3. Sut y mae Llywodraeth Cymru yn annog adferiad trefi gwledig yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru? OQ57126

Wel, diolch yn fawr i Cefin Campbell am y cwestiwn, Llywydd. I adfer trefi yn y canolbarth a’r gorllewin, mae Llywodraeth Cymru yn dilyn dull sydd wedi ei seilio ar gryfderau. Gan weithio gyda'r awdurdodau lleol, cyrff y trydydd sector ac eraill, ein nod yw siapio dyfodol sydd wedi ei seilio ar yr asedau niferus sydd gan y cymunedau hyn yn barod. 

Diolch yn fawr iawn, Brif Weinidog, am yr ateb, a dwi'n siŵr eich bod chi'n cytuno bod effaith COVID-19 a Brexit wedi cael effaith niweidiol iawn ar ein trefi gwledig ni. Beth rŷn ni'n gweld yw darlun o ddirywiad yn ein prif trefi marchnad ni ar draws y rhanbarth: siopau, banciau, tafarndai a swyddfeydd post yn cau; canol ein trefi yn wag, footfall yn mynd yn llai; gwasanaethau cyhoeddus yn cael eu cwtogi, a nifer o fannau'n cael trafferth recriwtio meddygon teulu a deintyddion. Gyda'r pwyslais arnom ni i ddefnyddio llai o geir, mae'r defnydd o drafnidiaeth gyhoeddus mewn a mas o'r trefi hyn yn fwy o loteri nag yw e o wasanaeth. Mae ein pobl ifanc ni yn gadael ein hardaloedd gwledig ni, ac arolwg diweddar yn dweud eu bod nhw'n besimistaidd iawn am gael swyddi yn eu hardaloedd lleol. Felly, yn draddodiadol, mae ein trefi cefn gwlad ni wedi gwneud cyfraniad pwysig o ran creu swyddi, darparu gwasanaethau ac yn ganolfannau busnes, yn gyrchfannau siopa ac yn y blaen. Ac mae'r Bil ffosffetiau hefyd—yr adolygiad hefyd—yn achosi problemau mawr. Beth felly yw cynlluniau'r Llywodraeth o ran adfywio'n trefi cefn gwlad ni, ac ydych chi'n fodlon rhoi blaenoriaeth i hyn yn ystod y blynyddoedd nesaf? Diolch.

Wel, Llywydd, rŷn ni yn rhoi blaenoriaeth i helpu trefi yng nghefn gwlad i ddod dros yr effaith o coronafeirws ac i wynebu'r heriau sydd i ddod. Rŷn ni'n defnyddio nifer o'r pwerau sydd gyda ni yn barod. Mae arian ar gael trwy y rhaglen LEADER. Mae hwn yn buddsoddi mewn trefi yng nghefn gwlad—Llanybydder yw'r un olaf sydd wedi defnyddio'r arian sydd ar gael trwy y rhaglen LEADER. Trwy'r RDP, mae £10 miliwn yn cael ei fuddsoddi yn economi cefn gwlad hefyd. Mae nifer fawr o bosibiliadau sy'n dod o'r rhaglen Trawsnewid Trefi. Rŷn ni'n cydweithio, er enghraifft, gyda Chyngor Sir Gâr. Dwi'n gwybod bod yr Aelod yn ymwybodol o bopeth sy'n mynd ymlaen yng Nghaerfyrddin gyda'r 10 Towns initiative. Mae'r arian rŷn ni'n rhoi mewn i'r rhaglen wedi helpu yng Ngheredigion, yn Llandeilo, er enghraifft, i greu posibiliadau newydd yng nghanol y trefi yna, i dynnu busnes i mewn, i roi mwy o bosibiliadau i bobl i siopa ac yn y blaen. Ac mae'r rheini jest yn enghreifftiau o'r pethau rŷn ni eisiau eu gwneud: cydweithio gyda phartneriaid a phobl eraill yng nghefn gwlad. At ei gilydd, dwi'n hyderus y bydd dyfodol llwyddiannus ar gael mewn trefi sydd mor bwysig i bobl sy'n byw yn yr ardaloedd.