Grŵp 1: Yr Argyfwng Hinsawdd a’r Argyfwng Ecolegol (Gwelliannau 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58)

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:54 pm ar 2 Mawrth 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Llyr Gruffydd Llyr Gruffydd Plaid Cymru 4:54, 2 Mawrth 2021

(Cyfieithwyd)

Rwy'n siomedig bod Jenny Rathbone yn teimlo bod y gwelliannau'n gyfeiliornus. Ydw, rwyf yn deall—. Cyfeiriodd y Gweinidog at fy ymgysylltiad cynnar, efallai, fel cyn-aelod o'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg. Rwy'n deall yn iawn mai darn o ddeddfwriaeth fframwaith ydyw, ond wrth gwrs, roedd Jenny yn dweud wrthym, 'Nid oes angen i ni ddweud wrthynt am hyn, oherwydd mae wedi ei gynnwys.' Wel, mae'r Llywodraeth wedi penderfynu, mewn gwirionedd, fod angen inni ddweud wrth bobl am addysg perthynas ac addysg rhywioldeb a chrefydd a gwerthoedd a moeseg. Y cyfan rwy'n ei ddweud yw, 'Wel, o ystyried pwysigrwydd yr argyfwng hinsawdd ac ecolegol yr ydym yn ei wynebu yn ein bywydau, yna dylem fod yn ychwanegu hynny hefyd.'

O ran sylwadau Neil Hamilton, dywedodd ei fod wedi synnu'n fawr, a byddwn i'n synnu'n fawr pe na bai'n synnu'n fawr at rai o'r pethau a ddywedaf, oherwydd mae'n gwbl amlwg ein bod yn anghytuno'n llwyr ar hyn. Ac iddo awgrymu bod y gwelliannau hyn o hen oes a fu, wel, efallai y byddai rhai'n awgrymu y byddai yntau'n gwybod hynny, mae'n debyg. Felly, rwy'n siomedig, mewn gwirionedd, ond nid wyf yn synnu at ei gyfraniad. 'Byg y Mileniwm'—er mwyn y nefoedd.

Beth bynnag, iawn—dim ond ymateb i'r Gweinidog, felly, rwy'n deall yr honiad bod llawer o'r hyn y mae arnaf eisiau ei gyflawni wedi'i gynnwys yn y Bil. Y gwahaniaeth, wrth gwrs, yw bod fy ngwelliannau yn ei gwneud hi'n glir ac yn sicrhau nad yw'r argyfwng hinsawdd ac argyfwng ecolegol yn cael eu colli ymhlith pethau eraill. Mae'n cael, yn fy marn i, y pwyslais manwl iawn o fewn y cwricwlwm y mae'n ei haeddu. Ac wrth gwrs, nid oes dim yn fy ngwelliannau a fyddai'n atal unrhyw beth y mae'r Gweinidog wedi'i ddweud rhag cael eu cyflawni, felly nid oes rheswm dros wrthwynebu'r gwelliannau, yn fy marn i. Yn wir, rwy'n eu gweld yn cryfhau'n union yr hyn yr ydym ni i gyd eisiau ei weld.

Nawr, wrth gwrs, gwnaeth y Prif Weinidog rai datganiadau mawr am yr argyfwng hinsawdd yn ei araith yn y gynhadledd y penwythnos diwethaf. Wel, rydych chi'n gwybod mai dyma'r prawf cyntaf, onid yw, felly peidiwch â methu cyn cychwyn drwy bleidleisio yn erbyn y gwelliannau hyn. Apeliaf ar Aelodau. 

Mae'r plant ieuengaf sydd yn ein system addysg ar hyn o bryd yn dair oed, ac mae'n debyg na fydd y rhan fwyaf o'r myfyrwyr hyn yn gadael addysg amser llawn tan tua 2035 efallai. Erbyn 2035, mae'n ddigon posibl y byddwn eisoes wedi pasio'r targed 1.5 gradd mewn cysylltiad â chynhesu byd-eang, felly mae angen i ni newid ein ffordd o fyw yn gyflym. Gwyddom i gyd fod diddordebau'n cael eu meithrin o oedran ifanc iawn, ac mae'r blynyddoedd cynnar yn yr ysgol yn hanfodol ar gyfer datblygu cymeriad plentyn, a thrwy weithredu addysg yr hinsawdd nawr, yn y cwricwlwm hwn, gallwn sicrhau bod plant sy'n mynd i fyd gwaith ar ôl 2030 yn barod ar gyfer byd gwahanol iawn, ond byd, wrth gwrs, lle, diolch i'r system addysg yng Nghymru, y maen nhw'n ymwybodol o'r hinsawdd, ac maen nhw'n ddinasyddion sy'n ymwybodol o'r hinsawdd. Felly, byddwn yn annog Aelodau i gefnogi fy ngwelliannau, os gwelwch yn dda, ac, wrth wneud hynny, adlewyrchu'r gwir bwysigrwydd a phwysau a roddwn ar y maes penodol hwn. Diolch.