'dull dewr a blaengar o lunio polisïau a meddwl yn hirdymor sy’n rhoi amrywiaeth, yr economi lesiant, mynd i’r afael ag allyriadau a cholli bioamrywiaeth, a dysgu gydol oes ar flaen ein meddyliau.'

Ar fater comisiynydd cenedlaethau'r dyfodol, rwy'n ymwybodol o waith ei swyddfa, mewn partneriaeth â'r felin drafod Autonomy, sy'n ymwneud ag wythnos pedwar diwrnod ac incwm sylfaenol cyffredinol yng Nghymru. Byddai'n addysgiadol ac yn hanfodol gweld yr adroddiadau llawn fel y gallant helpu i lunio'r ddadl o amgylch y syniadau blaengar hyn. Byddai'n dda cael unrhyw ddiweddariadau gan y Llywodraeth ar yr adroddiadau hynny heddiw.

Bydd llawer ohonom wedi bod mewn swyddi lle cawsom brofiad o fod wedi ein gorweithio. Os ydych chi'n ddigon ffodus i beidio â bod wedi profi hynny, mae'n debygol iawn eich bod yn adnabod rhywun sydd wedi profi hynny. Mae ystadegau Llywodraeth y DU o 2019-20 yn dangos bod mwy na hanner yr afiechyd sy'n gysylltiedig â gwaith y flwyddyn honno'n deillio o straen, iselder neu orbryder yn gysylltiedig â gwaith. Mae ein model gweithio presennol yn achosi niwed di-ben-draw i weithwyr, felly gallai wythnos waith fyrrach helpu i leihau lefelau gorweithio a straen. Mae wythnos waith pedwar diwrnod yn rhan o'r ateb i'r broblem a achosir gan straen bywyd modern. Bydd yn gwella lles meddyliol, gan y bydd yn caniatáu mwy o amser rhydd i bobl ymlacio.

Rwy'n llefarydd Plaid Cymru ar gymunedau, ac rwy'n gyffrous ynglŷn â'r effaith bosibl y byddai wythnos waith pedwar diwrnod yn ei chael ar gymunedau ledled Cymru, gan y byddai'n cynyddu'r cyfleoedd ar gyfer gwirfoddoli. Byddai'n gwella lles meddyliol, iechyd corfforol a'r ffordd y mae pobl yn edrych ar eu bywydau. Gwyddom hyn o'r treialon yn Utah, a ddangosodd lefelau uwch o wirfoddoli ar ôl arbrawf 12 mis. Mae hyn yn ategu'r syniad fod llawer o'n gweithwyr am fod yn rhan o'r broses o drawsnewid cymdeithas er gwell, os cânt y cyfle.

Er mwyn sicrhau'r enillion niferus hyn i bobl mewn cymdeithas, mae angen inni sicrhau bod rhai egwyddorion a pholisïau ar waith. Ni ddylid colli cyflog, yn bennaf oll. Dylid darparu mannau gwyrdd, yn enwedig mewn ardaloedd difreintiedig, ac mae Gwern y Domen yn nalgylch Caerffili yn dod i'r meddwl fel lle y dylem ei warchod. Dylid cael mwy o arian ar gyfer theatrau a'r celfyddydau i annog cyfranogiad y cyhoedd, a dylem ehangu llyfrgelloedd, canolfannau cymunedol a meysydd chwaraeon i gynnig mwy o weithgareddau di-garbon mewn cymunedau lleol. Dylid cael mwy o gefnogaeth i bosibiliadau addysg a hyfforddiant i oedolion fel y gellir eu cyfuno â mwy o amser rhydd i hybu sgiliau.