'r Cymoedd, ac mae wedi cael ei arddangos yn llwyddiannus mewn dwy ysgol arloesi yn y Barri, a byddan nhw bellach ar gael i bum ysgol ym Merthyr, Aberdâr, Maesteg a Rhydaman.
Rhoddaf un enghraifft olaf, Llywydd, ar raddfa ychydig yn fwy—mae Cyngor Sir Caerfyrddin, mewn partneriaeth â'i fwrdd iechyd lleol a'i brifysgol leol, yn defnyddio arian drwy'r gronfa her economi sylfaenol, yn dod o hyd i ffyrdd y gall caffael bwyd lleol yn y sector cyhoeddus gynnig gwell bwyd mewn ysbytai, mewn colegau ac mewn cartrefi pobl hŷn, ond bydd hefyd yn sicrhau cyflenwad, yn cryfhau economïau lleol ac yn lleihau'r ôl troed carbon. Gan weithio gyda'r Ganolfan Strategaethau Economaidd Lleol, rydym ni hefyd yn awyddus i gymryd y syniadau hynny a'u mewnblannu mewn ardaloedd lleol eraill yng Nghymru.