Part of the debate – Senedd Cymru am 6:55 pm ar 14 Gorffennaf 2021.
Hoffwn ddechrau yn gyntaf drwy ddiolch i Buffy am roi munud i mi yn y ddadl hon, a diolch iddi hefyd am godi'r mater pwysig hwn. Ddirprwy Lywydd, fel gyda llawer o gyflyrau iechyd, gwneir diagnosis anghywir o anhwylder straen wedi trawma ôl-enedigol yn aml. Efallai na chaiff ei gofnodi o gwbl hyd yn oed, neu caiff ei ddiystyru fel rhywbeth y byddwch yn dod drosto neu'n anghofio amdano. Rydym wedi dod yn bell yn y ffordd rydym yn siarad am gyflyrau iechyd meddwl ac yn eu cydnabod a'u trin, yn enwedig yn y Siambr hon, a rhwng yr amser er pan oeddwn yn yr ail Gynulliad a nawr, rydym wedi teithio'n bell o ran siarad yn agored am y pethau hyn. Felly, mae i chi roi eich—. Rwy'n mynd yn emosiynol fy hun. Mae'r ffaith eich bod chi'n rhoi eich profiad bywyd eich hun mor bwysig, Buffy, a gallwn newid polisi wrth i bawb ohonom roi ein profiadau bywyd go iawn fel hyn. Felly, rydym yn siarad dros y bobl sy'n dioddef mewn distawrwydd.
Fel rhywun—. Mae'n ddrwg gennyf, arhoswch eiliad. Fel rhywun sydd wedi profi genedigaeth drawmatig ei hun, ond a oedd yn ddigon ffodus i beidio â chael—. Roedd fy symptomau ar ôl yr enedigaeth yn ffurf ysgafn iawn ar anhwylder straen wedi trawma ôl-enedigol. Roeddwn yn ffodus iawn i gael cefnogaeth ar unwaith, a siaradais amdano'n agored, ac roeddwn yn ddigon ffodus i gael partner yno, sy'n aml yn peri pryder i mi pan soniwn am holl gyfyngiadau COVID a phartneriaid nad ydynt yn bresennol adeg yr enedigaeth, a phethau felly, oherwydd aeth hynny'n bell i gefnogi'r holl deimladau a'r profiad yr euthum drwyddo, oherwydd gallwn siarad amdano gyda rhywun a oedd yn deall beth roeddwn i wedi bod drwyddo. Ond mae siarad am y pethau hyn mor hanfodol bwysig, felly da iawn. Nid oeddwn wedi bwriadu mynd yn emosiynol—nid oeddwn yn meddwl y byddwn i'n mynd yn emosiynol, ond rwy'n meddwl imi wneud hynny am eich bod chi wedi peri i mi fod, ac rwy'n falch eich bod wedi dangos yr emosiwn hwnnw. Nid oes dim i fod â chywilydd ohono, oherwydd mae'n bwysig ein bod yn cyfleu pwysigrwydd hyn, a sut y mae'n effeithio ar bobl nad ydych yn credu y bydd yn effeithio arnynt hyd yn oed.
Felly, mae angen inni gydnabod yr oddeutu 1,000 o achosion o anhwylder straen wedi trawma ôl-enedigol sydd wedi digwydd yng Nghymru bob blwyddyn am yr hyn ydynt, a'u trin a'u rheoli'n briodol. Ochr yn ochr â'r effeithiau uniongyrchol, hyd yn oed ar ôl geni babi iach, gall fod effaith fwy hirdymor hefyd y gallai fod angen inni sicrhau ei bod yn cael y sylw y mae'n ei haeddu. Gall genedigaeth drawmatig, yn enwedig genedigaeth gyntaf, fel y dywedodd Buffy, beri i fenywod beidio â chael mwy o blant, a gall hyd yn oed olygu nad ydynt yn gallu cael mwy o blant yn gorfforol. Os yw'r fenyw honno bob amser wedi breuddwydio am deulu mawr, gall hynny gymell teimladau o alar am y teulu y maent wedi'i golli, rhywbeth a fydd yn aros gyda hwy, ac mae angen cefnogaeth briodol ar gyfer hynny hefyd.
Felly, Ddirprwy Lywydd—mae'n ddrwg gennyf fy mod wedi mynd dros yr amser gyda fy emosiynau—gyda Llywodraeth Cymru yn ymrwymo i wella cyflwr enbyd y ddarpariaeth iechyd meddwl yng Nghymru, byddwn yn eu hannog i sicrhau bod darpariaeth briodol ar gael i fenywod ledled Cymru sy'n aml yn dioddef o'r cyflwr hwn mewn distawrwydd fel y nododd Buffy.