Ac felly'r eitem nesaf y prynhawn yma yw'r datganiad a chyhoeddiad busnes, a dwi'n galw ar y Trefnydd i wneud y datganiad hwnnw, Lesley Griffiths.

Diolch, Llywydd. Nid oes unrhyw newidiadau i fusnes y Cyfarfod Llawn yr wythnos hon. Mae'r busnes drafft ar gyfer y tair wythnos nesaf wedi'i nodi ar y datganiad a'r cyhoeddiad busnes, sydd i'w weld ymhlith papurau'r cyfarfod, sydd ar gael i'r Aelodau'n electronig.

Trefnydd, a gaf i alw am ddatganiad brys gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol o ran y stori a gafodd ei hadrodd yn ddiweddar ynghylch Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr? Gwnaeth adroddiadau a ddaeth i'r amlwg yn ystod y dyddiau diwethaf awgrymu bod barnwr wedi darganfod bod bwrdd iechyd Besti Cadwaladr yn ceisio dileu ei enw mewn adroddiad, a oedd yn cyfeirio at ofal gwael iawn, gofal esgeulus, am unigolyn yn Ysbyty Glan Clwyd. Dywedodd y barnwr fod diffyg sylweddol o ran diwallu anghenion y claf, eu cydnabod a'u nodi, ac eto roedd bwrdd iechyd Besti Cadwaladr yn ceisio cuddio ei hun o'r disgrifiad hwnnw o ddigwyddiadau. Yn amlwg, mae hyn yn annerbyniol. Mae'n awgrymu nad yw'r bwrdd iechyd eisiau bod yn dryloyw nac yn atebol am ei weithredoedd, ac, yn fy marn i, mae gwir angen i ni weld nawr newid diwylliant yn y sefydliad hwnnw. Roeddwn i'n obeithiol iawn bod rhywfaint o newid diwylliant wedi bod yn ystod y blynyddoedd diwethaf, ond mae hyn yn awgrymu bod llawer o'r un hen broblemau ym mwrdd iechyd Besti Cadwaladr yn dal yno. A gaf i ofyn am ddatganiad brys gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ar y mater penodol hwn, ac, yn ehangach, ar y cynnydd y mae'r bwrdd iechyd yn ei wneud, ar ôl iddo gael ei dynnu'n ôl o fesurau arbennig cyn yr etholiadau?

Diolch. Nid wyf i'n gyfarwydd â'r stori yr ydych chi'n cyfeirio ati, ond yr wyf i'n sicr yn credu bod newid diwylliant wedi bod—ac mae'n fwrdd iechyd yr wyf i'n ei adnabod yn dda iawn fy hun—oherwydd, fel yr ydych chi'n ei ddweud, monitro mesurau arbennig, ac ati. Ac mae'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau'n rheolaidd o ran sut y mae'r monitro hwnnw'n mynd rhagddo nawr. Os yw wedi cael unrhyw gysylltiad â'r bwrdd iechyd ynglŷn â'r stori yr ydych chi'n cyfeirio ati, rwy'n siŵr y byddai'n hapus iawn i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau.FootnoteLink

Gwybodaeth ychwanegol at y Cyfarfod Llawn (Saesneg yn unig)

Hoffwn i ofyn am ddau ddatganiad. Mae'r cyntaf ar ddefnyddio canabis meddyginiaethol. Yn y Senedd ddiwethaf, gwnaethom ni drafod darparu canabis meddyginiaethol, a chafodd lawer o gefnogaeth drawsbleidiol. Mae tystiolaeth y gallai rhai cynhyrchion canabis meddyginiaethol fod yn ddefnyddiol wrth drin epilepsi, sglerosis ymledol, symptomau sy'n gysylltiedig â chanser a thriniaethau canser, yn ogystal â phoen. Rwy'n gofyn am ddatganiad gan Lywodraeth Cymru ar ragnodi a defnyddio canabis meddyginiaethol yng Nghymru.

Yr ail ddatganiad yr wyf i'n gofyn amdano yw'r wybodaeth ddiweddaraf o ran y ddarpariaeth tai cydweithredol yng Nghymru. Er mai'r model tai cydweithredol yw un o'r dulliau mwy poblogaidd o ddarparu tai mewn llawer o leoedd yn y byd, fel Canada, Efrog Newydd a Sgandinafia, nid felly yng Nghymru na gweddill y Deyrnas Unedig. A gawn ni ddatganiad gan Lywodraeth Cymru ynghylch cynlluniau i gynyddu nifer yr unedau tai cydweithredol?

