Yr eitem nawr i'w thrafod yw'r datganiad gan y Dirprwy Weinidog Partneriaeth Gymdeithasol ar hybu cydraddoldeb LGBTQ+ yng Nghymru. Dwi'n galw ar y Dirprwy Weinidog i wneud ei datganiad—Hannah Blythyn.

Diolch, Llywydd. Adnabyddir mis Mehefin mewn lleoedd ledled y byd fel Mis Pride: cyfle i fyfyrio ar ba mor bell yr ydym ni wedi dod a'r hyn yr ydym ni wedi ei gyflawni gyda'n gilydd, i ddathlu ein cymunedau LHDTC+, ac i dalu teyrnged i'r arloeswyr a ddaeth o'n blaenau—y gweithredwyr a'r cynghreiriaid sydd wedi gwneud yr hyn a ymddangosai unwaith yn amhosibl. Mae hefyd yn amser i bwyso a mesur a chynyddu ein hymdrechion i greu Cymru fwy cyfartal, lle mae pawb yn ddiogel ac yn cael eu cefnogi ac yn teimlo'n rhydd i fod yn nhw eu hunain.

Y Mis Pride hwn, rwyf am achub ar y cyfle i ailddatgan ymrwymiad a phenderfyniad Llywodraeth Cymru i hybu cydraddoldeb LHDTC+ yng Nghymru. Y tro diwethaf i orymdaith Pride gael ei chynnal drwy strydoedd ein prifddinas, yr oeddwn yn falch o ymuno â'n Prif Weinidog ar flaen yr orymdaith. Mae Llywodraeth Cymru wedi cefnogi Pride yn y gorffennol, ond nawr rydym yn rhoi'r gefnogaeth hon ar sylfaen fwy cadarn, i helpu gyda chynllunio a chynaliadwyedd hirdymor—nid yn unig ar gyfer un digwyddiad, ond wrth gydnabod y rhan y mae Pride yn ei chwarae fel mudiad ar lawr gwlad. Byddwn yn sicrhau bod £25,000 o gyllid newydd ar gael i Pride Cymru eleni a byddwn yn ymgorffori'r cymorth hwn, a llawer mwy, yn y dyfodol.

Yn bwysig, ochr yn ochr â hyn, byddwn hefyd yn sefydlu cronfa Pride newydd ledled Cymru i gefnogi digwyddiadau ar lawr gwlad ledled y wlad. Byddwn yn cefnogi mudiadau llai i ffynnu ac i helpu i sicrhau y caiff pob unigolyn LHDTC+ gymryd rhan yn yr hyn sydd gan Pride i'w gynnig. Bydd rhagor o wybodaeth am y cyllid newydd yn cael ei chyhoeddi cyn gynted â phosibl, a byddaf yn rhannu'r wybodaeth honno gydag Aelodau a sefydliadau pan fydd hi ar gael. Mae hyn yn adeiladu ar ein hanes o gefnogaeth i'r gymuned LHDTC+ yma yng Nghymru, o fwrw ymlaen â diwygio'r cwricwlwm sy'n ymgorffori addysg LHDTC+, i sefydlu gwasanaeth hunaniaeth rhywedd a dod y genedl gyntaf yn y DU i gynnig proffylacsis cyn-gysylltiad am ddim yn y GIG. Yn ystod COVID-19 sefydlwyd grant lleoliad LHDTC+ pwrpasol a, dim ond yn ystod y mis hwn, rhoddodd ein Prif Weinidog waed ochr yn ochr ag actifydd hoyw a oedd hyd at yr adeg hon wedi ei wahardd rhag gwneud hynny.

Yn ystod yr ychydig flynyddoedd diwethaf yn unig rydym wedi gwneud cynnydd rhyfeddol, ond mae gwaith i'w wneud o hyd a llawer o feddyliau i'w newid. Gwyddom yn iawn fod pobl LHDTC+ yn dal i wynebu heriau gwirioneddol, anfantais, anghydraddoldeb, gwahaniaethu a chasineb. Ym mis Ionawr eleni sefydlwyd panel arbenigol annibynnol i helpu i nodi a llunio'r camau nesaf ar gyfer hybu cydraddoldeb LHDTC+. Ym mis Mawrth, cyflwynodd y panel hwn ei adroddiad, a oedd yn cynnwys 61 o argymhellion o dan chwe phrif thema: hawliau dynol a chydnabyddiaeth, diogelwch, cartref a chymunedau, iechyd a gofal cymdeithasol, addysg, a'r gweithle. Defnyddiwyd gwaith y panel arbenigol hwn i ddatblygu cynllun gweithredu ar gyfer hybu cydraddoldeb LHDTC+ yng Nghymru, a bydd y cynllun uchelgeisiol, traws-Lywodraethol hwn yn nodi'r camau pendant y byddwn yn eu cymryd i wella bywydau pobl LHDTC+, i fynd i'r afael â gwahaniaethu, ac i wneud Cymru y wlad fwyaf ystyriol o LHDTC+ yn Ewrop yn y pen draw.

