8. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am ganran cyllideb Llywodraeth Cymru ar gyfer 2021-22 sy'n cael ei gwario ar feysydd polisi nad ydynt wedi'u datganoli? OQ56624

Dim ond yn unol â'r blaenoriaethau y mae pobl Cymru yn pleidleisio drostynt y mae Llywodraeth Cymru yn buddsoddi. Mae hyn wedi cynnwys yr angen i fuddsoddi i fynd i'r afael â thanfuddsoddi hanesyddol a chyson gan Lywodraeth y DU mewn meysydd hanfodol fel band eang a’r seilwaith rheilffyrdd.

Diolch, Weinidog. Ar 19 Mai 2021, cyfaddefodd y Prif Weinidog ei hun wrth y Senedd:

'Nid oes gennym yr holl bwerau a fyddai’n angenrheidiol, heb sôn am yr holl arian a fyddai’n angenrheidiol i gynnwys incwm sylfaenol cyffredinol i Gymru gyfan'.

Felly, maddeuwch fy syndod fod Llywodraeth Cymru, mor gynnar yn nhymor y Senedd newydd hon eisoes wedi dechrau gwario adnoddau ar faes polisi nad yw wedi’i ddatganoli. Nawr, er efallai fod y Prif Weinidog yn meddwl bod ganddo'r gallu i lunio arbrawf a fydd yn caniatáu ichi brofi'r honiadau a wneir am incwm sylfaenol cyffredinol, ni ellir cyfiawnhau ceiniog a fuddsoddir a munud o'r amser a dreulir gan swyddogion ar drywydd yr iwtopia sosialaidd hon. Mewn gwirionedd, byddai Cymru gam yn nes at fod yn wladwriaeth gomiwnyddol pe bai eich cysyniad o roi swm sefydlog o arian i bob unigolyn bob mis yn dod yn realiti. Felly, a wnewch chi fel Gweinidog nodi faint o adnoddau rydych wedi caniatáu iddynt gael eu dyrannu i ariannu gwaith sy'n gysylltiedig ag incwm sylfaenol cyffredinol yn y flwyddyn ariannol hon? Diolch.

Wel, wrth gwrs, mae incwm sylfaenol cyffredinol yn ymwneud â lleddfu tlodi, ac mae hynny’n sicr yn rhywbeth y mae Llywodraeth Cymru yn awyddus i’w wneud. Mae hefyd yn ymwneud â rhoi mwy o reolaeth i bobl dros eu bywydau a chael effaith gadarnhaol ar eu hiechyd meddwl a'u lles—pob un ohonynt yn bethau y byddem am eu cyflawni yma yng Nghymru. Rydym wedi dilyn cynlluniau peilot ledled y byd yn agos iawn a chyda chryn ddiddordeb, a chredwn fod cyfle i brofi fersiwn ohono yma.

Wrth gwrs, nid ydym yn profi fersiwn ar gyfer y boblogaeth gyfan. Rydym yn meddwl am garfan o bobl, pobl sy'n gadael gofal o bosibl, sydd, yn fy nhyb i, yn rhai o'r bobl fwyaf agored i niwed a'r bobl sydd fwyaf teilwng o’n cymorth, a dod o hyd i ffyrdd creadigol a ffyrdd arloesol o gefnogi'r unigolion hynny. Felly, rydym yn edrych yn agos ar fodelau sydd wedi'u llunio mewn mannau eraill; rydym yn edrych ar brofiad yr Alban a gwledydd eraill ar draws y byd. Ond mae'r holl waith hwn yn cael ei wneud ym mhortffolio’r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol, a hi fydd yn rheoli’r gwaith penodol hwn yn ei phrif grŵp gwariant.

Diolch i'r Gweinidog.

Cyn inni symud ymlaen, a gaf fi ddweud fy mod wedi sylwi ar dueddiad i chwifio baneri y tu ôl i’r Aelodau ar Zoom yr wythnos hon? Mae'n edrych fel pe bai'r gyfradd R ar faneri yn fwy nag 1 ar hyn o bryd. Felly, o'r wythnos nesaf ymlaen, dim mwy o faneri. Fel arall, byddaf yn cael fy nhemtio i chwifio baner gweriniaeth drofannol annibynnol Ceredigion y tu ôl i mi yma. [Torri ar draws.] Yn union. Felly, symudwn ymlaen i wythnos ddi-faner yr wythnos nesaf, os gwelwch yn dda.