Diolch. O ran eich ail bwynt, ynghylch tai cydweithredol, rwy'n ymwybodol iawn, fel yr wyf i'n siŵr y bod yr Aelod hefyd, fod y Gweinidog Newid Hinsawdd, sy'n gyfrifol am dai, yn awyddus iawn i ganolbwyntio ar dai cydweithredol. Rwy'n gwybod ei bod hi'n credu'n llwyr y dylai egwyddorion cydweithredol fod yn flaenoriaeth, ac mae'n rhaid canolbwyntio, o ran y sector tai, ar ymgorffori'r egwyddorion craidd hynny. Ac rwy'n gwybod ei bod hi'n cefnogi datblygu tai dan arweiniad y gymuned ymhellach, lle mae partner landlord cymdeithasol cofrestredig, drwy ein grant tai cymdeithasol. Rydym ni hefyd wedi ariannu Canolfan Cydweithredol Cymru i gynllunio'r ddarpariaeth y mae ei hangen ar grwpiau cymorth o ran ein hanghenion tai, ac, rwy'n credu, bod tua 50 o grwpiau cymunedol nawr sy'n ymwneud â Chymunedau'n Creu Cartrefi, a bydd y cymorth hwnnw'n parhau. Rwy'n gwybod ei bod hi wedi rhoi adnoddau ariannol eraill i mewn i hynny, ar y cyd â Sefydliad Nationwide.

O ran eich cwestiwn cyntaf, ynghylch canabis meddyginiaethol, fel y gwyddoch chi, mae'n cael ei reoleiddio o dan Ddeddf Camddefnyddio Cyffuriau 1971, ac, felly, mae'n fater a gedwir yn ôl i Lywodraeth y DU. Ond, wrth gwrs, mae cael mynediad at feddyginiaeth a'i ariannu yn fater sydd wedi'i ddatganoli, ac, felly, y gweinyddiaethau datganoledig sy'n gyfrifol am ariannu presgripsiynau'r GIG. Mae’r Sefydliad Cenedlaethol dros Ragoriaeth mewn Iechyd a Gofal wedi cynhyrchu canllawiau ar gyfer sefyllfaoedd pryd y gall tystiolaeth gefnogi'r defnydd o ganabis meddyginiaethol, ond rydym ni'n ymwybodol bod angen rhagor o ymchwil i gadarnhau effeithiolrwydd, oherwydd mae astudiaethau hyd yma wedi bod yn fach iawn ar y cyfan, neu fod ganddyn nhw ddiffygion yn eu methodoleg. Felly, rwy'n credu, hyd nes bydd treialon clinigol wedi'u cwblhau, y dylai rhagnodi fod yn unol â chanllawiau sy'n seiliedig ar dystiolaeth.

Trefnydd, a gaf i ofyn am ddatganiad brys gan y Gweinidog Newid Hinsawdd ar ganllawiau ffosffad CNC, sydd, trwy amryfusedd, wedi creu tagfeydd yn y system gynllunio, yn fy etholaeth i a ledled rhannau o Gymru? Mae llygredd dŵr yn fater y mae angen ymdrin ag ef, ac ni fyddai neb yn gwadu hynny, fodd bynnag, yr hyn a welsom gan CNC yw eu bod nhw wedi nodi problem, ond wedi methu â dod o hyd i ateb rhesymegol i ymdrin â'r broblem. Rwy'n gwybod mai eich ymateb chi fydd dweud bod gan y Gweinidog fwrdd polisi yn ystyried hynny. Ond, gyda phob dyledus barch, mae'r ddarpariaeth i ddod o hyd i ateb yn rhy araf o lawer. Ym Mhowys, mae gennym ni 3,700 o aelwydydd ar restr aros tai'r awdurdod lleol yn unig, ac rydym ni'n gweld datblygu cartrefi cymdeithasol a fforddiadwy yn cael ei atal. Felly, a wnewch chi ofyn i'r Gweinidog wneud datganiad ar y mater hwn, ac amlinellu pa gynnydd sydd wedi'i wneud hyd yma a beth yw'r camau nesaf ar gyfer symud y broses gynllunio eto er budd ein heconomi a'n trigolion? Diolch, Llywydd.

Wel, fel y gwnaethoch chi ei ddweud yn ddigon cywir, mae hwn yn ddarn parhaus o waith ar hyn o bryd. Byddai'n anghywir achub y blaen ar unrhyw argymhellion sy'n dod i'r Gweinidog. Ond yn amlwg, wrth i'r broses honno fynd yn ei blaen, bydd hi'n rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau ar yr adeg fwyaf priodol.

