3. Pa drafodaethau y mae'r Prif Weinidog wedi'u cael yn dilyn penderfyniad pwyllgor cynllunio Cyngor Caerdydd i ganiatáu i Lywodraeth y DU arddangos baner yr undeb yn ei safle newydd yn y brifddinas? OQ56781

Llywydd, diolch i Rhys ab Owen am y cwestiwn. Cyngor Caerdydd sy'n gyfrifol am benderfynu ar ganiatâd hysbysebu yn y ddinas. Mae'r penderfyniad yn agored i adolygiad barnwrol ar hyn o bryd. Oherwydd rôl bosib Gweinidogion Cymru mewn penderfyniadau cynllunio, y cyngor dwi wedi ei gael yw: nid yw'n briodol trafod yr achos hwn nac achosion eraill.

Diolch yn fawr am hynny, Brif Weinidog, ac mae Heledd Fychan a fi wedi ysgrifennu llythyr at y Gweinidog yn gofyn am yr opsiynau posib i ddelio â hyn.

Nid wyf i'n mynd i ailadrodd y ddadl am faner yr undeb. Mae'r hyn y mae Llywodraeth y DU yn ei wneud yn ddigywilydd, mae'n amlwg, ac rwy'n credu, fel yr ydych chi wedi ei ddweud o'r blaen, Prif Weinidog, nad yw'n mynd i weithio. Y pwynt technegol yr oeddwn ni'n fwy awyddus i'w wneud fwy. Fel yr ydych chi wedi sôn, mae'r faner wedi ei dosbarthu fel hysbyseb, ac fe wnaeth y swyddog cynllunio, wrth iddo ei chaniatáu, roi enghraifft ohoni ar sgrin LED yng nghanol y ddinas, sydd 44 y cant yn llai na baner yr undeb. Nid yw'r faner wedi ei chodi eto, ond nid oes gennym ni'r hawl i'w galw yn ôl i mewn ac ni chawn apelio yn ei herbyn. Yr unig bobl sy'n cael apelio yn ei herbyn yw'r ymgeiswyr eu hunain, ac, wrth gwrs, ni fydd Llywodraeth y DU yn apelio.

Rwy'n falch o glywed eich bod chi'n edrych ar ddewisiadau eraill, oherwydd fy mhryder i yw'r cynsail y mae hyn yn ei osod, Prif Weinidog. Pwy a ŵyr, efallai y bydd gennym ni fwy o faneri'r undeb yn ymddangos; efallai y cawn ni hysbysebion ar gyfer bwytai bwyd cyflym; gallem ni gael hysbysebion ar gyfer cwmnïau betio yn ymddangos ar ein nendyrau yng nghanol y ddinas. Felly, y pryder sydd gen i, Prif Weinidog, yw'r cynsail y mae hyn yn ei osod. Diolch yn fawr.

Llywydd, wel, mae'n rhaid i mi fod yn ofalus beth yr wyf yn ei ddweud, fel y clywsoch chi yn fy ateb gwreiddiol. Nid wyf i'n gwrthwynebu i faner yr undeb fel y cyfryw; y cwestiwn yw a yw baner undeb 32m o uchder, 8m o led, yn ffordd gymesur o fwrw ymlaen. Rwy'n credu na allaf i wneud fawr yn well, Llywydd, na dyfynnu'r llythyr a ysgrifennwyd gan arweinydd y cyngor. Mae'n bwysig, efallai, dim ond i gofnodi nad penderfyniad a wnaed gan aelodau etholedig o'r cyngor oedd hwn. Yn unol â rheolau sefydlog y cyngor, mater i swyddogion oedd y penderfyniad hwn, ac, yn ôl yr hyn a ddeallaf, mae'r rheolau cynllunio yn golygu mai'r dybiaeth yw bod caniatâd cynllunio yn cael ei roi a bod yn rhaid perswadio'r swyddogion i fynd yn groes i'r dybiaeth honno. Penderfynwyd ganddyn nhw na ddylai'r cais gael ei wrthod ar sail amwynder nac ar sail diogelwch.

Ond dyma'r llythyr a ysgrifennodd arweinydd y cyngor at Ysgrifennydd Gwladol Cymru, a dywedodd na fyddai ymarfer camsyniol o gyflwyno delwedd nawr yn cyflawni fawr ddim ac eithrio creu anghytundeb. Ac rwy'n credu bod hwnnw yn bwynt y dylai Llywodraeth y DU feddwl yn ofalus iawn amdano. Os mai diben eu gweithredoedd yw cryfhau'r undeb, yna mae angen iddyn nhw ofyn iddyn nhw eu hunain pa un a yw jac yr undeb ar y raddfa a'r maint y maen nhw'n ei gynnig yn debygol o gyflawni'r uchelgais hwnnw ai peidio, neu a fydd yn gwneud dim heblaw gyrru mwy o lofnodwyr i ddeiseb Yes Cymru yn gofyn iddo gael ei ailystyried.

Prif Weinidog, rydym ni i gyd yn gwybod na fyddai Rhys ab Owen a'i gyd-Aelodau ar feinciau Plaid Cymru yn codi gwrthwynebiadau o'r fath os mai'r ddraig goch a oedd yn mynd i gael ei chodi yn yr adeilad hwn sy'n perthyn i Lywodraeth y DU. Ond mae'n digwydd bod yn faner yr undeb, sydd, wrth gwrs, yn faner y Deyrnas Unedig, rhywbeth yr wyf i'n falch o fod yn ddinesydd ohoni. A gaf i ofyn i chi pa gamau mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd, os ydym ni eisiau siarad am hysbysebu cyfreithiol, i fynd i'r afael â'r llu o sticeri Yes Cymru ar hyd a lled Cymru, y mae'n ymddangos nad oes unrhyw bryder o gwbl yn cael ei fynegi yn eu cylch gan Aelodau'r blaid sy'n codi'r pryder hwn yn y Senedd heddiw? Mae hyn yn sarhad ar gymunedau lleol; mae hyn yn daflu sbwriel a graffiti o'r radd uchaf ac mae angen mynd i'r afael ag ef.

All e ddim cadw wyneb syth hyd yn oed.

Llywydd, gadewch i mi roi sylw i ran gyntaf cwestiwn Darren Millar, oherwydd rwy'n credu ei fod wedi gwneud pwynt pwysig yn y fan yna. Yn Nhŷ Gwydyr yn Llundain, mae baner Cymru—y ddraig goch—a jac yr undeb ill dau wedi eu codi, baneri o'r un maint, yn yr adeilad hwnnw, a tybed a yw Llywodraeth y DU wedi meddwl am ddyblygu'r ffordd y maen nhw'n gweithredu yn Llundain yn y ffordd y byddan nhw'n gweithredu nawr yng nghanol Caerdydd. Pe bydden nhw'n cyflwyno cais am faner Cymru o'r un maint a graddfa ag sydd ar yr adeilad, wel, dim ond ailadrodd yr hyn y maen nhw eisoes wedi penderfynu ei wneud yn achos Tŷ Gwydyr yn Whitehall fyddai hynny.

O ran bathodynnau Yes Cymru, nid yw'n fater i Lywodraeth Cymru, ac nid wyf i'n credu ei fod wir o fewn cwmpas y cwestiwn fel y'i gofynnwyd yn wreiddiol.