8. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am rôl consortia addysg rhanbarthol? OQ56783

Mae'r consortia rhanbarthol yn chwarae rhan ganolog yn y gwaith o gefnogi ysgolion i wella a chyflwyno'r cwricwlwm newydd, gan gynnwys drwy ddysgu proffesiynol ac ymgysylltu uniongyrchol. Rwy'n cyfarfod â'r consortia yr wythnos hon i drafod y ffordd orau iddynt barhau i gefnogi ysgolion wrth inni adnewyddu a diwygio addysg yng Nghymru.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Yn anffodus, fel y gwyddoch, mae Ein Rhanbarth ar Waith, neu gonsortiwm addysg rhanbarthol ERW, mewn tipyn o lanast. Mae uwch gynghorwyr rhai o'r awdurdodau sy'n aelodau wedi gwneud sylwadau beirniadol iawn yn y wasg am y sefydliad, gyda Chynghorydd Llafur Abertawe, Jennifer Rayner, yn dweud bod gweithio gydag Ein Rhanbarth ar Waith dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf wedi bod yn anodd dros ben, a Chynghorydd Llafur Castell-nedd Port Talbot Rob Jones—yn eich etholaeth eich hun, Weinidog—yn mynd mor bell â dweud,

'Credaf fod mwy a mwy o bobl yn sylweddoli nad yw'r consortia addysg, fel y maent, yn addas at y diben ar gyfer cyflawni gwelliannau addysg ar hyn o bryd.'

I waethygu'r sefyllfa ymhellach, gwyddom bellach fod Castell-nedd Port Talbot wedi tynnu'n ôl o'r consortiwm, ac mae cynghorau sir Gaerfyrddin, sir Benfro ac Abertawe oll wedi cyhoeddi hysbysiadau tynnu'n ôl i nodi eu bwriad i dynnu'n ôl o'r consortiwm hwn hefyd, sy'n golygu bod pedwar o'r chwe chyngor dan sylw naill ai wedi tynnu'n ôl neu'n dweud y byddant yn gwneud hynny.

Felly, a all y Gweinidog roi gwybod i'r Senedd sut y dirywiodd y berthynas rhwng ERW a'r cynghorau sy'n aelodau ohono i'r fath raddau? A yw'r Gweinidog yn cytuno â'i gydweithiwr yng Nghastell-nedd Port Talbot nad yw'r consortia'n addas at y diben ar hyn o bryd? A all roi'r wybodaeth ddiweddaraf i ni ynglŷn ag unrhyw gynlluniau yn y dyfodol ar gyfer consortia rhanbarthol yn yr ardaloedd hyn?

Wel, o ystyried maint yr heriau sy'n wynebu pawb yn y system addysg wrth inni adnewyddu a diwygio ar ôl y pandemig, credaf fod yn rhaid i waith rhanbarthol, cydweithredol a chydgysylltiedig fod yn nodwedd allweddol o'r ffordd rydym yn cefnogi ysgolion ledled Cymru. Credaf fod y math hwnnw o waith yn fwyaf effeithiol pan fydd yn wirfoddol ac yn cael ei ysgogi gan awdurdodau lleol a chanddynt weledigaeth gyffredin a chlir ynghylch ei fanteision; nid dyma'r unig ffordd o'i wneud, ond credaf mai dyma'r ffordd orau o'i wneud. Felly, rwyf am annog hynny, lle bynnag y bo modd, ac annog yr awdurdodau lleol yn rhanbarth ERW, wrth gwrs, i barhau i weithio gyda'i gilydd yn yr ysbryd hwnnw.

Rwy'n amlwg yn ymwybodol o drafodaethau parhaus a newidiadau i weithio'n rhanbarthol yn rhanbarth ERW. Credaf fod egwyddor cydweithredu'n bwysig iawn, a hoffwn weld hynny'n parhau. Bydd fy swyddogion yn parhau i ymgysylltu â phob un o'r chwe awdurdod lleol yn ne-orllewin a chanolbarth Cymru er mwyn deall eu cynlluniau, ac i sicrhau y byddant yn parhau i allu cyflawni ein disgwyliadau, fel Llywodraeth, drwy eu cymorth i ddiwygio addysg.

Diolch i'r Gweinidog.