Bydd y cynllun hwn yn destun ymgynghoriad ddiwedd mis Gorffennaf, ond cyn hynny roeddwn eisiau rhannu ychydig o bwyntiau allweddol. Byddwn yn sefydlu panel arbenigol LHDTC+ yn ffurfiol i helpu i roi ein cynllun ar waith a dwyn y Llywodraeth i gyfrif o ran cynnydd. Fel y nodir yn y rhaglen lywodraethu, rydym yn bwriadu ceisio datganoli pwerau mewn cysylltiad â chydnabod rhywedd ac archwilio'r dull gorau o weithredu i'n galluogi i wahardd therapi trosi yng Nghymru, ni waeth beth fo'r oedi gan Lywodraeth y DU. Byddwn hefyd yn penodi cydgysylltydd Pride cenedlaethol i gefnogi ein holl waith yn y maes hwn, a bydd y manylion yn cael eu cwmpasu yn ystod y misoedd nesaf. Gwyddom fod materion sy'n wynebu'r gymuned LHDTC+, fel eraill, yn aml-ddimensiwn yn aml, ac felly bydd y cynllun gweithredu hwn yn canolbwyntio'n ddigynsail ar groestoriadedd ac yn cyd-fynd â'n gwaith i hybu hawliau dynol, gan gynnwys y cynllun cydraddoldeb strategol, y cynllun cydraddoldeb rhywiol, y fframwaith gweithredu ar gyfer anabledd ac, wrth gwrs, ein cynllun gweithredu cydraddoldeb hiliol arloesol.

Bron i 52 mlynedd yn ôl i heddiw, ar 28 Mehefin 1969, digwyddodd yr hyn a elwir bellach yn derfysgoedd Stonewall. Roedd pobl draws ar flaen y gad yn y protestiadau hyn, ac eto maen nhw heddiw yn dal i wynebu rhagfarn, casineb a gwahaniaethu sylweddol. Safodd y gymuned draws dros hawliau pawb yn ein mudiad bryd hynny, gan baratoi'r ffordd i bobl fel fi allu bod yn ni ein hunain, a heddiw rydym ni'n sefyll gyda'r gymuned draws. Nid yw ehangu hawliau un grŵp yn golygu erydu hawliau un arall. Rydym bob amser yn gryfach gyda'n gilydd. Ar ben-blwydd terfysgoedd Stonewall ym mis Mehefin 1970, digwyddodd yr orymdaith Pride gyntaf. Ganed Pride allan o brotest, ac er ei bod yn iawn i ni gydnabod a dathlu pa mor bell yr ydym wedi dod, nid yw cynnydd yn anochel, ac mae Pride yn parhau i fod mor ganolog heddiw ag yr oedd hanner canrif yn ôl. Wrth i'r Mis Pride hwn ddirwyn i ben, gadewch i ni gofio y gallwn, gyda'n gilydd, barhau i greu newid a chynnydd, gydag uchelgais gyfunol o'r newydd i wireddu Cymru fwy cyfartal. Diolch.

Hoffwn ddiolch i'r Dirprwy Weinidog am ei datganiad y prynhawn yma a dweud cymaint yr ydym yn croesawu'r camau y mae hi wedi eu cymryd i gefnogi'r gymuned LHDTC+. Mae angen i ni wneud mwy i sicrhau nad dim ond lle diogel i fyw ynddo yw Cymru, ond lle yr ydym yn dathlu amrywiaeth o bob math, felly rwy'n croesawu'r cymorth ariannol y mae Llywodraeth Cymru wedi'i gyhoeddi heddiw, yn enwedig ar gyfer mentrau ar lawr gwlad.

Fel plaid, rydym yn credu'n gryf y dylai pawb yn y Deyrnas Unedig fod yn rhydd i fyw eu bywydau a chyflawni eu potensial, ni waeth beth fo'u rhyw neu eu hunaniaeth rhywedd. Un o'm pryderon mwyaf yw lefel y troseddau casineb a'r cam-drin y mae pobl yn eu hwynebu. Yn ôl adroddiad a gyhoeddwyd gan Galop, roedd wyth o bob 10 ymatebydd wedi profi troseddau casineb gwrth-LHDT+ ac iaith casineb ar-lein yn ystod y pum mlynedd diwethaf. Hefyd, roedd pump o bob 10 ymatebydd wedi eu cam-drin ar-lein 10 gwaith neu fwy. Mae'n rhaid i'r ymddygiad gwarthus hwn ddod i ben. 

