Cyfraddau COVID-19

2. Cwestiynau i'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol – Senedd Cymru am 2:46 pm ar 3 Tachwedd 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mabon ap Gwynfor Mabon ap Gwynfor Plaid Cymru 2:46, 3 Tachwedd 2021

Diolch, Llywydd. Byddwch chi'n falch o glywed fy mod i'n barod y tro yma. Yn dilyn ymlaen o gwestiwn fy nghyfaill Delyth Jewell ynghynt—

Photo of Mabon ap Gwynfor Mabon ap Gwynfor Plaid Cymru 3 Tachwedd 2021

3. Pa asesiad y mae'r Gweinidog wedi'i wneud o gyfraddau COVID-19? OQ57115

Photo of Mabon ap Gwynfor Mabon ap Gwynfor Plaid Cymru 2:46, 3 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

—throughout the rest of Wales?

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour

Diolch yn fawr. Mae cyfraddau COVID-19 ar draws Cymru ymhlith yr uchaf yn y Deyrnas Unedig. Rŷn ni’n parhau i fonitro’r sefyllfa’n agos ac yn dilyn yr holl fesurau priodol. Mae parhau i gael cefnogaeth gan y cyhoedd yn hanfodol os yw’n hymdrechion yn mynd i lwyddo.

Photo of Mabon ap Gwynfor Mabon ap Gwynfor Plaid Cymru 2:47, 3 Tachwedd 2021

Diolch yn fawr iawn am hynny, Weinidog. Wel, mae nifer fawr iawn o bobl wedi cysylltu efo'r swyddfa dros yr wythnos neu ddwy diwethaf yn bryderus nad ydyn nhw'n medru cael mynediad at y brechiad ychwanegol, y booster jab. Mae ganddyn nhw bellteroedd mawr iawn i deithio er mwyn cyrraedd meddygfa sy'n cynnig y booster jab, a nifer fawr o bobl yn ddibynnol ar drafnidiaeth gyhoeddus. Wrth gwrs, byddwch chi'n deall eu bod nhw felly yn gyndyn o fynd ar fws oherwydd y risgiau ynghlwm â hynny, ac felly yr hyn sy'n digwydd ydy eu bod nhw'n osgoi mynd o gwbl ac yn methu cael y brechiad ychwanegol yma, ac felly, wrth gwrs, yn agored i'r haint. A wnewch chi, felly, sicrhau bod y byrddau iechyd yn gwneud yn siŵr bod y brechiad ychwanegol, y booster jab, o fewn cyrraedd ein cymunedau cyfan, ac yn enwedig y rhai mwyaf gwledig? Diolch.

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour

Diolch yn fawr am hynny. Mae'n bwysig ofnadwy bod pobl sydd yn cael y gwahoddiad i fynd am y brechiad ychwanegol yn cymryd y cyfle i wneud hynny. Dwi'n falch o ddweud bod ein cyfraddau ni ymhlith yr uchaf yn y Deyrnas Unedig o ran y boosters ar hyn o bryd, ond mae ffordd bell iawn gyda ni i fynd, wrth gwrs.

Rŷn ni'n ymwybodol iawn bod y sefyllfa'n wahanol i'r tro cyntaf achos, gyda'r brechlyn cyntaf, roedden ni'n defnyddio AstraZeneca, ac roedd hwnna'n haws i ymdrin ag e yn y cymunedau lleol. Gyda Pfizer, rŷn ni wedi mynd am y canolfannau sydd yn fwy o faint, ac yn amlwg mae hwnna'n golygu, mewn ambell le gwledig, ei bod hi'n anoddach i bobl gyrraedd. Dyna pam dwi'n meddwl ei bod hi'n bwysig bod yna gyfle i bobl gyrraedd. Dwi'n gwybod, yn ardal Hywel Dda er enghraifft, fod yna gyfle i bobl ffonio i gael trafnidiaeth i fynd i'r canolfannau yna. Felly, dwi'n meddwl ei bod hi'n werth edrych i weld os yw'r gwasanaeth yna ar gael yn Betsi Cadwaladr, a dwi'n eithaf hapus i ofyn iddyn nhw, os nad ydyn nhw'n cynnig hynny, i ystyried hynny. Ond gan ei bod hi'n ardal lle mae angen i chi gael lot o bobl i fynd i ganolfan fawr, dwi'n meddwl y bydd angen teithio ymhellach y tro yma, mae arnaf i ofn.

