Diolch am y sylwadau a'r cwestiynau. Dylwn i dynnu sylw at y ffaith bod ffactorau addasadwy mewn 27 o'r 28 achos a adolygwyd. Mewn 19 o'r 28 achos roedd ffactorau pwysig y gellid disgwyl yn rhesymol iddyn nhw fod wedi arwain at ganlyniad gwahanol. Mae hynny'n bwysig, rwy'n credu, oherwydd mae hynny yn dangos, mewn 19 o'r 28 achos, y gallai fod gwahaniaeth wedi bod. Yn y lleill, byddai'r heriau hynny, ffactorau addasadwy mewn gofal, wedi gwneud gwahaniaeth i'r person hwnnw, ond nid o reidrwydd yn effeithio ar y canlyniad cyffredinol. Bydd llawer ohonom ni yn gwybod bod y cwynion a gawn yn aml yn ymwneud â'r profiad sydd gan bobl o'u gofal; hyd yn oed pe bai'r canlyniad clinigol yr un fath, gallai profiad unigolyn fod yn wahanol iawn wrth gael yr un canlyniad. Mae'n bwysig cydnabod yr holl agweddau gwahanol hynny yn y gwaith gwella sydd ei angen o hyd.

Er hynny, dylwn ddweud fy mod yn credu ei bod hi efallai'n annheg tynnu sylw at y cynnydd mewn esgeulustod clinigol heb unrhyw gyd-destun, ac yn yr un ffordd â'r trosglwyddiad nosocomaidd mewn ysbytai. Oherwydd, wrth gwrs—a byddwch yn deall hyn, Angela, fel y bydd rhai pobl sy'n gwylio hyn—gallai'r gwahaniaeth mewn cynnydd o'r maint hwnnw mewn taliadau esgeulustod clinigol fod yn un achos unigol. Gallai digwyddiad trawmatig ar adeg gynnar arwain at daliad sylweddol iawn. Felly, mewn gwirionedd, mae'n ymwneud mewn gwirionedd â'r nifer a'r maint, a chredaf fod angen mwy o gyd-destun yn hynny.

Mae'r un peth yn wir am drosglwyddo nosocomaidd—felly, y bobl hynny sy'n dal COVID, yn debygol neu wedi ei gadarnhau, o leoliad gofal iechyd. Mewn gwirionedd, gwyddom ei fod yn nodwedd; pan fydd gennym ni gyfraddau trosglwyddo cymunedol, fe welwch y rheini mewn lleoliadau iechyd a gofal. Bydd Aelodau sy'n byw yn y cymunedau hynny'n gweld achosion o drosglwyddo ac maen nhw mewn mwy o berygl oherwydd y gweithle y maen nhw'n gweithio ynddo. Felly, mewn gwirionedd, nid yw marwolaethau COVID mewn gwirionedd oherwydd y ffordd y mae ein hysbytai'n gweithredu mewn difrif; maen nhw mewn gwirionedd yn nodwedd o drosglwyddo cymunedol, a'r sefyllfa sydd ohoni fod ffactorau risg yn y boblogaeth. Does dim syndod mai ardaloedd â'r anghydraddoldeb economaidd mwyaf mewn unrhyw ran o'r DU yw'r rhai lle yr ydym wedi gweld y niwed mwyaf yn cael ei achosi. Felly, nid wyf i eisiau ceisio tynnu sylw at y ffaith bod y ddau fater hynny rywsut yn dangos methiant ehangach o fewn y bwrdd iechyd.