Mae'n hanfodol bod Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda'r gymuned LHDTC+ i sicrhau bod Cymru yn parhau i fod yn lle diogel i bawb, ni waeth beth fo'u rhywioldeb neu eu cyfeiriadedd rhywiol. Mae'n destun pryder mawr fod troseddau casineb, er 2017, yn seiliedig ar gyfeiriadedd rhywiol wedi cynyddu gan 13 y cant tra bod troseddau casineb yn erbyn pobl draws wedi mwy na dyblu. Hefyd, mae bron i un o bob pedwar o bobl LHDT wedi profi trosedd neu ddigwyddiad casineb oherwydd eu cyfeiriadedd rhywiol a/neu eu hunaniaeth rhywedd yn ystod y 12 mis diwethaf. Edrychaf ymlaen at weld mwy o gynigion y Gweinidog i fynd i'r afael â throseddau casineb yn arbennig, gan fy mod yn credu y gallem ni fel cenedl ddangos arweiniad gwirioneddol yn y maes hollbwysig hwn.

Yn eich datganiad, fe wnaethoch chi nodi rhai meysydd allweddol i'w cyflawni yn rhan o'r cynllun gweithredu ar gyfer hybu cydraddoldeb LHDTC+ yng Nghymru, ac edrychaf ymlaen at ganlyniadau'r ymarfer ymgynghori ar ôl iddo gael ei gwblhau. Er fy mod i'n croesawu creu'r panel arbenigol LHDTC+ yn ffurfiol i ddwyn y Llywodraeth i gyfrif am gynnydd, byddwn hefyd yn disgwyl i'r Llywodraeth fod yn agored i'r Senedd wrth roi cyfrif am gynnydd hefyd. A wnaiff y Gweinidog ymrwymo i ddadl flynyddol ar gyflawni'r cynllun, er mwyn sicrhau y gall y Senedd gyfan archwilio'r hyn sydd wedi gweithio a sut y mae cynnydd yn cael ei sicrhau? A wnaiff y Gweinidog hefyd gyhoeddi, yn rhan o'r cynllun, gyfres o gerrig milltir allweddol i'w cyrraedd a sut y byddan nhw'n cael eu cyflawni, fel y gall y gymuned LHDTC+ fod yn ffyddiog eich bod yn mynd i'r cyfeiriad iawn? A wnaiff y Gweinidog amlinellu hefyd pa drafodaethau cynnar y mae wedi eu cael gyda'n gwasanaethau cyhoeddus, yn enwedig y GIG a llywodraeth leol, am bwysigrwydd y gweithle? Mae gwahaniaethu yn digwydd mewn gwahanol ffurfiau, ac mae gan y sector cyhoeddus, fel y prif gyflogwr yng Nghymru, ran allweddol i'w chwarae. Diolch.

A gaf i ddiolch i'r Aelod am ei gyfraniadau ac am ei gefnogaeth? Rwy'n credu, wyddoch chi, fod hwn yn faes, fel y dylai fod, y gallwn godi uwchlaw safbwyntiau gwleidyddiaeth plaid yn ei gylch ac ymdrechu gyda'n gilydd i geisio cydraddoldeb, ac i wneud Cymru yn lle diogel i bawb.

Rwy'n falch fy mod wedi gallu cwrdd â chi o'r blaen, gyda'r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol, a siarad am y gwaith, ac rydym yn awyddus iawn i'ch cynnwys o ran bwrw ymlaen â'r cynllun gweithredu LHDTC+, pan fyddwn yn ei gyhoeddi yn yr haf. A byddaf yn sicr yn ystyried y pwyntiau a wnaethoch chi o ran pwysigrwydd y sefydliad hwn, y Senedd hon, wrth fonitro'r cynnydd hwnnw hefyd, ac rwy'n credu ei fod yn sicr yn rhywbeth y gallaf fi a'm cyd-Weinidogion ddod yn ôl ato o ran sut y gallwn wneud hynny mewn gwirionedd. A byddwn yn croesawu parhad hynny'n fawr—swyddogaeth y Senedd, i ddal ein traed at y tân, i sicrhau bod cynlluniau gweithredu yn dod yn gamau gwirioneddol ac yn dechrau gwneud gwahaniaeth i fywydau pobl ac adeiladu ar y gwaith yr ydym eisoes wedi ei wneud. Ac mae'r Aelod yn cyffwrdd â'r realiti anffodus a thrist sef bod gormod o bobl yn dal i wynebu casineb a throseddau casineb dim ond am fod yn nhw eu hunain, am gerdded i lawr y stryd, mynd o gwmpas eu busnes dyddiol, bod yn y gwaith, bod y tu allan i'w cartref. A gwn fod fy nghyd-Weinidog, y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol, yn ei swyddogaeth flaenorol, wedi bod mewn cysylltiad â Llywodraeth y DU o ran yr hyn sy'n cael ei wneud ar lefel y DU i fynd i'r afael â throseddau casineb, a bydd yn sicr yn rhan annatod o'n cynllun gweithredu LHDTC+ ninnau.

