Mae'n annerbyniol, Lywydd, fod llawer o deuluoedd nad yw cyllid cyhoeddus ar gael iddynt hefyd yn byw mewn tlodi eithafol. Byddai newid y meini prawf cymhwysedd ar gyfer prydau ysgol am ddim o dan yr amgylchiadau hyn yn galw am ddiwygio deddfwriaeth sylfaenol. Fodd bynnag, rwy'n annog awdurdodau lleol yn gryf i arfer eu disgresiwn er mwyn caniatáu i blant y teuluoedd hyn elwa o ddarpariaeth prydau ysgol am ddim, ac i hawlio costau gwneud hynny gan Lywodraeth Cymru.

Mae hefyd yn annerbyniol i mi y dylai plentyn neu berson ifanc golli cyfle i wneud gweithgareddau a chael profiadau allgyrsiol oherwydd eu hamgylchiadau personol. Mae ein cynllun mynediad at y grant datblygu disgyblion yn darparu cyllid yn uniongyrchol i'r teuluoedd sydd ei angen fwyaf, i helpu gyda rhai o gostau'r diwrnod ysgol—ymrwymiad yn ein rhaglen lywodraethu ac 'Adnewyddu a diwygio'. Felly, mae'n bleser gennyf gyhoeddi y bydd y cynllun mynediad at y grant datblygu disgyblion yn parhau ar gyfer y flwyddyn ariannol hon. Rwyf wedi cynyddu'r cyllid mynediad at y grant datblygu disgyblion i £10.45 miliwn. Bydd hyn yn ein galluogi i gynnig y grant i flynyddoedd ychwanegol, sef blynyddoedd 1, 5, 8, 9 ac 11, ar gyfradd o £125 y dysgwr.

Mae'r camau hyn yn adeiladu ar y rhai rydym eisoes wedi'u cymryd, ac rwyf am gydnabod gwaith ein partneriaid cyflawni yn cefnogi'r camau allweddol rydym wedi gallu eu cymryd yn ystod y cyfnod hwn. Y llynedd, darparwyd £60 miliwn o gyllid ychwanegol gennym ar gyfer prydau ysgol am ddim, yn seiliedig ar y lwfans wythnosol mwyaf hael yn y DU. Ymatebodd ein hawdurdodau lleol yn gyflym a chydag ymroddiad, gan sicrhau nad oedd y dysgwyr a oedd yn dibynnu fwyaf ar brydau ysgol am ddim yn mynd heb pan nad oeddent yn yr ysgol. Ni oedd y wlad gyntaf yn y DU i warantu cyllid parhaus ar gyfer prydau ysgol am ddim drwy gydol gwyliau'r haf mewn ymateb i'r pandemig, a'r gyntaf i gyhoeddi y byddai'r ddarpariaeth yn parhau tan y Pasg 2021. Gan adeiladu ar hynny, gallaf gadarnhau £23.3 miliwn ychwanegol i sicrhau y bydd darpariaeth prydau ysgol am ddim ar gael yn ystod pob gwyliau ysgol ym mlwyddyn ariannol 2021-22. Rydym wedi dyrannu £477,000 ar gyfer darparu prydau am ddim i fyfyrwyr mewn addysg bellach dros yr haf.

Lywydd, rwy'n deall y bwriadau y tu ôl i alwad y cynnig i ymestyn cymhwysedd i gael prydau ysgol am ddim, ond y cyd-destun rydym yn ceisio gwneud hynny ynddo yw'r gyllideb gyfyngedig a ddarperir i Gymru gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig. Pe bai cymhwysedd i gael prydau ysgol am ddim yn cael ei ymestyn i gynnwys pob disgybl a theulu sy'n derbyn credyd cynhwysol, amcangyfrifwn ar hyn o bryd y byddai tua hanner y disgyblion mewn ysgolion a gynhelir yng Nghymru yn gymwys.

Daeth yn amlwg yn ystod yr etholiad diwethaf nad oedd Plaid Cymru, sy'n cyflwyno'r cynnig heddiw, wedi meddwl yn llawn am yr hyn y byddai eu polisi yn ei olygu i'r grant datblygu disgyblion. Credwn fod hwnnw'n gyllid hanfodol i'n hysgolion, er mwyn helpu i gefnogi ein disgyblion mwyaf difreintiedig. Mae cyswllt rhwng cymhwysedd i gael prydau ysgol am ddim a'r grant datblygu disgyblion. Amcangyfrifwn y gallai'r cyswllt hwn olygu costau ychwanegol o tua £168 miliwn y flwyddyn i'r grant datblygu disgyblion. Fel roedd Jenny Rathbone yn dweud, er mwyn cael dadl gwbl gynhwysfawr, pan fydd pleidiau'n cefnogi gwariant penodol, rwy'n credu ei bod yn bwysig eu bod hefyd yn nodi sut y telir amdano a lle byddai cyllidebau eraill yn cael eu torri, ac yn dweud hynny. Ond rwy'n deall gan Sioned Williams heddiw mai'r ateb i hynny'n rhannol yw nad yw Plaid Cymru bellach yn dadlau y dylai cyllid y grant datblygu disgyblion ddilyn y cymhwysedd i gael prydau ysgol am ddim.

Wedi dweud hynny, hoffwn ddiolch i Blaid Cymru am y cyfle i fynd i'r afael â'r mater pwysig hwn heddiw. Mae ein hadolygiad fel Llywodraeth o'r meini prawf cymhwysedd i gael prydau ysgol am ddim er mwyn sicrhau bod y rhai sydd ei angen fwyaf yn cael y cymorth sydd ei angen arnynt eisoes ar y gweill ac edrychaf ymlaen at roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Senedd y tymor nesaf ac at ymgysylltu â'r rhai yn y Siambr hon a thu hwnt sy'n rhannu'r amcan hwnnw. Diolch, Lywydd.