Diolch i'r Ceidwadwyr am gyflwyno'r ddadl hon heddiw. Fel y gŵyr Aelodau a oedd yn bresennol yn y Senedd ddiwethaf, anaml iawn y byddwn yn siarad mewn dadleuon iechyd. Yn ffodus, am y tro cyntaf ers imi gael fy ethol, mae gennym Weinidog iechyd yr wyf yn hyderus y bydd yn mynd i'r afael â'r problemau.

Rwyf hefyd yn cydnabod gwaith caled ac ymroddiad staff ambiwlans Cymru mewn amgylchiadau heriol tu hwnt. Rwyf hefyd yn derbyn y pwysau aruthrol sydd ar wasanaeth ambiwlans Cymru, gydag amseroedd trosglwyddo gofal cynyddol. Fel llawer o Aelodau, mae perthnasau dig wedi cysylltu â mi ynglŷn ag achosion lle methodd ambiwlansys ymateb. Dywedwyd wrth un etholwr yr amheuid ei fod wedi cael trawiad ar y galon i gael tacsi. Cafodd etholwr arall, mewn cwis tafarn, yr hyn yr amheuid ei bod yn strôc. Nid oedd ambiwlans ar gael; aeth perchennog y dafarn ag ef i'r adran ddamweiniau ac achosion brys. Hynny yw, ai lwc ddrwg yw hi mai'r ddau ddarparwr iechyd sydd wedi darparu'r gwasanaeth gwaethaf dros nifer o flynyddoedd yw gwasanaeth ambiwlans Cymru a Betsi Cadwaladr, sef y ddau ddarparwr uniongyrchol mwyaf yn ddaearyddol?

Bydd darparu mwy o ambiwlansys neu gael y fyddin i gyfrannu, fel y cynigiwyd, yn cynyddu nifer y cleifion sy'n aros y tu allan. Hynny yw, mae gennych bum ambiwlans arall wedyn, mae gennych bum ambiwlans arall yn aros y tu allan. Y dagfa weladwy yn y system yw'r adran ddamweiniau ac achosion brys, a symptom o hyn yw'r ambiwlansys sy'n ciwio y tu allan, nid yr achos.

Mae gormod o bobl yn mynd i adrannau damweiniau ac achosion brys pan nad yw eu hangen meddygol yn ddamwain nac yn argyfwng. Pam y gwnânt hynny? Oherwydd mai dyma'r unig le y gallwch warantu y byddwch yn gweld meddyg. Felly, ar ôl sawl diwrnod o fethu gweld eu meddyg teulu, mae cleifion yn mynd i'r adran ddamweiniau ac achosion brys i aros mewn ciw hir, ond fe wyddant y bydd meddyg yn eu gweld ar ben draw'r ciw hir hwnnw. Hefyd, mae meddygon mewn adrannau damweiniau ac achosion brys yn wrth risg, ac yn hytrach nag anfon cleifion adref a dweud wrthynt am ofyn am gymorth meddygol os byddant yn gwaethygu, maent yn eu cadw i mewn i gadw llygad arnynt am 24 awr. Un o'r problemau gyda gwelyau'n cael eu defnyddio yw bod pobl yn cael eu cadw i mewn, er mwyn cadw llygad arnynt cyn eu rhyddhau. Faint o gleifion sydd wedi treulio 24 awr yn yr ysbyty dan oruchwyliaeth cyn cael eu hanfon adref?

Un cynnig a roddais yn breifat i'r Gweinidog yn flaenorol yw bod meddygon teulu y tu allan i oriau ym mhob adran ddamweiniau ac achosion brys i helpu—