Ac roedd y pwynt olaf, mi gredaf, a wnaeth yr Aelod yn ymwneud â'r rhan sydd gan y sector cyhoeddus a gweithleoedd i'w chwarae o ran arwain y ffordd, o ran bod yn lle diogel i bobl, a chredaf fod hyn yn sicr yn swyddogaeth o ran ein cydweithwyr yn yr undebau llafur. A phan fyddwn ni'n sôn am waith teg a dod yn genedl o waith teg, mewn gwirionedd, mae cael bod yn chi eich hunan a theimlo y gallwch chi fod yn chi eich hunan yn y gwaith yn ganolog i hynny. Oherwydd nid yw ddim ond yn ymwneud â, wyddoch chi, os ydych chi yn y gweithle, a'ch bod yn teimlo'n ddiogel, yna gallwch roi llawer mwy ohonoch eich hun i'r gwaith hwnnw, ac nid dim ond ar gyfer eich iechyd a'ch lles, ond o ran cynhyrchu a natur gynhyrchiol y gweithle hwnnw hefyd.  

Wel, mae'n bleser gwirioneddol dilyn y cyhoeddiad hwn gan y Dirprwy Weinidog y prynhawn yma, ac i siarad ar y cyfle cyntaf y mae'r Senedd hon wedi ei chael i drafod cydraddoldeb LHDTQ+ yng Nghymru, ac rwy'n diolch i'r Dirprwy Weinidog am ei datganiad.

Fel llefarydd Plaid Cymru dros gyfiawnder cymdeithasol a chydraddoldebau, rwy'n angerddol dros sicrhau nad ydym fel cenedl byth yn rhoi'r gorau i ymdrechu i wireddu gwir gydraddoldeb LHDTQ+, a'n bod yn rhoi cynwysoldeb wrth galon ein cymdeithas. Mae Plaid Cymru eisiau gweld Cymru lle mae lleisiau LHDTQ+ yn cael eu clywed a'u cadarnhau ym maes addysg, yn y gwaith, yn ein holl gymunedau, ac rydym yn cydsefyll gyda phob unigolyn LHDTQ+ mewn undod. Fe fyddwn yn parhau i frwydro am gynnydd ac am wir gydraddoldeb i gynnal yr hawliau a enillwyd, ac i greu dyfodol gwell i bawb lle mae pawb yn rhydd i fyw fel maen nhw'n dymuno, ac rŷn ni'n croesawu'r gefnogaeth ariannol i Pride Cymru. A bydd Plaid Cymru'n parhau i bwyso i gael yr hawl i ddeddfu ar faterion cydraddoldeb wedi'u datganoli yn llawn, fel y gallwn ni sicrhau y gall y Senedd hon roi diwedd ar ragfarn a chamwahaniaethu.

Mae'n braf gweld bod cymaint o argymhellion wedi'u gosod mas ac yn mynd i fwydo mewn i'r cynllun gweithredu. Felly, hoffwn i holi ychydig o gwestiynau pellach ar hynny. Beth yw amserlen y cynllun gweithredu? A yw'r argymhellion yn mynd i fod yn rhai sy'n para dros un tymor o Lywodraeth, neu ydyn nhw'n edrych tu hwnt i hynny i'r dyfodol o ran y meini prawf a'r cerrig milltir yr oedd Altaf Hussain yn siarad amdanyn nhw? Pa mor aml bydd y Llywodraeth—a dwi'n meddwl bod hyn yn allweddol—yn adrodd ar y cynllun, yn adolygu ac yn diweddaru'r cynllun? Rŷn ni'n gwybod, fel y soniwyd am droseddau ar-lein, fod y mathau o gamwahaniaethu yn datblygu, onid ydyn nhw, ac yn newid o flwyddyn i flwyddyn.

Mae'r argymhellion wedi'u rhannu mewn i feysydd gwahanol, er enghraifft y byd gwaith, maes addysg, iechyd ac yn y blaen. Yn ôl Cymorth i Ferched Cymru, mae 97 y cant o fenywod LHDTQ+ a ymatebodd i holiadur diweddar yn dweud eu bod nhw wedi profi aflonyddu rhywiol yn y gwaith. Os mai dyna yw'r sefyllfa, mae angen trawsnewidiad cyflym, onid oes, yn niwylliant ein gweithleoedd. Felly, sut ydych chi fel Llywodraeth yn mynd i weithredu fel un uned drawslywodraethol er mwyn mynd i'r afael â sefyllfaoedd fel hyn? Hoffwn wybod hefyd pa adnoddau ariannol sydd yn mynd i fod ar gael ar gyfer gweithredu'r cynllun, achos mae'n rhaid, wrth seilwaith, i gynnal yr egwyddorion yma.

Rwy'n croesawu'r nod o geisio datganoli grymoedd mewn perthynas â'r Ddeddf cydnabod rhywedd—rhywbeth mae Plaid Cymru wedi pwyso'n gyson amdano fe. Ydy'r Dirprwy Weinidog, felly, yn cytuno gyda ni fod yna gymaint yn fwy y gallwn ni wneud o ran dileu anghydraddoldeb petawn ni'n datganoli mwy o rymoedd dros gyfiawnder i Gymru? 

