4. Sut mae Llywodraeth Cymru yn cefnogi pobl sydd â chlefydau awto-imiwn? OQ57098

Diolch yn fawr iawn. Ceir dros 100 o glefydau awto-imiwn ac mae cefnogaeth Llywodraeth Cymru i'r cyflyrau hyn wedi'i nodi mewn amrywiaeth o gynlluniau cyflawni, strategaethau a thrwy ddatblygu datganiadau ansawdd.

Diolch. Yn ystod Mis Ymwybyddiaeth Lwpws y mis diwethaf, cyhoeddodd y Gynghrair Clefydau Rhiwmatig Awto-imiwn Anghyffredin brofiad unigolyn a gafodd ddiagnosis o lwpws yn ystod plentyndod, a ddywedodd, yn Lloegr, fod 'Monitro rheolaidd a chyfathrebu agored' wedi cadw ei lwpws a'i straen ei hun ynglŷn â'i hiechyd o dan reolaeth yn dda. Dywedodd hefyd, fodd bynnag, pan symudodd i Gymru, na allai ddod o hyd i dîm arbenigol lwpws ac nad oedd yn cael aros dan ofal y tîm yn Lloegr. Ychwanegodd bod ei neffritis wedi dychwelyd, fod cael ei hatgyfeirio at neffrolegydd yn anodd er bod ganddi niwed i'r arennau, ac nid oes ganddi linell gyngor dros y ffôn na nyrs lwpws i gysylltu â hwy am broblemau sy'n codi ar fyr rybudd. Cyhoeddodd Triniaeth Deg i Fenywod Cymru adroddiad newydd yr wythnos diwethaf hefyd, sy'n datgan,

'nid oes Canolfannau Rhagoriaeth Lwpws arbenigol yng Nghymru, a gwrthodir y rhan fwyaf o geisiadau gan gleifion i gael eu hatgyfeirio at ganolfannau yn Lloegr.'

Sut rydych yn ymateb felly i'w galwadau ar Lywodraeth Cymru i wella gofal i gleifion sy'n byw gyda lwpws a chyflyrau rhiwmatig awto-imiwn anghyffredin, ac i alwad y Gynghrair Clefydau Rhiwmatig Awto-imiwn Anghyffredin am ganolfan arbenigol wedi'i chomisiynu'n briodol ar gyfer afiechydon rhiwmatig awto-imiwn anghyffredin yng Nghymru i gynorthwyo ysbytai lleol i ddarparu gwell gofal?

Diolch yn fawr iawn. Rwy'n ymwybodol fod llawer o bobl sy'n dioddef o glefydau awto-imiwn yn dioddef poen aruthrol hefyd, ac felly mae'n bwysig ein bod yn rhoi sylw i hyn. Fodd bynnag, rydym wedi ymgysylltu â'r gymuned feddygol broffesiynol ac maent wedi dweud yn gyson nad oes gofyn cael canolfannau rhagoriaeth lwpws. Ond yr hyn a wnaethom ac rydym wrthi'n ei wneud yw recriwtio rolau arweiniol clinigol cenedlaethol ar gyfer datblygu fframwaith cyhyrysgerbydol a datblygu gwasanaethau poen, ac rydym wedi penodi arweinydd clinigol cenedlaethol ar gyfer clefyd llid y coluddyn, a byddant yn arwain y newid i wasanaethau. Felly, rwy'n gobeithio, pan fydd yr arweinwyr clinigol hynny'n cael eu penodi, y byddant yn ymgysylltu â'r trydydd sector a chydag ymgyrch Triniaeth Deg i Fenywod Cymru a lwpws.