Photo of Tom Giffard Tom Giffard Conservative 2:49, 3 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Weinidog, er bod cyfraddau COVID-19 yn parhau'n uchel, mae data diweddaraf Iechyd Cyhoeddus Cymru yn dangos bod y cyfartaledd saith diwrnod diweddaraf yn gostwng i 546 o achosion fesul 100,000 o bobl mewn gwirionedd. Dywedodd y Prif Weinidog yn ei gynhadledd i'r wasg yn ddiweddar y byddai'r syniad o gyfyngiadau pellach yn dilyn pe bai nifer yr achosion yn parhau'n uchel. Felly, rwy'n chwilfrydig i ddeall yn union pa mor uchel y byddai angen i'r rhain fod i weld cyfyngiadau pellach yn yr adolygiad tair wythnos sydd ar y ffordd. Yn y gorffennol, mae Llywodraeth Cymru wedi gosod targedau, os mynnwch—cyfyngiadau symud lleol yn sgil 50 o achosion fesul 100,000, a chyfyngiadau cenedlaethol yn sgil 500 o achosion fesul 100,000. Sylweddolaf fod llwyddiant cyflwyno'r brechlyn ledled y DU wedi gwanhau'r cysylltiad rhwng nifer yr achosion a'r nifer sy'n cael eu derbyn i'r ysbyty a marwolaethau, felly nid nifer yr achosion fyddai'r ffigur hwnnw o bosibl ond gallai fod yn seiliedig ar y nifer a gaiff eu derbyn i'r ysbyty, nifer y marwolaethau, neu rywbeth arall yn gyfan gwbl. Ond os yw Llywodraeth Cymru yn dilyn y wyddoniaeth, rhaid cael nifer lle byddai'r cyfyngiadau pellach hyn yn dod yn weithredol. Felly, a yw'r Gweinidog yn gallu datgelu'r ffigur hwnnw i ni yn y Siambr heddiw, lle byddai cyfyngiadau pellach yn cael eu gosod?

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 2:50, 3 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch. Credaf y gwelwch mai'r hyn y buom yn ei wneud yw defnyddio'r perygl y bydd y GIG yn cael ei llethu fel mesur ar gyfer penderfynu beth a wnawn o ran gosod cyfyngiadau symud ai peidio. Dyna yw ein ffon fesur wedi bod. Yn amlwg, yn y don gyntaf, pan nad oedd gennym frechlynnau at ein defnydd, gwelsom nifer uwch o bobl yn mynd i'r ysbyty. Nid ydym yn y sefyllfa honno mwyach diolch i'n rhaglen frechu wych. Felly, o'r diwedd rydym mewn sefyllfa, diolch byth, lle mae'n ymddangos bod ein cyfraddau'n gostwng. Ni wyddom beth sydd rownd y gornel. Gwyddom fod yr amrywiolyn newydd hwn, yr AY.4.2, ychydig yn fwy heintus, mae'n debyg, hyd yn oed na'r delta, felly nid ydym eto wedi dysgu i ba raddau y mae hwnnw'n mynd i ledaenu, ac efallai nad ydym wedi gweld y lledaeniad hwnnw yn ein hysgolion eto. Mae'n rhaid inni weld a yw gwanhau effaith y brechiad yn digwydd yn gynt na'n gallu i gael y brechiad atgyfnerthu i mewn i freichiau pobl. Mae'r holl bethau hyn yn ffactorau y bydd angen inni eu cynnwys. Felly, ni fydd byth yn union ffigur lle rydym yn penderfynu. Yr hyn a ddywedasom yn yr adolygiad 21 diwrnod yw, os bydd nifer yr achosion yn parhau i gynyddu, bydd yn rhaid inni edrych ar weithio ein ffordd i fyny'r lefelau hynny. Gobeithio na fyddwn yn y sefyllfa honno, a gobeithio y bydd y ffigurau hynny'n gostwng.