Dylai Mis Pride Cymru, wrth gwrs, fod yn achlysur o lawenydd, o lawenydd yn unig, a gobeithio rhyw ddydd mai dyna fydd yr achos, yn darparu cyfle inni ddathlu ein hundod a'n hewyllys i sicrhau cydraddoldeb. Ond, yn anffodus, fel gwnaethoch chi sôn, rhaid wynebu'r anghyfiawnderau sy'n bodoli o hyd ar gyfer pobl LHDTQ+, wrth inni, yn eich geiriau chi, fyfyrio ar yr hyn sydd wedi ei gyflawni hyd yma. Felly, i orffen, pa gynlluniau neu waith sydd ar y gweill mewn ymateb i'r lleisiau gwrth-LHDTQ+ sydd ar gynnydd yma yng Nghymru ac yn rhyngwladol? Diolch.

Diolch. Diolch i chi am y cyfraniad yna—cyfraniad gwirioneddol gynhwysfawr ac angerddol. Rwy'n eich croesawu i'ch swydd, yr ydych mor amlwg yn angerddol drosti, ac edrychaf ymlaen at gael gweithio gyda chi mewn gwirionedd ar y meysydd hyn lle ceir uchelgais a rennir i weld gwir gydraddoldeb a chynhwysiant ledled Cymru. Byddaf yn gwneud fy ngorau i geisio ymdrin â'r holl bwyntiau a chwestiynau a godwyd gennych.

Buom yn siarad unwaith eto am aflonyddu rhywiol yn y gweithle ac, yn sicr, mae angen i ni feithrin diwylliant lle nad oes dim goddefgarwch o hynny, ac mae gwaith wedi'i wneud, ond mae'n amlwg bod mwy o waith i'w wneud o hyd. Ac rwy'n credu bod rhan i'w chwarae ar draws y Llywodraeth o ran sut yr ydym yn defnyddio'r holl ysgogiadau hynny sydd gan Lywodraeth i sicrhau nad neges yn unig yw hon, ond yr hyn sy'n digwydd yn ymarferol. Fel y dywedais mewn ymateb blaenorol, mae rhan i'w chwarae gan y sector cyhoeddus, mae rhan i—. Rydym yn gweld llawer o sefydliadau sydd mewn gwirionedd—. Pe byddech chi wedi dweud wrthyf yn fy arddegau pan oeddwn yn tyfu i fyny y byddai cynifer o sefydliadau corfforaethol yn gyflym iawn yn rhoi baner Pride ar eu proffil Twitter yn ystod Mis Pride a gweiddi o'r uchelfannau, sut y maen nhw'n cefnogi—. Ond mae'n ymwneud mewn gwirionedd â sut mae hynny'n gweithio'n ymarferol yn y gweithle, ac rydym wedi dod ymhell am eu bod yn gwneud hynny, oherwydd ni allech erioed fod wedi dychmygu hynny 20 mlynedd yn ôl. Ond, mewn gwirionedd, mae'n ymwneud â'r hyn sy'n gweithio yn ymarferol. Ac rwy'n credu, mewn gwirionedd, i ni, fel rhan o'r cynllun gweithredu a rhan o'r broses o'i weithredu, sut yr ydym yn defnyddio'r holl ysgogiadau sydd gennym i wneud gwahaniaeth, boed hynny drwy'r sector cyhoeddus yn unig, neu hefyd drwy gyllid y Llywodraeth a'n grantiau cydraddoldeb a chynhwysiant hefyd.

Felly, o ran y cynllun gweithredu LHDTC+, y nod yw ymgynghori arno, lansio ymgynghoriad ym mis Gorffennaf, dros yr haf, ac yna byddwn yn awyddus iawn i weithio mewn partneriaeth i ddatblygu hynny ac i gynnwys sefydliadau yn rhan o hynny hefyd, ac yna efallai dod yn ôl i'r Senedd hon yn dilyn hynny gyda mwy o fanylion o ran yr amserlen a sut y byddem yn gobeithio cyflawni llawer o'r camau gweithredu a amlinellir yn y cynllun hwnnw. Rwy'n credu mai un o'r pethau y gallech chi ei ddweud—mae'n debyg ei fod yn rhywbeth sy'n symudol iawn ac mae'n ymwneud â bod â cherrig milltir a bod â dogfen fyw, sy'n anadlu, sy'n rhywbeth y mae angen i ni ei hailystyried mewn gwirionedd. Rwy'n glir iawn nad yw'n rhywbeth sydd ddim ond yn dweud, 'Dyma ein cynllun gweithredu a nawr rydym yn mynd i'w roi ar y silff draw yn y fan yma ac yna peidio â gwneud dim yn ei gylch.' Mae'n amlwg iawn, mewn gwirionedd, y gallem weld y camau hynny ac y byddem yn gallu eu mesur yn erbyn llwyddiannau a rhannu profiadau bywyd pobl yn rhan o hynny, oherwydd mai profiadau byw luniodd y cynllun hwnnw, ac, mewn gwirionedd, i wybod pa un a ydym yn cael y canlyniadau cywir hynny drwy glywed gan bobl sy'n byw drwy hynny hefyd.

