4. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am wrandawiadau cyn penodi ar gyfer penodiadau cyhoeddus? OQ56845

Diolch i'r Aelod am y cwestiwn. Yn 2019, cytunodd y Prif Weinidog a'r Llywydd y byddai rhai penodiadau cyhoeddus pwysig i swyddi cadeiryddion yn cynnwys gwrandawiad cyn craffu, a fyddai'n cael ei gynnal gan bwyllgor pwnc perthnasol o'r Senedd. Mae'r weithdrefn hon wedi'i rhoi ar waith i wella ymhellach y gwaith o graffu ar y broses o wneud penodiadau cyhoeddus, yn ogystal â thryloywder y broses honno.

Mae'r strategaeth amrywiaeth a chynhwysiant ar gyfer penodiadau cyhoeddus yng Nghymru yn amlinellu y bydd Llywodraeth Cymru yn datblygu canllawiau ar gyfer cynnal gwrandawiadau cyn penodi. Y rhesymeg, yn gwbl briodol yn fy marn i, yw sicrhau bod y broses recriwtio mor dryloyw a chadarn â phosibl. Rhwng 2018 a heddiw, cafwyd 296 o benodiadau cyhoeddus yng Nghymru, gyda 30 ohonynt yn gadeiryddion. Mae'r adran ymchwil yn fy hysbysu mai dim ond tri a gafodd wrandawiadau cyn penodi yn ystod y cyfnod hwn. Deallaf mai addewid maniffesto arweinyddiaeth y Prif Weinidog yn 2018 oedd cyflwyno gwrandawiadau cyn penodi fel mater o drefn. Rwy'n siŵr y bydd y Gweinidog yn cytuno bod tri gwrandawiad allan o 296 o benodiadau cyhoeddus yn siomedig ac nad yw'n cynrychioli'r lefel o dryloywder yr ymrwymodd y Prif Weinidog iddi. O ystyried y tair blynedd a gafodd y Llywodraeth i sefydlu gwrandawiadau cyn penodi fel mater o drefn, a all y Gweinidog gadarnhau i'r Siambr yn awr pa benodiadau cyhoeddus a fydd yn ddarostyngedig i wrandawiadau cyn penodi? Diolch.

Rhaid imi ddweud, Lywydd, rwy'n nodi ysfa i geisio dod o hyd i rywbeth i gweryla yn ei gylch. Nid testun cweryl mo hyn, ond newyddion da. Yn 2019, cytunodd y Llywydd a'r Prif Weinidog—mae hwn hefyd yn gyfrifoldeb seneddol. Mae gwrandawiadau cyn penodi bellach ar gael wrth gwrs, ac wedi'u cynnal er mwyn penodi cadeirydd i gorff pwysig, er mwyn sicrhau bod modd bod yn dryloyw. Credaf efallai ei bod hi'n bwysig i bwyllgorau sydd wedi bod yn rhan o'r gwrandawiadau cyn penodi hynny allu rhannu eu profiad, oherwydd mae wedi bod yn werthfawr iawn. Rhaid i'r pwyllgor gyhoeddi adroddiad o fewn 48 awr i'r gwrandawiad, i nodi ei farn ar addasrwydd yr ymgeisydd. Ond hefyd, mae hyn yn ymwneud â gwella—ac rwy'n ddiolchgar am eich sylw'n cefnogi'r rhaglen amrywiaeth a chynhwysiant—amrywiaeth arweinwyr cyhoeddus yng Nghymru. Mae cynnal gwrandawiadau cyn penodi yn bwysig ac mae'n rhoi sicrwydd i bobl nad—rwyf wedi sôn am bwysigion—yw'r penodiadau hyn, ac nid swyddi i'r hogiau ydynt ychwaith.