Grŵp 3 yw'r grŵp nesaf o welliannau. Mae'r grŵp yma yn ymwneud â'r diwrnod olaf posib ar gyfer etholiad. Gwelliant 5 yw'r prif welliant yn y grŵp yma a dwi'n galw ar Mark Isherwood i gynnig y gwelliant yna ac i siarad i'r grŵp. 

Cynigiwyd gwelliant 5 (Mark Isherwood).

Rwy'n cynnig gwelliannau 5, 9, 10, 11, 12 a 13. Mae'r rhain yn nodi mai 26 Awst yw'r dyddiad diweddaraf y gellir gohirio etholiad. Fel y dywedais ddoe yn ystod trafodion Cyfnod 2, mae gohiriad o chwe mis i'r etholiad a drefnwyd ar 6 Mai yn rhy hir. Arferai Cynulliad Cenedlaethol Cymru eistedd am dymor o bedair blynedd ac mae'r Senedd yn eistedd am bump. Byddai gohirio tan noson tân gwyllt yn mynd â ni hanner ffordd drwy chweched flwyddyn. Ni chafwyd mandad gan bobl Cymru ar gyfer hynny. Yn wir, rwyf fi—ac rwy'n siŵr yr holl Aelodau rwyf wedi siarad â hwy o leiaf—yn cael negeseuon e-bost gan aelodau pryderus o'r cyhoedd, yn poeni y gallai eu hawl i bleidleisio ar 6 Mai gael ei dwyn oddi arnynt. Ni chefais unrhyw e-bost gan rywun sy'n cefnogi'r cysyniad hwnnw. Gwyddom fod y risgiau a gyflwynir gan coronafeirws a'i amrywolion ar eu huchaf yn ystod misoedd y gaeaf, ac mae'r risgiau blynyddol i'r GIG ar eu huchaf yn ystod misoedd y gaeaf. Gallaf ddeall pe bai cynnydd sydyn mewn achosion a bod y gyfradd wythnosol o achosion ym mhob 100,000 yn codi i'r lefel a welsom ym mis Rhagfyr, er enghraifft, y byddai achos dros ohirio'r etholiad tan yr haf. Ond does bosibl y byddem yn ceisio ei ohirio tan y gaeaf, pan fydd y risgiau'n fwy, neu'n cyflwyno deddfwriaeth sy'n galluogi hynny i ddigwydd.

Rydym yn derbyn dadl y Gweinidog y byddai'r gwelliant a gynigiwyd gennym ddoe wedi golygu y gallai etholiad fod wedi gwrthdaro â dychweliad plant i'r ysgol ym mis Medi, a dyna pam ein bod wedi cynnig 26 Awst yn lle hynny, er ei bod yn amlwg y byddai misoedd yr haf, mis Mehefin neu fis Gorffennaf, yn well pe bai'n rhaid gohirio o gwbl. Ni ddylai cynnal etholiad yn ystod cyfnod gwyliau fod yn rhwystr i weinyddu'r etholiad yn effeithiol nac i'r nifer sy'n pleidleisio. Nid oes unrhyw rinwedd ymarferol yn y dadleuon i'r gwrthwyneb, o ystyried y darpariaethau ehangach yn y Bil hwn a'r darpariaethau ehangach presennol ar gyfer dulliau pleidleisio amgen os oes angen. Y broblem go iawn yw bod nifer y rhai sy'n pleidleisio mewn etholiadau datganoledig wedi bod yn isel erioed, ac mae gennym gyfrifoldeb cyfunol i fynd i'r afael â hynny beth bynnag. 

Mae sefyllfa'r Ceidwadwyr Cymreig yn dal yn glir: rydym am weld yr etholiad a drefnwyd ar 6 Mai yn mynd rhagddo, yn union fel y mae etholiadau'n cael eu cynnal mewn rhannau eraill o'r byd yn ystod y pandemig hwn, a disgwylir iddynt barhau i wneud hynny. Os oes rhaid gohirio'r etholiad oherwydd ein bod mewn cyfyngiadau symud lefel rhybudd 4 er enghraifft, dylai'r gohiriad hwnnw fod mor fyr â phosibl fel y gall pobl Cymru ethol Llywodraeth newydd o'u dewis i Gymru. Rwy'n annog yr Aelodau i gefnogi hyn felly.

Y Gweinidog i gyfrannu—Julie James.

Rwy'n cymeradwyo dycnwch yr Aelod mewn perthynas â lleihau hyblygrwydd i ohirio etholiadau eleni. Mewn egwyddor, fel Llywodraeth, cytunwn fod cynnal yr etholiad yn ystod misoedd yr haf yn well nag aros tan yr hydref. Ond fel y nodais yng Nghyfnod 2, credaf fod 5 Tachwedd yn taro'r cydbwysedd cywir rhwng hyblygrwydd a sicrwydd ynglŷn â pha bryd y gellid cynnal etholiadau gohiriedig yn 2021. Felly, ni allaf gefnogi'r gwelliannau yn y grŵp hwn, sy'n lleihau'r cyfnod hiraf o ohiriad i etholiad o fewn cwmpas y Bil hwn o 6 mis i lai na 4 mis. Gadewch inni beidio ag anghofio bod Llywodraeth y DU, ar ddechrau'r pandemig, wedi gohirio etholiadau am flwyddyn gyfan. Er bod y gwelliannau'n osgoi'r anawsterau gydag ysgolion y tynnais sylw atynt ddoe, nid ydynt yn goresgyn y problemau amseru sy'n gysylltiedig â gwyliau'r haf. Felly, rwy'n annog yr Aelodau i bleidleisio yn erbyn y gwelliannau yn y grŵp hwn. Diolch.