Fe wnaethoch chi sôn am gam-drin ar-lein. Mae'n mynd â chi yn ôl; mae'n debyg y bydd pobl o oedran penodol yn y Siambr yn cofio'r dywediad a ddywedwyd wrthych gan eich mam efallai, 'Bydd ffyn a cherrig yn torri eich esgyrn, ond ni fydd geiriau byth yn eich brifo,' ac nid wyf i'n credu y gallai hynny fod ymhellach o'r gwirionedd. Rwy'n credu bod yn rhaid i ni fod yn ystyriol iawn ac rwy'n credu bod gennym ni sefyllfa o awdurdod, pob un ohonom ni nawr yn y Siambr hon, i ddefnyddio ein safle nid yn unig i dynnu sylw at bethau ond i feddwl cyn i ni drydar, meddwl cyn i ni siarad, ac weithiau gall y geiriau a rhai o'r dadleuon y cyfeiriasoch chi atyn nhw nawr fod yn wenwynig iawn ar Twitter, yn enwedig ar y cyfryngau cymdeithasol. Rwy'n credu ei bod yn gyfrifoldeb ar bob un ohonom ni nid yn unig i dynnu sylw at hynny, ond i feddwl a gweithredu mewn modd caredig yn y ffordd yr ydym yn trin ei gilydd, gyag urddas sylfaenol fel cyd-ddynion.

A minnau'n rhywun o oedran arbennig, cofiaf y ffordd y cafodd Peter Tatchell ei erlid gan y wasg pan safodd yn Bermondsey 40 mlynedd yn ôl, dim ond oherwydd ei ddewisiadau rhywiol, a gobeithio ein bod wedi dod ymhell ers hynny, ond, yn amlwg, mae llawer mwy o waith i'w wneud. Rwy'n siŵr y bydd pobl wrth eu boddau bod Llywodraeth Cymru yn ceisio pwerau i wahardd therapi trosi yng Nghymru, oherwydd dyna un o'r pethau mwyaf gwarthus—i feddwl y gallai pobl gael eu gorfodi i newid eu safbwyntiau a'u dewisiadau rhywiol.

Rwy'n falch iawn bod nifer cynyddol o bobl ifanc, yn fy etholaeth i, yn teimlo'n ddigon hyderus i fynegi eu rhywioldeb fel rhai nad ydynt yn heterorywiol ac eisiau cysylltu â phobl eraill i weithio ar arferion da yn ein hysgolion uwchradd. Fe'm trawyd yn arbennig gan ddyn ifanc 14 oed a gysylltodd â mi, yn gofyn am gyngor ar sut i gymryd rhan mewn gwleidyddiaeth a sut i ymgysylltu ag ysgolion eraill ar arferion da o ran grwpiau LHDT yn yr ysgol. Felly, mae hynny'n wych, ac rwy'n siŵr y bydd yr addysg perthynas a rhywioldeb newydd yn chwarae rhan bwysig iawn o ran sicrhau bod pob ysgol yn fannau lle na wahaniaethir yn erbyn plant am nad yw eu rhieni'n cyfateb i'r ddelwedd bocs siocled Siôn a Siân o deulu.

Croesawaf yn arbennig eich ymagwedd lawr gwlad at y gronfa Pride Cymru gyfan hon, oherwydd mae rhai pobl yn pryderu bod dathliadau Pride wedi dod yn ddigwyddiad sy'n rhy fasnachol, a gefnogir gan gorfforaethau yn hytrach nag yn ymgais i sicrhau bod pob cymuned ledled Cymru yn lleoedd lle gall pobl o ddewisiadau LHDTCRh deimlo mor gyfforddus ag unrhyw un arall â bod yn rhan o'u cymuned. Felly, byddwn yn ddiolchgar am ychydig mwy o wybodaeth ynghylch sut y mae hynny'n mynd i weithio, er mwyn sicrhau ei fod yn cyrraedd pob rhan o Gymru.

Diolch i'r Aelod am ei chyfraniad, ac rwy'n gwybod bod gennych chi hanes profedig yn y gorffennol fel cefnogwr ymroddedig o'r gymuned LHDTC+ a diolch am bopeth yr ydych chi wedi ei wneud. O ran y cwestiwn a ofynnwyd gennych ynghylch Pride, mae Pride wedi newid yn sylweddol yn y 50 mlynedd ers i ni weld gorymdaith gyntaf Pride, ac mae'n bwysig iawn nad yw pobl iau, yn enwedig, yn teimlo eu bod yn cael eu prisio allan o Pride. Ac felly, rwy'n credu—. Ganed Pride, fel y dywedasom, allan o brotest, ac mewn gwirionedd mae'r gefnogaeth i Pride ar lawr gwlad yn ymwneud â chydnabod ei fod yn fudiad i gefnogi cymunedau a chefnogi pobl mewn cymunedau ledled Cymru.

