Am dros ganrif, roedd glo Cymru'n pweru'r byd. O Drehafod hyd at Faerdy, Trebanog draw i Dreherbert, gweithiodd dynion a menywod eu bysedd at yr asgwrn i wneud y wlad hon yn gyfoethog. Rydym yn falch o'r cyfraniad a wnaeth ein cyndadau yn y Rhondda, ochr yn ochr â'n cymdogion, fel rhan o ardal ehangach meysydd glo de Cymru. Mae hyn yn gwbl groes i Lywodraethau Torïaidd olynol y DU, sydd dro ar ôl tro wedi gwneud penderfyniadau gwleidyddol ymwybodol, bwriadol sydd wedi—ac sy'n dal i—effeithio'n sylweddol ar fywydau fy etholwyr yn Rhondda.

Y llynedd, gwelsom olygfeydd brawychus yn Nhylorstown a Wattstown, gyda thirlithriadau mewn hen domenni glo. Mae'n amlwg nad yw'r amddiffynfeydd a roddwyd ar waith cyn newid hinsawdd yn mynd i fod yn ddigon da ar gyfer y dyfodol. Heb ymyrraeth ystyrlon, byddwn yn gweld hyn yn digwydd i domenni glo eraill ledled Cymru, gan roi ein cymunedau mewn perygl. Rwy'n gwybod bod Llywodraeth Cymru wedi dod o hyd i arian dros y tymor byr hwn i unioni'r broblem hon, ac mae cynlluniau uchelgeisiol ar waith i fod â Deddf diogelwch tomenni glo i Gymru ar y llyfr statud. Ond mae angen rhaglen liniaru, adfer ac addasu at ddibenion gwahanol hirdymor arnom wedi'i chydweithredu gyda Llywodraeth y DU i fynd i'r afael â'r mater hwn.

Dylai hyn, mae'n siŵr, fod yn her a rennir. Mae pedwar deg y cant o holl domenni glo'r DU wedi'u lleoli yng Nghymru. Mae'n rhwystredig ein bod wedi gorfod ymladd y Llywodraeth Dorïaidd bob cam o'r ffordd i gael yr arian yr ydym ei angen ac yn ei haeddu, ond nid yw'n syndod. Nid oes ond angen i ni wrando ar y datganiadau a wnaed gan y Prif Weinidog a Gweinidog yr Economi yn gynharach heddiw i wybod bod Cymru'n rhy aml yn ôl-ystyriaeth i'r Llywodraeth Dorïaidd. Mae'r adolygiad o wariant yn rhoi cyfle i Lywodraeth y DU unioni hyn. Rwy'n annog fy nghyd-Aelodau ar draws y Siambr heddiw i gefnogi'r cynnig gwreiddiol i sicrhau ein bod o'r diwedd yn gweld camau cadarnhaol, nid geiriau yn unig, gan Lywodraeth y DU.