Trefnydd, a gaf i alw ar y Gweinidog Newid Hinsawdd i wneud datganiad ynghylch polisi llifogydd Llywodraeth Cymru, os gwelwch yn dda? Yn ystod gaeaf 2020-21, dioddefodd glannau'r cei yng Nghaerfyrddin lifogydd dair gwaith mewn llai na naw wythnos. Ar ôl i mi gwrdd â'r busnesau a pherchnogion eiddo ar y cei, mae'n glir eu bod yn parhau i boeni am lifogydd yn afon Tywi a glannau'r cei yn y dyfodol. Mae Cyfoeth Naturiol Cymru wedi dweud nad oes modd iddyn nhw helpu, gan fod polisi Llywodraeth Cymru yn blaenoriaethu adeiladau preswyl dros rhai busnes o ran amddiffyn rhag llifogydd. Mae hyn wedi cael ei ddisgrifio fel rhwystr llwyr o ran cael unrhyw amddiffyniad rhag llifogydd i ochr y cei a diogelu'r busnesau hyn. Felly, a wnaiff y Gweinidog Newid Hinsawdd wneud datganiad o ran polisi llifogydd Llywodraeth Cymru, ac a fydd yr anghydbwysedd yn erbyn busnes yn parhau? Diolch.

Mae Llywodraeth Cymru wedi ei gwneud yn glir iawn bob amser mai ein blaenoriaeth, o ran polisi llifogydd, rheoli llifogydd, ariannu llifogydd, yw diogelu cymaint o fywydau â phosibl a chymaint o gartrefi â phosibl, ac yna mae busnesau'n dod o fewn y meini prawf hynny. Ar ôl bod yn gyfrifol am lifogydd yn ystod tymor blaenorol y Llywodraeth, gwn i fod ein polisi llifogydd mor gyfredol ag y gall fod, ond mae'n cael ei ystyried yn barhaus. Yn amlwg, mae angen i ni weithio'n agos iawn gyda CNC, a byddwch chi'n ymwybodol o'r cynlluniau rheoli llifogydd sydd gennym ni yn Llywodraeth Cymru. Rydym ni wedi rhoi cyllid sylweddol—miliynau a miliynau o bunnau—yn ein cynllun llifogydd i ddiogelu cynifer o fywydau, cartrefi a busnesau â phosibl.

Gweinidog, mae cyhoeddiad Llywodraeth y DU ar ariannu gofal cymdeithasol yn y dyfodol yn golygu mwy o arian i Gymru er mwyn sicrhau ein bod ni'n ymdrin â her cyllid cynaliadwy a thâl ac amodau staff. A gaf i ofyn am ddatganiad gan y Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol, i'w gyhoeddi ar ôl y toriad, er mwyn i'r Llywodraeth amlinellu'r hyn y mae'n ei gynnig nawr i Gymru? Diolch.

Diolch. Wel, mae ariannu gofal cymdeithasol yn rhywbeth sydd ar frig y rhan fwyaf o agendâu llywodraethau, ac mae'n rhywbeth yr ydym ni'n sicr yn ei ystyried, fel Llywodraeth. Ni fyddwn i'n cytuno â chi ynghylch y ffordd y mae Llywodraeth y DU wedi ei ariannu. Nid ydym ni’n credu mai dyna'r ffordd gywir o'i wneud, ond mae'n rhywbeth y mae'n rhaid i ni ei ystyried yn ofalus iawn. Fel y gwyddoch chi, rydym ni nawr yn dod i'r adolygiad cynhwysfawr o wariant, a thymor y gyllideb a'r gyllideb ddrafft, felly rwy'n siŵr y bydd digon o gyfle i holi'r Gweinidog cyllid.

Yn olaf, Laura Jones.

Diolch, Llywydd. Trefnydd, a gaf i ofyn am ddatganiad brys gan Weinidog y Gymraeg ac Addysg, os gwelwch chi'n dda? Mae Ysgol Uwchradd Llanwern yng Nghasnewydd wedi ei gorfodi i anfon eu grŵp blwyddyn 9 cyfan adref oherwydd cafodd nifer o staff brawf cadarnhaol o COVID a bu'n rhaid iddyn nhw hunanynysu, ac mae prinder staff i gyflenwi. Yn anffodus, mae hyn yn fater sy'n ailadrodd yn fynych ledled Cymru erbyn hyn. Mae'r undebau, Cymdeithas Genedlaethol y Prifathrawon a minnau wedi codi pryderon gyda'r Gweinidog yn flaenorol, a byddwn i'n ddiolchgar pe gallech chi gymeradwyo datganiad gan y Gweinidog i amlinellu pa gamau y mae'n bwriadu eu cymryd i gefnogi ysgolion a disgyblion sy'n cael trafferth gydag absenoldebau staff fel hyn. Diolch i chi.

Diolch. Cyhoeddodd Weinidog y Gymraeg ac Addysg ddatganiad ysgrifenedig yr wythnos diwethaf, ar ddydd Iau 14 Hydref, yn amlinellu'r mesurau diogelwch diweddaraf sydd ar waith ledled lleoliadau addysg yng Nghymru.

Diolch i'r Trefnydd.