O ran y cyllid ar gyfer cefnogi Prides ledled Cymru, bydd hyn yn rhan o'r cynllun gweithredu LHDTC+ ac yn gysylltiedig â chyllid cydraddoldeb a chynhwysiant yn y dyfodol, a byddwn yn awyddus i siarad â gwahanol sefydliadau a sefydliadau ar lawr gwlad, Prides, i weld beth fyddai'n eu helpu orau o ran gallu bwrw ymlaen â hynny. Oherwydd, fel rhywun—. Rydych chi'n sôn am werth y digwyddiadau hyn mewn cymunedau, ac mae'n wych gweld ein prifddinas yn dathlu Pride, ond rwy'n credu na allwch chi danbrisio'r effaith y mae'n ei gael ar gymunedau llai, cymunedau gwledig, ledled y wlad wrth ddweud wrth bobl bod lle diogel iddyn nhw ac i fod yn gartrefol ynddo. Oherwydd, gan siarad yn bersonol, rwyf wedi bod yn Pride Caerdydd, rwyf wedi bod yn Pride Llundain, Pride Abertawe, a hyd yn oed Pride Doncaster, ond ni wnaeth yr un ohonyn nhw fy ngwneud i mor emosiynol â phan gymerais i ran mewn gorymdaith Pride drwy'r dref lle rwyf i'n byw erbyn hyn, lle yr oeddwn yn arfer mynd ar y bws iddi yn fy arddegau i siopa. Mae'n dref farchnad, yn dref farchnad fach, ar ddiwrnod y farchnad, ac roedd gweld pobl a oedd yn mynd ynghylch eu busnes arferol, yn gwneud eu siopa, yn stopio gyda'u plant i guro dwylo ac ymuno yn rhywbeth na allwn i byth ei ddychmygu, ac rwy'n gwybod na allai llawer o bobl eraill ychwaith, flynyddoedd yn ôl. Ac rwy'n credu bod hynny'n gydnabyddiaeth o ba mor bell yr ydym ni wedi dod ond hefyd i beidio â bod yn hunanfodlon a sylweddoli bod gwaith i'w wneud o hyd, ac mae'r Llywodraeth hon wedi ymrwymo'n llwyr i barhau. 

Hoffwn ddiolch i chi am eich datganiad. Mae'n bwysig iawn ein bod i gyd yn gweithio gyda'n gilydd i gynnal cydraddoldeb, ac efallai eich bod yn gwybod bod Comisiwn y Senedd wedi bod yn falch erioed o fod yn sefydliad enghreifftiol o ran cynhwysiant LHDTC+. Rydym wedi gweithio, ac yn parhau i weithio, gyda'r rhwydwaith LHDTC+, Stonewall Cymru a phartneriaid eraill i ddod yn gyflogwr mwy cynhwysol, gan ddatblygu diwylliant sy'n gwahodd pawb i fod yn wir yn nhw eu hunain. A dyna yw ystyr hyn: pawb yn wir yn nhw eu hunain. Felly, rydym yn falch o'r daith yr ydym wedi ymgymryd â hi i gael ein cydnabod yn un o'r cyflogwyr cynhwysol LHDTC+ gorau yng Nghymru am nifer o flynyddoedd, ac fel y cyflogwr gorau yn y DU yn 2018. Ac rwy'n nodi hyn oherwydd fy mod i'n teimlo yn gryf iawn bod yn rhaid i ni arwain drwy esiampl, ac rwy'n credu bod hynny yn enghraifft o arwain yn y maes hwn.

Fel y dywedasoch eisoes, Dirprwy Weinidog, mae'r wythnos hon yn nodi pen-blwydd terfysgoedd Stonewall yn Efrog Newydd, ar ddiwedd Mis Pride. Felly, o ran symud ymlaen, mae gennym ni ddatganiad, mae gennych chi fwriad. Ai eich bwriad chi yw siarad â chyflogwyr yn y sector preifat a'r sector cyhoeddus i geisio, os hoffech, gopïo ac efelychu'r hyn yr ydym wedi llwyddo i'w gyflawni yn y fan yma gyda chymorth pobl eraill?

Diolch i Joyce Watson am ei chwestiwn a'i gwaith yn y maes hwn hefyd, gydag Aelodau eraill o'r Senedd a Chomisiwn y Senedd hefyd. Rwy'n credu, fel y dywedwch, ei bod yn iawn fod enghraifft wych o ddemocratiaeth yng Nghymru, ein Senedd, Senedd Cymru, yn arwain y ffordd o ran creu gweithleoedd cynhwysol a diogel. Ac rwy'n credu ei fod yn mynd yn ôl at yr hyn a ddywedasom o'r blaen, na allwch danbrisio'r gwahaniaeth y byddai'n ei wneud i unigolion wrth iddyn nhw deimlo y gallant fod yn nhw eu hunain yn eu lle gwaith hefyd.

