8. Dadl Fer: Cyflawni'r weledigaeth: Codi'r gwastad yn y Cymoedd

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:32 pm ar 13 Hydref 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 5:32, 13 Hydref 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch, Ddirprwy Lywydd. A gaf fi ddechrau drwy ddiolch i Alun Davies am gyflwyno'r ddadl hon heddiw? Mae'n drafodaeth wirioneddol ddiddorol ac amserol mewn nifer o ffyrdd. Hoffwn ddiolch i'r ddau Aelod am eu cyfraniadau meddylgar. Bydd y rhan fwyaf o fy sylwadau'n ymwneud ag ardal Blaenau'r Cymoedd wrth gwrs, am mai o'r fan honno y daw Alun Davies, fel y mae'n ein hatgoffa'n rheolaidd, ac mae wedi bod yn bleser ei glywed yn sôn am yr hanes hir pan wyf wedi bod ym Mlaenau Gwent, yn ogystal ag i lawr yma.

Ond byddwn yn dweud wrth Tom Giffard a'i gyfraniad, os ydym yn mynd i geisio cael system lle gallwn gyfeirio buddsoddiad yn fwriadol tuag at ardaloedd llai breintiedig, mae heriau gwirioneddol yn y dull o weithredu sy'n deillio, nid yn unig o godi'r gwastad, ond o reoli cymorthdaliadau a'r Bil Rheoli Cymorthdaliadau sy'n mynd drwy Senedd y DU, y bydd gan yr Aelodau yma ddiddordeb ynddo. Oherwydd os bydd hwnnw'n mynd rhagddo ar y sail bresennol, mae'n ei gwneud yn llawer iawn anos buddsoddi yn yr ardaloedd llai breintiedig hynny. Yn hytrach na gweld proses lle mae'n haws ac yn fwy deniadol i fuddsoddi yn yr ardaloedd lleiaf cefnog hynny, bydd yn anos fyth ei wneud. Mae'n rhan o'r her a welwn, her y cyfeiriodd Alun Davies ati, am label cyffredinol 'codi'r gwastad' nad oes neb yn mynd i anghytuno ag ef yn ei hanfod, ac eto realiti'r dewisiadau polisi sy'n cael eu gwneud. Byddaf yn sôn rhagor yn nes ymlaen am godi'r gwastad.

Y gwir amdani yw bod llawer o'r gwaith a wnaethom i gefnogi Blaenau'r Cymoedd yn arbennig wedi bod yn bosibl o ganlyniad i waith Llywodraeth Cymru a phartneriaid yn y trydydd sector, addysg uwch, y sector preifat a'r sector gwirfoddol wrth gwrs, i ddarparu cronfeydd strwythurol Ewropeaidd. Mae wedi gwneud gwahaniaeth gwirioneddol. I roi hynny yn ei gyd-destun, mae rhaglenni ariannu presennol yr UE wedi helpu i greu 3,600 o swyddi ac wedi cefnogi mwy na 2,000 o fusnesau ac wedi helpu bron i 9,000 o bobl i gael gwaith, yn ardal Blaenau'r Cymoedd yn unig.

Oherwydd y llwyddiant hwn treuliasom gryn dipyn o amser yn cynllunio fframwaith, gyda phartneriaid allweddol yng Nghymru, ar gyfer buddsoddi yn seiliedig ar dystiolaeth a chytundeb, gyda blaenoriaethau clir i Gymru. Dyma sut y mae dull Tîm Cymru yn edrych, ac rydym yn bwriadu adeiladu ar hynny a'r gwaith a wnawn yn awr, ynghyd â gwaith y mae'r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yn ei wneud, felly ceir cyfryngwr diduedd i edrych ar y dystiolaeth ryngwladol o ran sut y gallwn weithredu datblygu economaidd rhanbarthol yn llwyddiannus.