Gweinidog, a gaf i ddiolch ichi am eich datganiad heddiw? Rwy'n sicr yn croesawu'n fawr yr hyn yr ydych chi wedi'i ddweud, o ran cyllid ar gyfer diagnosis a chymorth ar gyfer COVID hir. Rwy'n credu y byddwn i, fel llawer yn y Siambr hon, wedi fy syfrdanu gan ffigurau'r Swyddfa Ystadegau Gwladol a ddywedodd fod cynifer â 50,000 o bobl ledled Cymru wedi bod yn dioddef o COVID hir. Siaradais i, fy hun, ag etholwr yn weddol ddiweddar am ei brofiad—mynd i'r gwaith, teimlo'n flinedig, yn fyr o anadl—a'r effaith a gafodd ar ei fywyd gwaith a'i fywyd teuluol. Diolch byth, roedd gan yr unigolyn y siaradais ag ef yn ddiweddar, gyflogwr llawn cydymdeimlad, ond nid yw hynny'n wir bob amser, ac roedd yr effaith ar fywyd y teulu, magu plant ifanc, yn enfawr o ran sut yr effeithiodd arnyn nhw.

Mae tua phum mis wedi mynd heibio bellach ers i'ch rhagflaenydd gyhoeddi'r ap COVID hir, y cyfeirioch chi ato yn eich datganiad heddiw, ac mae'r ap hwnnw, wrth gwrs, yn darparu gwybodaeth am hunangymorth i bobl. Rwy'n falch eich bod wedi dweud yn eich datganiad nad yw hyn yn cymryd lle rhywbeth arall, mae'n wybodaeth ychwanegol. Ond a gaf i ofyn pa adborth yr ydych chi neu eich swyddogion wedi'i gael o ran a yw'r ap hwn wedi llwyddo i olrhain systemau a helpu pobl sydd â COVID hir i wella? Felly, a yw'r ap wedi bod yn llwyddiannus a sut y mae wedi bod yn llwyddiannus, mae'n debyg, yw'r cwestiwn.

Mae'n amlwg o'ch datganiad heddiw, Gweinidog, eich bod yn bwriadu ehangu diagnosis a thriniaeth i'r rhai sy'n dioddef o COVID hir, sydd wrth gwrs i'w groesawu'n fawr. Ac mae Covid Hir Cymru wedi bod, rwy'n gwybod, yn galw ers peth amser bellach am glinigau amlddisgyblaethol penodol i helpu gydag adsefydlu, gan ddweud bod—. Wel, yr hyn y gwnaethon nhw ei ddweud wrth y Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon blaenorol yn ôl ym mis Mawrth oedd bod angen clinigau siop un stop, gan nad oes gan bobl yr egni na'r adnoddau i fynd yn ôl ac ymlaen at eu meddyg teulu a chael eu hatgyfeirio i wahanol leoedd; mae angen iddyn nhw fynd i gael triniaeth mewn un lle. Dyna y gwnaethon nhw ei ddweud wrth y pwyllgor blaenorol. Felly, byddwn yn ddiolchgar, Gweinidog, pe baech yn cadarnhau sut yn union y bydd y £5 miliwn yn cael ei ddefnyddio a pha un a fydd clinigau COVID hir yn rhai rhithwir neu ffisegol gyda thimau amlddisgyblaethol, fel sydd wedi digwydd, fel y gwyddoch, yn GIG Lloegr dros y saith mis diwethaf. Rwy'n sicr yn credu y dylen nhw fod yn glinigau ffisegol, ac efallai fy mod braidd yn siomedig na soniwyd am hynny yn eich datganiad heddiw, ond efallai y gwnewch chi egluro. Os oes clinigau ffisegol, yna efallai y gallech chi nodi ble y bydd y lleoliadau hynny.

Rwy'n gweld eich bod wedi cyfeirio'n fyr at ymchwil ar COVID hir yn eich datganiad heddiw, a nodaf i'r Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd gyhoeddi ym mis Chwefror ei fod yn buddsoddi £18 miliwn i ariannu pedair astudiaeth o COVID hir ac, ym mis Mawrth, lansiodd gylch arall o gyllid gwerth £20 miliwn. Mae Banc Bio'r DU hefyd yn bwriadu anfon pecynnau hunan-brofi at bob un o'i 500,000 o gleifion fel y gellir adnabod a gwahodd y rhai sydd â gwrthgyrff COVID i'w hastudio ymhellach. Felly, yn y cyd-destun hwnnw, a gaf i ofyn pa ymdrechion y mae Llywodraeth Cymru yn eu gwneud i gyfrannu at ymchwil ledled y DU ac yng Nghymru i effeithiau COVID hir a pha gymorth yr ydych yn ei roi i GIG Cymru yn hyn o beth, fel y gallwn ddefnyddio'r ymchwil hon, wrth gwrs, i ddiagnosio a thrin dioddefwyr COVID hir eraill a dioddefwyr yn y dyfodol yn effeithiol?

Ac yn olaf ac yn gyflym, rydych wedi rhoi rhywfaint o bwyslais ar wneud meddygon teulu yn rhan o'r llwybr diagnosis, a byddan nhw'n cael canllawiau newydd—gwnaethoch chi dynnu sylw at hynny yn eich datganiad heddiw—felly, hoffwn ofyn, a ydych chi wedi cael trafodaethau gyda chynrychiolwyr meddygon teulu ar y canllawiau, a beth oedd y trafodaethau hynny, cyn gwneud y cyhoeddiad hwn heddiw? Diolch Gweinidog.