Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:56 pm ar 9 Mawrth 2021.
Rwy'n condemnio casineb at fenywod lle bynnag y'i gwelir. Rwy'n credu ei bod hi'n iawn y dylai fod ymchwiliadau i'r materion hynny, ac rwy'n credu ei bod hi'n iawn i'r ymchwiliadau hynny gael eu cyhoeddi wedyn. Bydd hynny yn digwydd yn achos y Cynghorydd Jones, ac rwy'n meddwl bod hynny yr un mor berthnasol i'w blaid ef ag y mae i'm plaid i.
Nid yw'n ymddangos i mi bod ceisio tynnu achos o daflu baw cyffredinol o un digwyddiad i'r hyn sy'n digwydd ledled Cymru yn ffordd synhwyrol na chymesur o ymateb i hynny. Cymerais y rhagofal, gan feddwl y gallai hyn gael ei godi y prynhawn yma, i edrych ar hanes Llywodraeth Cymru yn y ffordd yr ydym ni'n defnyddio arian ledled Cymru gyfan. Gadewch i mi roi ychydig o ganlyniadau iddo o hynny. Yn wir, canolbwyntiaf am gyfnod ar un yn unig, rhaglen ysgolion yr unfed ganrif ar hugain—un o brif raglenni y Llywodraeth, sy'n darparu ysgolion a cholegau sy'n addas ar gyfer yr unfed ganrif ar hugain. Ceir 25 o ysgolion yn Sir Gaerfyrddin o dan reolaeth Plaid Cymru, 11 ysgol yn Sir Benfro o dan reolaeth annibynnol, naw ysgol yng Ngheredigion o dan reolaeth Plaid Cymru, 18 yng Ngwynedd a reolir gan Blaid Cymru, 14 yn Ynys Môn o dan reolaeth Plaid Cymru a 14 yng Nghonwy o dan reolaeth y Ceidwadwyr. Mae hanes Llywodraeth Cymru yn gwrthsefyll archwiliad ym mhob cynllun sydd gennym ni, ac nid oes unrhyw oblygiad posibl y gellid ei wneud, am y ffordd y mae arian yn cael ei ddefnyddio gan y Llywodraeth hon yng Nghymru, ar linellau pleidiol wleidyddol. Rydym ni bob amser yn gwneud hynny ar sail meini prawf agored, tryloyw sy'n seiliedig ar anghenion. Dyna'r ffordd gywir a phriodol.
Mae'r gronfa lefelu i fyny, y cyfeiriodd Adam Price ati, i'r gwrthwyneb o hynny. Bydd honno bellach yn nwylo'r Ysgrifennydd Gwladol yn adran cymunedau, llywodraeth leol a thai Llywodraeth y DU, adran nad yw'n gwybod llawer iawn am Gymru, ac nid oes neb yma i'w cynorthwyo i ddarganfod mwy. Rwy'n cofio'r hyn a ddywedodd Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus Tŷ'r Cyffredin am yr Ysgrifennydd Gwladol pan ddyfarnodd gyllid cronfa trefi i 60 o'r 61 etholaeth yn Lloegr a oedd naill ai yn rhai ymylol yn nwylo'r Ceidwadwyr neu ar y rhestr o seddi yr oedd y blaid Geidwadol yn gobeithio eu hennill mewn etholiad. Mae hwnnw yn gynsail sy'n peri pryder mawr, ac yn un sy'n wahanol iawn i'r ffordd y mae'r Llywodraeth Lafur hon yng Nghymru yn mynd ati i ddefnyddio arian cyhoeddus yng Nghymru.