Mark Isherwood, a ydych yn dymuno ymateb?

Rwy'n gwybod bod y Gweinidog yn credu, os caiff etholiad ei ohirio, y byddai'n well ei gynnal yn ystod misoedd yr haf yn hytrach nag yn y gaeaf, oherwydd mae hi hefyd wedi dweud hynny wrthyf yn gyson yn flaenorol. Mae'n anghynaliadwy yn ddeallusol felly i alluogi'r posibilrwydd, neu ddarparu ar gyfer y posibilrwydd, o gael yr union etholiad hwnnw yn y gaeaf. Mae ein safbwynt yn gynaliadwy, mae ein safbwynt yn sefyll, ac er gwaethaf sylwadau'r Gweinidog, er fy mod yn ofni eu canlyniad, rwy'n annog yr Aelodau i gefnogi ein gwelliannau.

Y cwestiwn, felly, yw: a ddylid derbyn gwelliant 5? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Oes, dwi'n gweld gwrthwynebiad. Felly, cymerwn ni bleidlais ar welliant 5. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 11, tri yn ymatal, 37 yn erbyn, ac felly mae'r gwelliant wedi'i wrthod. 

Gwelliant 5: O blaid: 11, Yn erbyn: 37, Ymatal: 3

Gwrthodwyd y gwelliant

Rhun ap Iorwerth, gwelliant 16 i'w gynnig.

Cynigiwyd gwelliant 16 (Rhun ap Iorwerth).

Yn ffurfiol.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 16? A oes gwrthwynebiad? Dwi ddim yn gweld gwrthwynebiad. 

A ydych yn gwrthwynebu, Mark Isherwood? A gymeraf hynny fel gwrthwynebiad?

Mae'n wrthwynebiad. Roeddwn yn meddwl y byddech yn agor fy meic, ond rwy'n gwrthwynebu.

Na, mae hynny'n iawn. Diolch. Fe wnes i sylwi ar ryw chwifio baner neu rywbeth, neu chwifio ysgrifbin gennych chi, felly mae hynny'n iawn. Felly, fe'i gwrthwynebir ac fe wnawn alw pleidlais, felly, ar welliant 16.

Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 39, dau yn ymatal, 10 yn erbyn, ac felly mae'r gwelliant wedi cael ei gymeradwyo. 

Gwelliant 16: O blaid: 39, Yn erbyn: 10, Ymatal: 2

Derbyniwyd y gwelliant

Gareth Bennett, gwelliant 4. 

A yw'n cael ei gynnig?

Nac ydyw. 

Diolch. Felly, nid yw gwelliant 4 yn cael ei symud i'r bleidlais.

Ni chynigiwyd gwelliant 4 (Gareth Bennett gyda chefnogaeth Mark Reckless). 

Mark Isherwood, gwelliant 6. 

Cynigiwyd gwelliant 6 (Mark Isherwood).

Cynnig.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 6? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Felly, wnawn ni symud i bleidlais ar welliant 6. Agor y bleidlais. 

Cau'r bleidlais.

O blaid 12, ymatal tri, yn erbyn 37. Felly, mae gwelliant 6 wedi cael ei wrthod. 

Gwelliant 6: O blaid: 12, Yn erbyn: 37, Ymatal: 3

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 7, Mark Isherwood. 

A yw'n cael ei gynnig?

Cynigiwyd gwelliant 7 (Mark Isherwood).

Mae'n cael ei gynnig.

Oes gwrthwynebiad i welliant 7? 

A oes gwrthwynebiad i welliant 7? [Gwrthwynebiad.] Oes. Gallaf weld un.

Lywydd, rwy'n ymddiheuro am dorri ar eich traws. Fe bleidleisiais pan oeddech yn gofyn i mi a oedd fy mhleidlais wedi'i nodi. Roedd wedi'i nodi ar fy sgrin i, ond—

Peidiwch â phoeni—fe gafodd ei nodi ar fy sgrin innau yn y diwedd hefyd, felly fe gafodd eich pleidlais ei bwrw.

Diolch.

O'r gorau. Diolch, Darren. Fe gafwyd gwrthwynebiad i welliant 7, felly galwaf am bleidlais ar welliant 7.

Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 47, pedwar yn ymatal, un yn erbyn. Ac felly, mae gwelliant 7 wedi ei dderbyn. 

Gwelliant 7: O blaid: 47, Yn erbyn: 1, Ymatal: 4

Derbyniwyd y gwelliant