Yn ogystal â chartrefi diogel a hygyrch, mae gofalwyr yn allweddol i gynnal annibyniaeth, urddas ac ansawdd bywyd pobl sy'n byw gydag MND. Fel y nodwyd gan Gofalwyr Cymru, mae gofalwyr di-dâl yn arbed £33 miliwn i Lywodraeth Cymru bob dydd o'r pandemig, ond daw hyn ar gost bersonol ac economaidd uchel. Canfu adroddiad gan y Gymdeithas Clefyd Niwronau Motor fod traean o ofalwyr MND yn treulio mwy na 100 awr bob wythnos yn darparu gofal, mwy na dwbl yr wythnos waith gyfartalog. Ni chafodd 45 y cant ohonynt unrhyw fudd-daliadau o gwbl, ac mae lleihau neu gau llawer o wasanaethau lleol oherwydd y pandemig wedi gwneud sefyllfa wael yn llawer gwaeth. Mae gofalwyr di-dâl o dan bwysau cynyddol i ddarparu mwy o ofal gyda llai o seibiant a chymorth ffurfiol. Felly, rhaid inni gydnabod a buddsoddi mewn sefydliadau trydydd sector sy'n darparu gwasanaethau cymorth allweddol i ofalwyr di-dâl, yn enwedig yn ystod y cyfnod anodd hwn. Pan fydd dyletswyddau awdurdodau lleol wedi eu hadfer yn llawn, mae'n bwysig eu bod yn cael eu monitro i sicrhau eu bod yn cefnogi hawliau gofalwyr drwy gynnig asesiad i bob gofalwr di-dâl i weld pa becynnau cymorth a allai fod ar gael iddynt, gan gynnwys gofal seibiant. Diolch.