Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:48 pm ar 14 Medi 2021.
Rwyf i'n sicr yn gwybod beth rwyf i'n ei feddwl, a gofynnais eilwaith i weld a oeddwn i'n gwybod beth rydych chi'n ei feddwl, ac nid wyf i'n gwybod bellach beth ddiawl yr ydych chi'n ei feddwl, Prif Weinidog. Roedd yn gwestiwn digon syml.
Mae'r ddau gwestiwn yr wyf i wedi eu gofyn am basbortau COVID yn dangos yn eglur bod penderfyniadau wedi eu gwneud yma yng Nghymru sy'n wahanol i rannau eraill o'r Deyrnas Unedig, fel sy'n briodol. Rydym ni'n sefyll yma yn Senedd Cymru. Mae gennym ni Lywodraeth Cymru. Mae'n hanfodol bwysig ein bod ni'n cael ymchwiliad annibynnol. Fe wnes i bwyso arnoch chi am hyn cyn toriad yr haf. Cafodd y Senedd gyfle i bleidleisio ar hynny, a daeth y pleidiau llywodraethol at ei gilydd a phleidleisio yn erbyn y cynnig hwnnw, yn anffodus.
Ond, mae'n ffaith bod Llywodraeth yr Alban, dros doriad yr haf, wedi comisiynu ymchwiliad annibynnol. Mae Llywodraeth y DU wedi comisiynu ymchwiliad annibynnol. Mae sefydliadau fel Asthma UK, Sefydliad Prydeinig yr Ysgyfaint, Medics4MaskUpWales a COVID-19 Bereaved Families for Justice Cymru wedi gofyn yn gyhoeddus i'r ymchwiliad annibynnol hwn gael ei gomisiynu yma yng Nghymru.
Mae gennych chi'r grym i wneud hynny, Prif Weinidog. Mae Prif Weinidog yr Alban wedi gwneud hynny. Mae Prif Weinidog y Deyrnas Unedig wedi gwneud hynny. A wnewch chi fyfyrio yn awr heddiw ar y sefyllfa honno, a rhoi'r sicrwydd i Senedd Cymru y byddwch chi'n comisiynu ymchwiliad cyhoeddus annibynnol i Gymru a all ymchwilio i'r union faterion y mae Gweinidogion eich Llywodraeth wedi bod yn gwneud penderfyniadau yn eu cylch, fel y gallwn ni gael y craffu hwnnw ac y gallwn ni gael yr eglurder hwnnw yma yng Nghymru, ac yn y pen draw cael sylw i'r llwyddiannau, ond hefyd deall ble cafwyd y methiannau?