6. Pa drafodaethau y mae'r Gweinidog wedi'u cael gyda Gweinidog yr Economi ynghylch hyrwyddo manteision addysgol prentisiaethau yng Ngogledd Cymru? OQ57147

Mae Gweinidog yr Economi a minnau wedi ymrwymo i hyrwyddo prentisiaethau yng ngogledd Cymru. Byddwn yn parhau i ganolbwyntio ar hyrwyddo sectorau twf, megis y rheini yn yr economi werdd, ac yn annog mwy o gyflogwyr i recriwtio pobl ifanc drwy ein cynllun cymell prentisiaethau.

Diolch am eich ymateb, Weinidog. Fel y byddech chithau'n ei gydnabod hefyd, rwy'n siŵr, mae gan brentisiaethau fudd enfawr i'w gynnig ac yn aml gallant fod yn ddechrau i lwybrau gyrfa hynod lwyddiannus i lawer o bobl ledled fy rhanbarth yng ngogledd Cymru, ac yn wir, ledled Cymru yn gyffredinol, gan ddatblygu sgiliau a rhoi mwy o ddilyniant i bobl yn aml na'r bobl sy'n dewis llwybr amgen drwy'r brifysgol. Yn wir, roeddwn yn un o'r rheini a ddewisodd beidio â mynd i brifysgol ar ôl y chweched dosbarth, er gwaethaf yr anogaeth gref gan fy ysgol.

Yn dilyn y pandemig, mae prinder sgiliau enfawr mewn llawer o ddiwydiannau erbyn hyn, gan gynnwys sectorau fel y sector lletygarwch a thwristiaeth, a gafodd eu taro’n wael yn ystod y pandemig. Yn wir, nodais eiriau Arwyn Watkins, llywydd Cymdeithas Goginio Cymru, yn ddiweddar yn tynnu sylw at yr her. 'Ers mwy na degawd,' meddai, 'mae'r sector dysgu seiliedig ar waith yng Nghymru wedi bod yn galw am barch cydradd rhwng prentisiaethau a graddau, ond mae ein geiriau wedi syrthio ar glustiau byddar.' Felly, Weinidog, pa waith y byddwch yn ei wneud ar y cyd â Gweinidog yr Economi i sicrhau bod myfyrwyr mewn ysgolion yn ymwybodol o'r cyfleoedd a'r manteision enfawr a ddaw yn sgil prentisiaethau?

Mae'r Aelod yn gwneud pwynt pwysig iawn. Y ddeddfwriaeth a gyflwynwyd i'r Senedd yr wythnos diwethaf, yn fy marn i, yw'r ddeddfwriaeth sy'n sicrhau parch cydradd, ac mae'n cynnwys yr ysgogiadau sy'n ofynnol er mwyn gwireddu'r flaenoriaeth y mae Aelodau ym mhob rhan o'r Siambr hon wedi'i roi i fater parch cydradd ers amser maith. Credaf mai un o'r cyfleoedd diddorol sy'n codi yng nghyd-destun y ddeddfwriaeth honno yw'r ffaith bod cwmpas gwaith y comisiwn newydd yn cynnwys y chweched dosbarth. Credaf y bydd hynny'n newid y berthynas rhwng ysgolion a darparwyr addysg ôl-16 mewn ffordd sy'n gwireddu'r ymdeimlad o gontinwwm dysgu. Credaf y bydd yn darparu cyfleoedd, yn union fel y dywedais mewn ymateb i Cefin Campbell yn gynharach, i ddysgwyr ar bob rhan o'u taith gofio'r pwys cyfartal y dylent ei roi i lwybrau galwedigaethol ôl-16. Fe fydd hefyd yn ymwybodol fod rhai o'r cynigion yn ymgynghoriad 'Cymwys ar gyfer y dyfodol', a gyhoeddwyd gan Cymwysterau Cymru ychydig wythnosau yn ôl, yn ymwneud â darparu ystod o gymwysterau TGAU ag iddynt ffocws mwy galwedigaethol. Mae un ohonynt, er enghraifft, ym maes peirianneg a gweithgynhyrchu. Felly, credaf fod nifer o ffyrdd y gallwn symud yr agenda hon yn ei blaen, ac edrychaf ymlaen at weithio gydag ef mewn perthynas â'r ddeddfwriaeth honno os yw'n barod i wneud hynny.

Diolch i Mr Rowlands am godi'r cwestiwn pwysig hwn heddiw. Weinidog, dysgais bethau wrth fy ngwaith yn fy mhrentisiaeth beirianneg nad oeddent yn cael eu dysgu yn yr ysgol na'r coleg, nac yn fy ngradd ran-amser pan astudiais ym Mhrifysgol Glyndŵr. Mae'r rhain yn sgiliau sydd o fudd i unrhyw un am weddill eu hoes. Ac yng ngeiriau Michael Halliday, fy nghydweithiwr y cwblheais fy mhrentisiaeth ochr yn ochr ag ef, 'Prentisiaeth yw'r sail a'r sylfaen i adeiladu arni nad ydych yn ei chael drwy'r llwybr traddodiadol.' Bellach, mae Mike Halliday yn bennaeth DRB Group yng Nglannau Dyfrdwy ac yntau ond yn 26 oed—enghraifft wych o'r hyn y gall prentisiaeth o safon ei gynnig.

Weinidog, gwyddom fod angen inni beiriannu a gweithgynhyrchu'r genhedlaeth nesaf o gynhyrchion a thechnoleg gynaliadwy yng Nghymru. I wneud hyn, mae arnom angen i bobl ddod yn beirianwyr a gweithgynhyrchwyr medrus drwy lwybr prentisiaethau ar ôl iddynt adael yr ysgol. A wnewch chi ymrwymo i weithio'n agos gyda Gweinidog yr Economi, darparwyr addysg, darparwyr prentisiaethau, cyflogwyr, ac yn bwysig, undebau llafur i sicrhau bod hyn yn digwydd?

Diolch i Jack Sargeant am ei gwestiwn, ac am ei ymrwymiad, o'r eiliad y cafodd ei ethol, i'r agenda hon. Gwn pa mor angerddol y mae'n teimlo ynglŷn â hyn, yn anad dim am fod ganddo brofiad uniongyrchol ohono. Mae gan Lywodraeth Cymru ymrwymiad clir i ddarparu 125,000 o brentisiaethau pob oedran yn nhymor y Senedd hon. Cânt eu darparu yn unol â blaenoriaethau'r economi yn yr union ffordd y mae'n ei disgrifio. Dim ond drwy weithio mewn partneriaeth â darparwyr addysg bellach, cyflogwyr, ac yn bwysig, undebau llafur, y gallwn wneud cynnydd yn y maes hwn, fel y mae'n dweud.