Gan ddychwelyd at arolwg gan y TUC ychydig flynyddoedd yn ôl, o weithwyr LHDT+ ledled y DU, canfu fod dau o bob pum ymatebydd wedi cael eu haflonyddu neu wedi dioddef gwahaniaethu yn eu herbyn gan gydweithiwr, a dim ond traean a ddywedodd hynny wrth eu cyflogwr. Felly, er nad ydym eisiau i hynny ddigwydd yn y gweithle, dylai pobl deimlo'n abl hefyd, mewn gwirionedd, os oes digwyddiad—. Mae'n gas gennyf ddefnyddio'r term, oherwydd nid cellwair yw e, oherwydd mae rhywbeth sy'n jôc i un unigolyn yn niweidiol i rywun arall, ond mae angen i bobl deimlo, os dywedir rhywbeth, eu bod yn teimlo'n ddigon diogel a chyfforddus i godi'r mater hwnnw gyda'u rheolwr llinell neu'r unigolyn priodol. Ac felly rwy'n credu bod clod yn ddyledus am y gwaith y mae'r Senedd wedi'i wneud ar hynny, ac rwy'n credu ei bod yn iawn ein bod yn rhannu'r enghreifftiau hynny gyda gweithleoedd ac enghreifftiau eraill mewn mannau eraill yng Nghymru o fusnesau sydd wedi gwneud y peth iawn ac sy'n arwain y ffordd, ac, unwaith eto, yn gweithio gyda'n cydweithwyr ar draws y mudiad undebau llafur i sicrhau nad eithriad ydyw, ond y norm. Dyma sut y dylai pob gweithle fod.

Rwy'n croesawu'r datganiad gan y Dirprwy Weinidog heddiw. Daw rhai o'm hatgofion gorau o ddigwyddiadau Pride yng Nghymru. Ni fydd cydgysylltydd Pride a chronfa Pride benodol ddim ond yn gwella'r dathliadau.

Ni allaf gredu bod therapi trosi yn dal i gael ei drafod. Rwy'n cefnogi'n llwyr yr addewid heddiw i wahardd pob agwedd ar therapi trosi yng Nghymru.

Yn ddiweddar, roeddwn yn bresennol yn agoriad swyddogol y busnes Loaded Burgers and Fries yn y Rhondda, sy'n cael ei redeg gan Lauren Bowen, sydd wedi'i henwebu ar gyfer y wobr Entrepreneur Rhagorol yn y Gwobrau Amrywiaeth Cenedlaethol 2021. Ymwelais hefyd ag Ysgol Gyfun Treorci i lofnodi eu wal o wahaniaeth yn ystod Wythnos Amrywiaeth. Roedd yn braf ac yn galonogol bod mewn ysgol sy'n dathlu cynhwysiant. Mae Bethan Howell, athrawes yn yr ysgol, gan siarad am ei phrofiad, wedi helpu nifer o fyfyrwyr LHDTC+ yn yr ysgol. Mae cynhwysiant LHDTC+ yn gwneud gwahaniaeth cadarnhaol yn ein hysgolion. Sut y bydd Llywodraeth Cymru yn annog ysgolion eraill ledled Cymru i fod yn fwy cynhwysol o ran LHDTC+?

A gaf i ddiolch i'r Aelod am ei chwestiwn a thynnu sylw at rywfaint o'r gwaith rhagorol sy'n digwydd mewn ysgolion yn ei hetholaeth ei hun yn y Rhondda, ond hefyd ledled Cymru? Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn siarad am hyn a'i rannu hefyd fel y gallwn ni gefnogi athrawon a sefydliadau mewn mannau eraill, a chyhoeddodd fy nghyd-Aelod Gweinidog y Gymraeg ac Addysg Jeremy Miles yn ddiweddar y byddem ni'n rhoi £100,000 i helpu athrawon i gael yr offer a'r gefnogaeth a'r adnoddau cywir a hyder i addysgu yn y ffordd hon, nid yn unig fel rhan o berthnasoedd ac addysg rhyw, ond o ran y cwricwlwm newydd, felly diolch i'r yr ysgolion hynny am bopeth maen nhw'n ei wneud ac am yr enwebiadau a'r gydnabyddiaeth. A hefyd gwnaethoch chi sôn am Bethan Howell ynghylch popeth y mae hi'n ei wneud, y gwahaniaeth a wnaeth wrth iddi siarad am ei phrofiadau hi—. Oherwydd rwy'n credu, fel yr ydym ni wedi'i ddweud o'r blaen, fod gwelededd yn bwysig, oherwydd ni allwch chi fod yr hyn na allwch chi ei weld, ac mae angen i bobl ifanc gael yr esiamplau da hynny'n wrth dyfu i fyny hefyd.

Diolch i'r Dirprwy Weinidog.