Nid yw hynny'n golygu nad oes dim i'w wneud o ran dysgu o'r naill bwynt na'r llall. Ym mhob achos o esgeulustod clinigol, dylid  deall yr hyn a aeth o'i le a dysgu ohono. Ym mhob achos o drosglwyddo nosocomaidd, dylid dysgu o hynny a deall sut i wyrdroi hynny, ac a yw'n ymwneud ag arferion atal a rheoli heintiau, neu a yw'n gwbl nodweddiadol o drosglwyddo cymunedol. Ni fyddwn i eisiau i bobl feddwl yn sicr fod hynny, heb fwy o gyd-destun, yn arwydd rhybudd, os mynnwch chi. Oherwydd, mewn gwirionedd, mae llawer iawn o sylw'n cael ei roi i'r bwrdd iechyd hwn yn ystod pandemig COVID. Maen nhw wedi gwneud camau sylweddol o ran newid y ffordd y maen nhw'n gweithredu, a chredaf eu bod wedi ennyn llawer o glod. Mewn gwirionedd, mae'n gwella'r berthynas â'r bwrdd iechyd a'r cyhoedd lleol, oherwydd maen nhw wedi gorfod gwneud cymaint gyda'i gilydd. Rwy'n credu ei fod wedi ennyn lefel o ymddiriedaeth a didwylledd sy'n bwysig iawn i beidio â cholli golwg arnyn nhw, yn union fel y mae wedi'i wneud mewn rhannau eraill o'r wlad.

Mae hefyd yn werth adlewyrchu bod y panel annibynnol, wrth gwrs, yn darparu adroddiadau chwarterol rheolaidd o hyd. Felly, dyma adroddiad yr adolygiad clinigol. Byddwn yn dal i ddisgwyl cael adroddiad chwarterol yn edrych ar y cynnydd ehangach sy'n cael ei wneud o ran y 70 o argymhellion a wnaed. Cwblhawyd hanner cant o'r 70 argymhelliad hynny, ac mae'r 20 arall ar y gweill. Mae'r rhan fwyaf o'r rheini bellach yn ymwneud â'r newidiadau diwylliannol y mae angen eu gwneud o hyd. Nid yw newid diwylliannol—unwaith eto, byddwch yn gyfarwydd â hyn, Angela—yn digwydd o fewn ychydig fisoedd, ac mae'n cymryd amser nid yn unig iddo ddigwydd, ond i gadarnhau wedyn bod newid diwylliannol wedi'i wreiddio a'i sicrhau ac yn gynaliadwy. Mae perygl bob amser, ar ôl gwelliant, y gallwch ddechrau gweld hunanfodlonrwydd yn dychwelyd. Dyna pam ei bod hi mor bwysig bod bwrdd yn gweithredu'n effeithiol ac nid arweinyddiaeth ar lefel weithredol yn unig, ond mewn gwirionedd drwy bob un o'r wardiau a'r lleoliadau cymunedol hefyd.

Rwy'n gobeithio cyrraedd y sefyllfa lle bydd Gweinidog iechyd yn y dyfodol yn gallu cadarnhau bod gwaith y panel annibynnol wedi ei wneud, ond bydd angen i ni sicrhau bod prosesau eraill y bwrdd yn gweithio'n effeithiol o hyd. Credaf y dylai pobl fod ag elfen o sicrwydd nid yn unig bod y panel yn y sefyllfa honno nawr, ond y ffaith bod pwyllgor ansawdd a diogelwch y bwrdd iechyd ei hun yn cydnabod ei fod eisiau mwy o sicrwydd am wasanaethau newyddenedigol. Felly, cafwyd sgwrs briodol rhwng y bwrdd iechyd a'r panel. Ni chafwyd unrhyw ymgais i wadu bod angen sicrwydd pellach, ac mae hynny, rwy'n credu, yn adlewyrchu'r math o onestrwydd y byddem eisiau ei weld. Dyna pam yr wyf wedi cytuno i'r argymhelliad yn ffurfiol, a dychwelaf gyda datganiad i'r Aelodau yn y dyfodol pan fyddwn ni wedi cadarnhau pwy fydd y ddau aelod newydd. Gan fod hyn yn ymwneud mewn gwirionedd ag adfer yr ymddiriedaeth a'r ffydd y dylai'r cyhoedd eu cael, ac y dylai staff gael, ac, yn wir, bydd Aelodau eisiau gwybod ei fod yn bodoli hefyd.