8. Beth yw cynlluniau Llywodraeth Cymru mewn perthynas â defnyddio cardiau adnabod pleidleiswyr yng Nghymru? OQ57067

Diolch i Jane Dodds am ei chwestiwn. Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i bleidleisio cynhwysol a hygyrch yn etholiadau’r Senedd a llywodraeth leol, ac yn awyddus i annog cyfranogiad yn hytrach na chyfyngu arno. Felly, ni fyddwn yn cyflwyno mesurau adnabod pleidleiswyr yng Nghymru ar gyfer etholiadau datganoledig.

Diolch yn fawr, Gwnsler Cyffredinol, rwy'n falch iawn o glywed hynny gan fy mod i, fel chi, yn hynod bryderus ynglŷn â chynigion y Llywodraeth Geidwadol yn San Steffan i ddefnyddio mesurau adnabod pleidleiswyr ar gyfer etholiadau a gedwir yn ôl. Er nad wyf am ailadrodd y dadleuon o blaid ac yn erbyn heddiw, rwy'n parhau i wrthwynebu'r mesurau gwahaniaethol hyn yn llwyr. Yr hyn rwy'n poeni amdano, serch hynny, yw y gallai'r mesurau hyn, yng nghyd-destun Cymru, greu dryswch ynghylch yr angen i fynd â cherdyn adnabod i'r gorsafoedd pleidleisio ar gyfer pob etholiad yn y Deyrnas Unedig, er bod etholiadau datganoledig a lleol yng Nghymru yn cadw'r system lawer tecach. Felly, a gaf fi ofyn pa gynlluniau y mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu eu rhoi ar waith i liniaru'r dryswch cyhoeddus posibl ynghylch y mater hwn? Diolch yn fawr iawn.

Diolch. Credaf fy mod eisoes wedi nodi yn y gorffennol yr angen am, a fy awydd a'm cred y byddwn yn cael, Bil diwygio etholiadol o fewn tymor y Senedd hon, a'i ddiben fydd moderneiddio ein system etholiadol i wella hygyrchedd, i ddysgu o'r gwersi rhyngwladol a all ddarparu mynediad i bobl, boed yn bobl ag anableddau neu'n gyffredinol, sy'n adlewyrchu'r gymdeithas fodern rydym yn byw ynddi.

Mae'n rhaid imi ddweud nad wyf wedi gweld unrhyw sail dystiolaethol o sylwedd a fyddai'n cyfiawnhau cyflwyno cardiau adnabod. Credaf ei fod yn syniad a ddaeth o America. Mae'n rhan o agenda sy'n ymwneud â chyfyngu ar hygyrchedd pleidleisio i rai o'r bobl dlotaf a mwyaf agored i niwed yn ein cymunedau. Nawr, pan ddywedaf nad oes sylfaen dystiolaethol, fe roddaf enghraifft i chi o'r data gan y Comisiwn Etholiadol: yn 2019, ledled y DU, gyda'r miliynau ar filiynau o bleidleisiau a fwriwyd, ymchwiliodd yr heddlu i gyfanswm o 595 achos o dwyll etholiadol honedig. O'r rheini, 142 yn unig a oedd wedi'u categoreiddio o dan gategori pleidleisio. Cafwyd un unigolyn yn euog o ddefnyddio pleidlais rhywun arall mewn gorsaf bleidleisio, cafodd un unigolyn rybudd am yr un rheswm, ac yng Nghymru, ymchwiliwyd i 14 achos o dwyll etholiadol honedig gan heddluoedd Cymru yn 2019, gyda chwech ohonynt yn unig yn ymwneud â phleidleisio.

Safbwynt Llywodraeth Cymru yw ein bod yn dymuno gwneud etholiadau mor agored ac mor hygyrch â phosibl. Hoffem ddod o hyd i ffyrdd newydd o ymgysylltu â phleidleiswyr i sicrhau eu bod yn cael pob cyfle i gymryd rhan yn y broses ddemocrataidd, ac fel rwyf wedi'i ddweud, rydym yn bwriadu cyflwyno ein cynigion ein hunain ar sut i gyflawni hyn yn nes ymlaen yn y chweched Senedd.

Diolch i'r Cwnsler Cyffredinol.